Kulturë

Regjisori, aktori dhe shkrimtari i çmimit Nobel në letërsi, Dario Fo ndërroi jetë pas një pneumonie të rëndë në moshën 90 vjeçare. Biri i një drejtori hekurudhash që ndërronte shpesh vendbanimin për shkak të punës, Dario Fo ndoqi filimisht gjurmët e të atit si aktor i majtë joprofesionist.
Në vitin 1940 Dario u transferua në Milano për të studiuar arkitekturë në Brera Art Academy, por Lufta e Dytë Botërore i prishi planet. Familja e tij mori pjesë në luftën antifashiste, duke ndihmuar ushtarë të forcave aleate të kalonin drejt Zvicrës. .

Në Zululandin e sotëm ishte i ftuar Nasho Jorgaqi, me të cilin Nano bisedoi lidhur mbi polemikën që ka shkaktuar një letër e Gjergj Fishtës dërguar në vitin 1939 një koloneli të ushtrisë italiane, të cilën ka qenë Jorgaqi që e ka publikuar, dhe e ka komentuar. Në shkrimin e tij, Jorgaqi thoshte në thelb se kjo letër është në provë tjetër e qëndrimit mirëkuptues me fashizmin që ka pasur Gjergj Fishta.

Artisti i njohur shqiptar, Gazmend Leka, ka mbajtur në Paris ekspozitën e tij e cila ishte e parë për një artist shqiptar ku rezultoi mjaft e sukseshme. Ne nje interviste telefonike për Tema TV, Leka shprehet se ekspozita ngjalli një interes mjaft të madh, ku të pranishëm ishin disa personalitete të njohura, si amabasadori i shqipërisë në Paris apo dhe studentë të ardhur enkas nga SHBA-ja për parë këtë ekspozitë. Ndër të tjera, piktori shqiptar thotë se ka dhe dy oferta të tjera për të bërë dy ekspozita që mund të cilat mund të bëhen në Itali.

Në një polemikë me prof. Nasho Jorgaqin në “Panorama” të datës 7 tetor, prof. Romeo Gurakuqi formulon tezën e një “impostimi kompromisi deri dhe servitor” ndaj Italisë dhe më pas ndaj Wehrmacht-it “nga pjesa më e rëndësishme e elitës shtetformuese dhe ajo liberal-demokratike, të cilët u përpoqën që fatalitetin e pushtimit fashist, të cilin e konsideronin të përkohshëm dhe të pashmangshëm, ta amortizonin utopikisht, duke mos e lënë të përplasej egërsisht mbi shtetin dhe shoqërinë”.

“Adolf Hitler: Jeta dhe fjalimet e tij”. Ky është titulli i një libri të publikuar në mesin e vitit 1923 dhe ka për autor Baronin Adolf Victor Von Koerber. Libri është publikuar pak kohë para puçit në birrarinë e Mynihut dhe dy vjet para librit kryesor të Hitlerit, “Lufta ime”.

Një episod i serialit vizatimor The Simpsons (i filluar në 1989 dhe akoma në prodhim), i titulluar ironikisht Whacking Day (për t’i qëndruar ironisë: Dita e Dajakut), që parodizon një shkarkim kolektiv e të sistemuar dhune, nga këndvështrimi abstrakt sjell në vëmendje festat laike amerikane të sakralizuara nga feja civile. Rituali qendror i kësaj feste është gjuetia dhe vrasja e gjarpërinjve në Springfield, në përkujtim të një akti që memoria kolektive ia atribuon themeluesit të qytetit, Jebediah Springfield, bashkë me shumë bëma të tjera heroike, si vrasja e ariut, zbutja e bizonit etj.

Robert Elsie publikon së fundmi në faqen e tij një raport të August Schmidhuber, komandant i Divizionit SS të shqiptarëve të Kosovës, i hartuar në 2 tetor 1944 në Bavari. Raporti vjen pra pak javë nga largimi i trupave gjermane nga territori i Shqipërisë dhe aty siç dihet tanimë, konsideratat gjermane për rekrutët dhe cilësinë e divizion “Scanderbeg” janë jo shumë të larta.

Në letërsinë shqipe, sikurse e kemi përmendur më parë, romani autobiografik ka traditë modeste. Nëse do të na duhej të pranonim kritere rreptësisht të përcaktuara për romanin autobiografik, në letërsinë shqipe nga të paktët romane që klasifikohet menjëherë si i tillë është “Ridënimi”, i F.Lubonjës.

Të martën në mbrëmje në Teatrin Eksperimental “Kujtim Spahivogli” ishte njoftuar ngjitja në skenë, në formën e leximit dhe interpretimit e disa pjesëve  nga vepra më e re e dramaturgut kosovar Jeton Neziraj. Vënia në skena e teatrit, premierë në Tiranë,  e parashikuar në orën tetë të mbrëmjes u anulua. Sipas dramaturgut Jeton Neziraj, shkak është bërë një konflikt për sallën me Drejtorin e Teatrit Eksperimental, Kiço Londo.

Intervistë ekskluzive me presidentin e Festivalit Ndërkombëtar të Filmit për të Drejtat e Njeriut që mbahet në Akademinë dhe multimedian Marubi, me presidentin e Festivalit, Theodor S. Orlin, jurist ndërkombëtar i të drejtave të njeriut, që ndjek prej 20 vitesh festivalin dhe ka krijuar një mendim mbi shoqërinë shqiptare.

Çfarë e provokon sot një shoqëri, në një rast si ky i festivalit të të drejtave të njeriut që po mbahet këto ditë në Akademinë “Marubi”?