Ndotja

Nuk jam nga Tirana. Jam nga rrethet. Si i tillë rruga ime, ajo drejt sheshit “Skënderbej”, para dhe pas fotos panalbaneze poshtë kalit, është e shoqëruar nga fjalë të urta dhe mençuri province. Në fillim ti i snobon këto, se hap sytë në kryeqytet. Nis e ndjehesh i huaj me ata që ke lënë pas, sesi të duken, sesi i shikon. Troç muhabeti, siç thonë tironsit, hapesh bythësh. Por më pas, koha kalon dhe ndodh procesi i natyrshëm i ritkthimit.

Qeveria ka në plan të nxjerrë jashtë qarkullimit makinat e prodhuara para vitit 2000, në rast se pronarët e mjeteve nuk marrin masa për arritjen e standardit euro 3  brenda korrikut të vitit të ardhshëm. Projektvendimi i përgatitur nga Ministria e Mjedisit në bashkëpunim me Ministrinë e Transporteve dhe Ministrinë e Ekonomisë propozon që brenda 1 korrikut të 2017-s, të gjitha makinat e prodhuara para vitit 2000 që qarkullojnë në vend duhet të plotësojnë standardin Euro 3.

Së shpejti në qeveri do të mbërrijë propozimi  për standardin Euro në flotën e automjeteve që qarkullojnë në vend. Kjo u bë publike nga ministri i Mjedisit, Lefter Koka gjatë një interviste për News 24, ku sipas tij 48% - 60% e ndotjes së ajrit në vend vjen nga automjetet

Në raportin e vitit 2016 të Organizatës Botërore të Shëndetësisë: “Ndotja e Ajrit e Ambientit: Një vlerësim global dhe pesha e sëmundjeve”, thuhet se 92% e popullsisë botërore jetojnë në zona ku niveli vjetor i ndotjes është më i lartë se normat e përcaktuara nga OBSH. Ndërkaq, Shqipëria është ndër 15 vendet e para ndër vendet e anketuara, me numri më të lartë të vdekjeve nga sëmundjet e shkaktuara nga ndotja e ajrit të ambientit për 100 mijë banorë. Ataku i zemrës për shkak të ndotjes së ajrit ka shkaktuar edhe vdekjet më të mëdha në Shqipëri, të cilat kapi shifrën e 780 të vdekurve.

Para pak ditësh Bashkia e Tiranës njoftoi një tjetër rekord në drejtimin e kryebashkiakut Veliaj, uljen me 15% të ndotjes në Tiranë. Trumbetimi i kësaj arritje nuk është edhe aq naive, pasi i shërben Bashkisë së Tiranës  si argument në vendimin që ajo pritet të marrë për liçensimin e taksive në kryeqytet.

Një problem ndër kryesorët në botën e zhvilluar, madje në të gjithë planetin, është menaxhimi i mbetjeve. E thënë në mënyrë popullore, çdo vend i botës racional mendon si e si të ketë sa më pak mbetje e si t’i “heqë qafe” ato. Një nga mënyrat për të “hequr qafe” mbetjet e padëshirueshme është duke i djegur ato. Por procesi i djegies shkakton ndotje dhe të gjithë duan që ky proces të kryhet “sa më larg”.

“Katastrofë mjedisore në ‪Zvërnec‬. Disa ton naftë e papërpunuar ka ndotur gati 5 km vijë bregdetare, për shkak të një rrjedhjeje nga një anije që furnizohej te ‪‎Petrolifera‬. Forca Detare është në lundrim në ndihmë të operacionit për parandalimin e përhapjes së ndotjes dhe pastrimin e saj. Si ministre e Mbrojtjes dhe qytetare e ‪Shqipërisë‬ dhe që me dhimbset çdo cm2 tokë apo det i vendit tim; ‪ZERO‬ tolerancë për përgjegjesit”. Kështu shkruhet në profilin në Facebook të ministres së Mbrojtjes, Mimi Kodheli, e cila ka dhënë alarmin.

Manuel Barrantes, një kostarikan, ka menduar një ide të veçantë për shtëpinë e tij: ai e ka ndërtuar atë nën tokë, thuajse 20 m thellë. Barrantes gërmoi për 12 vjet deri sa realizoi shtëpinë në një shkëmb vullkanik, që mbrojnë sipas tij shëndetin nga ndotja dhe ndryshimet klimaterike. “Reuters” sjell fotot që janë interesante: 

Të lahesh një herë në javë është ekonomike dhe aspak johigjenike. Zakoni i njohur i shqiptarëve  që dolën në demokraci në vitin 1990, duket se ka fituar mbështetës në kohën tonë, kur flitet për kosto, ndotje, ngrohje globale, shpërdorim burimesh etj.. Ka që bëjnë thirrje për rikthimin e këtij zakoni, që në vitet ’60 ka qenë i përgjithshëm në Europë. Të paktën kështu shkruan Donnachadh Mçarthy në një opinion në britaniken “The Guardian”, i cili teksa kujton kohët e “larjes një herë në javë”, shton se “nuk mbaj mend që ndonjë erë e tmerrshme trupi” si pasojë e këtij zakoni.

Shkencëtarët nga Universidad Complutense de Madrid në Spanjë kanë vënë në dukje shqetësimin që po krijon zëvendësimi i ndriçimit në qytet me LED. Kjo ka sjellë ndotjen nga ndriçimi që sjell pasoja të ekosistemi i kafsëve të natës, por edhe te cikli i gjumit. Pamjet e marra nga Stacioni Ndërkombëtar i Hapësirës provojnë këtë shqetësim: