Shkenca

Çdo dhjetor, revista “Nature” zgjedh 10 figura të njohura që kanë dalë në faqet e saj përgjatë vitit. Në listën e publikuar për këtë vit, revista ka përfshirë një entitet jonjerëzor për herë të parë. ChatGPT, një robot i aftë për t'iu përgjigjur pyetjeve dhe për të zhvilluar biseda në një mënyrë pak a shumë inteligjente, ka ndihmuar në shkrimin e punimeve akademike, artikujve të përmbledhur shkencorë dhe përgatitjes së dokumenteve që janë përdorur për të aplikuar për grante kërkimore.

Nga shekulli i VII e.s. (koha e rënies së Perandorisë Romake të Perëndimit), një numër i madh njerëzish emigruan nga Evropa Lindore. Ky emigrim që njihet si ardhja e popullsive sllavishtfolëse ka sjellë si rezultat që banorët e sotëm të Ballkanit të kenë 30%-60% prejardhje sllave.

Një intervistë interesante dhe me sqarime të nevojshme. Jean-Jacques Hublin, paleoantropolog shumë i njohur frëng, flet për El-Pais në një bisedë që hedh dritë mbi çështjet kryesore të disiplinës së tij, por edhe shyrtimit të kujdesshëm terminologjik të zbulimeve të herë pas hershme që në media kalojnë për ngjarje sensacionale.

Një pjesë e historisë njerëzore, siç është përhapja ende e debatuar e njerëzve të parë në kontinentin amerikan, është shkruar në ADN-në e shoqëruesve tanë 'besnikë', me të cilët kemi jetuar për mijëra vjet: morrat.

Konkluzioni del nga një studimi i kryer nga Universiteti i Floridës dhe i botuar në revistën “Plos One”, i cili analizoi 274 variacione gjenetike të vëzhguara te morrat nga 25 vende të ndryshme.

Mjalti është gjetur shpesh me artefakteve në varre, në enë të vjetra, ruajtur në gjendje të përkryer. Mjalti është një nga ushqimet e pakta që nuk prishen me kalimin e viteve.

Kripa, sheqeri dhe orizi i tharë janë disa prej tyre. Pyetja pse mjalti ruhet në gjendje të përkryer edhe pse kalojnë shekuj i ka bërë kuriozë në radhë të parë arkeologët.

Asteroidi që goditi Tokën 66 milionë vjet më parë ndali për dy vjet fotosintezën.

Një grup studiuesish nga Universiteti i Saitamas në Japoni kanë "dëgjuar" për herë të parë në kohë reale një "bisedë" mes bimëve.

Kërpudhat e gjinisë Mycena, të njohura ndryshe si kërpudhat bonnet, është zbuluar se jetojnë jo vetëm në pemët dhe bimët e kalbura, por edhe nga pemët dhe bimët e reja, të shëndetshme. Kjo do të thotë se ato kanë bërë një hap evolucionar që sfidon mënyrën si e kemi kuptuar deri tani rolin ekologjik të kërpudhave.

Një "ligj i munguar" që ka potencialin të na ndryshojë mënyrën si e kuptojmë universin.

Një grup shkencëtarësh dhe filozofësh nga disa prej institucioneve më elitare të Amerikës besojnë se teoria e "mbijetesës së më të fortit" e Çarls Darvinit mund të na ndihmojë të kuptojmë edhe se si funksionojnë dukuritë që nuk lidhen me gjallesat.

Konkluzioni i studimit të publikuar në PNAS është se evolucioni dhe seleksionimi natyror zbatohen edhe për fenomene komplekse.

Hipoteza e universit artificial, apo ndryshe e realitetit të simuluar në një lloj kompjuteri brenda të cilit ne jemi konstrukte, ka së fundmi edhe mbështetës që po kërkojnë shpjegimin shkencor final. Termi tingëllon paradoksal meqenëse sipas një shkencëtari, Melvin Vopson, hipoteza në fjalë justifikohet me ligjet e termodinamikës shpjeguar për ato që ai i quan sisteme informatike, ndërkohë që mbetet e paqartë sesi ne mund të hulumtojmë, në statusin e subjektit të simulimit, ligjësi të tilla. Apo nëse edhe parimet e fizikës janë vetë instrumente rregullimi të simulimit.