Opinion

Shumë gjatë, madje edhe sot, kam menduar dhe ende mendoj, se çfarëdo komenti dhe shkrimi rreth temave fetare veçse shtojnë kundërthëniet. Sidomos kur shkrimet dhe diskutimet rreth kësaj teme bëhen me gjuhë radikale, agresive, fyese, nënçmuese, prepotente, superiore ... nga cilado palë, në ç’mënyrë ushqehet radikalizmi i palës tjetër. Efekti përforcohet edhe më shumë kur ky lloj i diskutimeve bëhet nga persona publikë nëpër mediume të ndryshme.

Pjesëmarrja në nivelin 89 për qind, në një vend me popullsi rreth 90 milionë banorë, është një rezultat zgjedhor që i turpëron shumicën e demokracive liberale.

Turqia, natyrisht, nuk është një demokraci liberale. Shkeljet e të drejtave dhe lirive themelore të njeriut, një shtet ligjor i gërryer dhe një ndarje e shkatërruar e pushteteve nuk lënë vend për dyshime.

Analizat e shumta gjeopolitike, psikopatologjike apo kulturore që janë bërë që nga shkurti 2022, pavarësisht dallimeve në qasjet ideologjike dhe rezultateve të pritshme, kanë marrë si të mirëqenë një fakt të padiskutueshëm në pamje të parë: se Rusia ekziston. Domethënë, që ekziston në të njëjtën formë - pak a shumë - të supozuar nga shtetet-kombe në Perëndim. Prandaj, Evropa po përballet me një vend pothuajse "normal", me pak fjalë aq normal sa t'i atribuohen parametra të zakonshëm.

Dëbimi së fundmi i 23 diplomatëve rusë nga Londra dhe masa reciproke që pasoi për diplomatët britanikë në Moskë është tregues i dukshëm i thyerjes së marrëdhënieve dhe zemërimit që është ende prezent mes dy qeverive. Megjithatë, ky zhvillim ndjek një model të qartë dhe të njohur sjelljeje, i krijuar për të rregulluar mënyrën se si kombet i trajtojnë të dërguarit e njëri-tjetrit dhe për të parandaluar që grindjet të përshkallëzohen shpejt në konflikt të armatosur.

E domosdoshme, e parealizueshme. Nëse i bashkon këta dy mbiemra, kupton se ku konsiston drama evropiane. Siç u pa, së fundmi, nga udhëtimi i presidentit francez, Emmanuel Macron, në Kinë. Ndërsa Evropa ka nevojë për një integrim më të madh për t'u përballur me kërcënimet në rritje për sigurinë e të gjithë ne evropianëve, fuqitë e mëdha, mbi të gjitha pesha dhe presioni i së kaluarës mbi të tashmen, e bëjnë pothuajse të pamundur ("pothuajse" është një lëshim ndaj paparashikueshmërisë së të ardhmes) ta arrijë atë.

Ajo çfarë u arrit mbrëmë vonë në Ohër mes presidentit të Serbisë Vuçiç dhe kryeministrit të Kosovës Kurti, me ndërmjetësinë e BE-së dhe mbështetjen amerikane, pasuroi arsenalin e hipokrizisë diplomatike dhe fondin e metodave të negocimit diplomatik. Nuk pretendohej që të zgjidhej thelbi i krizës sic filluan kritizerët profesionistë e politikë të mbushnin portalet me komente. Veç të kishte vërtet një skicë të qartë e të besueshme të rrugës ku do të ecet në ditët e javët në vijim.