Ndotja

Sëmundja e Parkinsonit nuk është vetëm sëmundja e dridhjeve, por edhe e lëvizjes së ngadaltë, mungesës së ekuilibrit dhe ngurtësisë së muskujve që ndonjëherë i shndërron pacientët në indidivdë të paaftë për të kryer lëvizjet bazë. Studiuesit janë përpjekur shpesh t’i japin përgjigje pyetjes pse sëmundja merr formë dridhje-formuese dhe jo formë të ngurtë-akinetike apo anasjelltas.

Kompanitë Big Tech shihen si ndër ndotësit më të mëdhenj. Por ndërsa rritja e inteligjencës artificiale krijon kërkesa gjithnjë e më të mëdha për energji, për këtë industri sa vjen e vështirësohet fshehja e kostove të vërteta të qendrave të të dhënave që fuqizojnë revolucionin teknologjik.

Danimarka bëhet vendi i parë që harton një ligj për emetimin e gazeve serrë nga bagëtitë.

Parlamenti me 179 anëtarë, pas një diskutimi me fermerët, kompanitë e sektorit dhe shoqatat mjedisore dhe të konsumatorëve, po shqyrton ligjin e ri, i cili takson fermerët.

Fillimisht, ata do të paguajnë rreth dyzet euro për ton emetime në vit nga viti 2030, taksë që rritet në njëqind euro pas vitit 2035.

Pamjet tregojnë ndotjen urbane në Liqenin e Komanit, përndryshe një pasuri e vërtetë natyrore dhe mundësi turistike. Ironike nëse mendon se debati kryesor i këtyre viteve janë pikërisht mbetjet. 

Ekonomia globale është e destinuar të tkurret mesatarisht me 19% deri në vitin 2049 për shkak të krizës së vazhdueshme klimatike, por me dallime të qarta midis vendeve gjithnjë e më pak të pasura: ato me të ardhura të ulëta dhe me emetim të ulët historik të gazeve serrë do të vuajnë më shumë, do të pësojnë humbje të ardhurash 61% më të madhe se ato me të ardhura më të larta dhe 40% më shumë se vendet me emetime më të larta.

Në  një intervistë dje në emisionin “Të Paekspozuarit”, ish-deputeti Besnik Baraj, ka folur për ndotjen në Tiranë e cila sipas matjeve të tij, rezulton e rrezikshme për shëndetin. Baraj arriti deri aty sa sugjeroi në mënyrë kuptimplotë:

Shkoni bëni Pazar, por mos merrni fëmijët me vete!

Duke iu referuar këtu sidomos qendrave tregtare.

Dhjetë vjet pasi nisi luftën kundër ndotjes, Kina po sheh rezultatet e para. Nëse dhjetë vjet më parë, kryeqyteti kinez shihej i mbuluar nga një re e dendur smogu, sot situata është përmirësuar.

Nivelet e ndotjes së ajrit në Kinë kanë rënë me 42% në periudhën 2013-2021. Në raport i publikuar së fundmi tregon se “lufta kundër ndotjes”, për të cilën Kina ka investuar miliarda dollarë, ka rezultuar e suksesshme. Ndërkohë, në vendet fqinje të rajonit, gjendja po përkeqësohet.

Riciklimi nuk është mënyra më e miër për t’u çliruar nga mbetjet plastike. “Plastika është e papajtueshme me një ekonomi që funksionon mbi parimin e qarkut të mbyllur”, thuhet në raportin e fundit të Greenpeace. Ndërsa pritet të iniciojë bisedime të reja për një traktat të ri global për plastikën, Greenpeace thekson se shpërbërja e këtij materiali për riciklim prodhon ndotje mikroplastike.

Asnjë qytet nga 6 475 të tilla në të gjithë botë nuk përmbush standardet e cilësisë së ajrit. Pauza e pandemisë, e cila u reflektua me një “frymëmarrje” të qyteteve, sidomos atyre në zonat industrial, është pasuar nga një rritje e treguesve të ndotjes përgjatë vitit 2021.

Të dhënat e grumbulluara nga firma zvicerane, IQAir, një kompani e teknologjisë së ndotjes që monitoron cilësinë e ajrit bazuar në standardet e BSH-së, tregojnë tejkalim të normës.

Pesë janë vendet që gjenerojnë 60% të ndotjes globale. Sipas shifrave të vitit 2019, vetëm Kina prodhon ndotje sa katër të tjerat të marra së bashku. Për më tepër sasia e CO2 që prodhon ajo sa vjen e rritet.

Në mënyrë të veçantë, janë pesë kompanitë më të mëdha të industrisë kineze që lëshojnë në atmosferë sasitë më të mëdha të dioksidit të karbonit. China Baoëu, prodhuesi më i madh i çelikut në botë, çliron CO2 sa i gjithë Pakistani.