Kulturë

Për të apasionuarit e historisë politike të shekullit të 20-të një libër i ri mund të jetë me interes. Historiania britanike Helen Rappaport ka publikuar së fundmi një punim që mbledh dëshmitë okulare të komunitetit të të huajve që në vitin 1917 ndodheshin në Shën Peterburg. Bëhet fjalë për dëshmi, apo më qartë të dhëna nga një perspektivë jashtësovjetike, e atij që njihet si Revolucioni i Shkurtit. “Caught in the Revolution. Petrograd, Russia 1917”, titullohet libri që I shqipëruar mund të sillet edhe si “Në valën e revolucionit.

Maks Velo ka dhënë një intervistë për “Gazeta Shqiptare” publikuar sot, në të cilën flet për periudhën e socializmit, artit në të, artit modern dhe trashëgimisë shqiptare. Në mbylljen e intervistës, Velo, vetë një lëvrues i artve pamore, ka bërë këtë pohim që ka njëfarë rëndësie për të kuptuar klasifikimin e kontributit të shqiptarëve në artin pamor.

Pyetjes “A identifikohet Shqipëria me anë të ndonjë arti, në vizionin tuaj “, Velo iu përgjigj:

Tema e këtij punimi të shkurtër ka të bëjë me mënyrën sesi trauma në vetvete mban të lidhur marrëdhënien e veçantë të një komuniteti me gjithçka i ndodh, por edhe me traumën në vetvete. Vepra e Caravaggio-s  e titulluar  “Mosbesimi i Tomasit” (1601-1602) na  krijon mundësinë të shohim nëse përtej sjelljes së "Tomasit", i cili kqyr me mosbesim plagën e Jezusit pas ringjalljes, trauma është baza dhe konteksti që i bën dishepujt e Jezuit të përqëndrohen tek plaga e tij dhe jo rreth faktit të vdekjes apo ringjalljes.

Realizmi socialist që nga lindja e vet si rrymë letrare ka qenë një rrymë e panatyrshme, sepse duke u imponuar nga ideologjia bolshevike dhe nga shteti totalitar sovjetik, në plan të parë e ka pasur imponimin e diktatit ideologjik mbi artin, e jo përjetimin dhe afirmimin e vlerave estetike. Objektivi kryesor i realizmit socialist, që nga akordi ndërmjet Stalinit e Gorkit në vitin 1932, për konstituimin e një modeli normativ letrar, ishte glorifikimi i socializmit dhe i atdheut ku ai u instalua për herë të parë dhe denoncimi i armiqve të socializmit e të BRSS-së.

Drejtoria e Përgjithshme e Arkivave publikon në faqen e vet në Facebook foto të dokumenteve për hetimin e shkatërrimit të Muzeut Arkeologjik të Vlorës në prill 1939:

“Shkatërrimi dhe bastisja e Muzeut Arkeologjik të Vlorës, 7 prill 1939.

Në një intervistë për “Gazeta Shqiptare”, aktori Timo Flloko flet edhe për debatin e fundit për shfaqjen e filtruar të filmave të prodhuar para viteve ’90. Në ndryshim nga shumë kolegë të tij që kanë mbajtur një farë fanatizmi në mbrojtjen e punës së bërë, Flloko tregohet më i hapur dhe pranon se aspekti propagandistik është prezent dhe se nëse mendohet se duhet ndërhyrë, atëherë nuk ka asgjë të keqe. Më poshtë pjesë nga intervista ku flitet për këtë temë:  

Kastriot Dervishi, ish-drjetor arkive ka publikuar dje, me rastin e 32 vjetorit të vdekjes së Enver Hoxhës, dy fotografi nga zhvarrimi i tij, më 3 maj 1992. Foto që paraqesin akt simbolik ndryshimi në një vend që vetëm 7 vite më parë do ta qante me kujë nacionale. 

"Bashkëlidhur katër foto, dy prej të cilave janë shkrepur më 13.4.1985 kur bëheshin nderimet dhe dy të tjera më 3.5.1992, ditën kur arkivoli i Hoxhës u hoq nga varrezat e dëshmorëve", shkruan Dervishi në profilin e vet në Facebook. 

Kryeministri Edi Rama ka zbuluar sot një tjetër ide që mund të bëjë zhurmë dhe ngjallë kuriozitet.

“Duam të bëjmë një muze nënujor me veprat e realizmit socialist, mund të jetë një gjë spektakolare. Po ta bëjmë do të jetë një element shumë i veçantë. Duke zbritur në zhytje i shkon, kush zbret më shumë, shikon më shumë, do të jetë spektakolare. Tani me ju mund të diskutojmë vendin për të qenë i aksesueshëm më lehtë, idenë fillestare e kemi pasur për në Ksmail për të bërë lidhjen me Butrintin” deklaroi Rama gjatë takimit me sipërmarrës në fushën e turizmit.

Ismail Kadare, shkrimtari më i njohur shqiptar sot në botë, ka dalë pro idesë së filtrimit për transmetimin e filmave të Kinostudios “Shqipëria e Re”. Gjatë një bisedimi në Kosovë, Kadare është pyetur nga të pranishmit për këtë temë, rreth të cilës ai është shprehur:

Gazeta “Panorama” publikon sot dëshminë e Fatos Lubonjës në hetuesi në vitin 1975, kohë kur i ati, Todi Lubonja, ishte arrestuar dhe burgosur. Dëshmia e Lubonjës është në fakt akt denoncimi për të atin, ndonëse aty mund të hamendësohet se nuk ka të pavërteta. Publikimet e Todi Lubonjës konfirmojnë deri diku këto dëshmi të të birit, por në tekst Fatos Lubonja shkruan për “gjëra armiqësore” që i ati i shkruante në letra. Ai zbërthehet plotësisht kur rrëfen konsideratën e të atit për Enver Hoxhën dhe miqësinë me Ramiz Alinë. Një situatë qartë frike dhe thyerjeje.