Kulturë

Pirro Milkani ka vazhduar sot të mbrojë mendimin e tij për shfaqjen të palimituar të filmit shqip të periudhës së para viteve ’90 përmes një opinioni në gazetën “Dita”. Debati që ka lindur së fundmi lidhet me mesazhet që përcjellin filmat, krijuar për qëllime propagandistike, por të cilëve arti i realizimit nuk u cenohet nga përmbajtja. Në fakt kjo është edhe avokatia që po u bëhet: janë të realizuar mirë dhe është bërë një punë e madhe. Mirëpo ky është aspekti teknik i filmit që bashkë me arritjet artisitike i japin qëndrueshmëri veprave.

Dihet mirëfilli se trevat lindore shqiptare (Maqedonia Perëndimore e sotme) gjatë Luftës së Dytë Botërore nuk e mbështetën lëvizjen komuniste në përgjithësi, veçmas atë jugosllave, në kuadër të së cilës ishte edhe ajo maqedonase. Burimet arkivore hedhin dritë se deri në vitin 1943 në këto treva pati gjithsej 6 komunistë shqiptarë, edhe atë 2 në Dibër, 1 në Kërçovë, 1 në Tetovë dhe 2 në Kumanovë.

Drejtori i Instituti i Studimeve të Krimeve dhe Pasojave të Komunizmit, Agron Tufa i është drejtuar me një letër kuvendit, ku i kërkon të mbështesë nismën për filtrimin e filmave të kohës së komunzimit dhe vendosjes së një logoje shpjeguese për transmetimin e tyre, debat që ka ngjallur shumë reagime mes komunitetit të artistëve.

Letra:

I nderuar z. Kryetar, Të nderuar zotërinj deputetë të Kuvendit të Republikës së Shqipërisë,

Regjizori Gëzim Kame ka bërë disa komente mbi debatin për ndalimin apo kushtëzimin e transmetimit të filmave të prodhuara para viteve ’90 nga televizionet kombëtare. Përmes një interviste në gazetën “Panorama”, Kame thotë se filmat duhen parë për atë që përfaqësojnë në raport me historinë, me figura të caktuara dhe me frymën e kohës. Çështja është që disa prej tyre kërkojnë sqarime, të tjerë nuk ka pse jepen në tv kombëtare.

Asnjërit nga atyre që kanë qenë pjesë, nuk i ka shpëtuar debati rreth ndalimit të filmave në komunizëm. Ç’mendoni?

Debatit për ndalimin ose jo të filmave të komunizmit i është shtuar edhe një këndvështrim i Top Channel mbi këtë temë. Për të dëshmuar një lloj anjanësie në debat, Top Channel ka udhëtuar deri në Kinën e largët ku ka konstatuar se  “Filmat nga Shqipëria ishin një dritare e botës për miliona adhurues kinezë të filmit, në kohën kur marrëdhëniet mes dy vendeve shënonin kulmin e tyre”. Por  Top Channel thotë se edhe sot kinezët vazhdojnë t’i ndjekin me interes të madh filmat shqiptarë, ndërsa te ne diskutohet ndalimi i atyre të periudhës komuniste.

Sot Donald Trump është krahasuar me Hitlerin në disa veprime. Ai madje thuhet edhe se ka një admirim për ish-diktatorin gjerman. Diçka e tillë u tha edhe për presidentin rus Vladimir Putin gjatë fushatës së Krimesë. Por këto janë spekullime mediatike ndërkohë që një tjetër figurë e njohur e politikës në shekullin e 20-të ka shprehur me dorën e tij admirimin për Adolf Hitlerin. Ish-presidenti amerikan, John F Kennedy ka lënë një ditar, në të cilin ai shkruante për liderin nazist fjalë përlavduese.

Debatit mbi shfaqjen ose jo të filmave të periudhës së komunizmit i shtohet edhe këndvështrimi i klerikëve, të cilëve regjimi u jepte një rol pezhorativ deri dhe tallës. Nëkryetari i Komunitetit Musliman, Gazmend Aga thotë në një intervistë për Gazeta Shqiptare se religjonet ishin më të goditura nga sistemi i propagandës që materializohej në filmat e Kinostudios.

Cila ishte arsyeja që solli rrëzimin e Perandorisë Romake? Me këtë pyetje u fiksua edhe historiani i madh, Edward Gibbon, në faqet e fundit të librit të tij “Perëndimi dhe Rënia e Perandorisë Romake”. Ai vuri në dukje se në vend se të spekullojmë rreth arsyeve të kolapsit të gjatë dhe të ngadaltë të Romës mes shekujve III – VII e.s(kjo në varësi të atyre që pyet), ne duhet të mrekullohemi që ai zgjati kaq shumë.

Chuck Berry, ose kumbari i rock ‘n’ roll siç e quante revista “Rolling stone” ka ndërruar jetë në moshën 90 vjeçare. Ai është i njohur për shumë këngë dhe konsiderohet si një prej këngëtarëve me më shumë ndikim në skenën e sotme. I krahasueshëm me Elvis Presley, ose Mbretin e këtij zhanri. Ai hyri në skenë që në vitet ’50  për të vijuar më tej me përfaqësim që mbetet i pashlyeshëm. Maybellene, Thirty Days, We We Hours, Roll Over Beethoven apo edhe Johny Be Good, mbeten ndër këngët më të sukseshme.

Një artikull i publikuar disa ditë më parë në “European Journal of Human Genetics” jep një përgjigje polemizues ndaj disa qëndrimeve dhe konkluzioneve të Jacob Fallmerayer, historian gjerman iu shekullit të 19-të, sipas tyë cilit grekët e Peleoponezit janë zhdukur në mesjetë nga sllavët. Studimi mban titullin: “Genetika e popullsive të Peleoponezit dhe teoria e zhdukjes së grekëve peleoponezas” dhe është realizuar nga 14 autorë me në krye George Stamatoyannopoulos nga University of Washington.