toka

Kërcënimet nga goditjet katastrofike të Tokës nga asteroidët janë reale. Këshilltari kryesor për shkencën i Presidentit të SHBA-së, John Holdren, deklaroi gjatë një diskutimi në Qendrën e Fluturimeve Hapësinore Goddard të NASA-s, se “ne nuk jemi plotësisht të përgatitur, por jemi në drejtimin e duhur për të arritur aty ku duam”. Sipas Holdren dy shembuj goditjesh janë një provë për ekspozimin e planeti dhe për rrjedhojë njerëzimit ndaj këti rreziku: shpërthimi i Tunguskas në vitin 1908 dhe shpërthimi i vitit 2013 në Chelyabinsk. Të dyja në Rusi.

Para një viti bëri bujë në media një dukuri e vëzhguar në Siberi: disa vrima të mëdha të krijuara rishtas. Nga studimet e deritanishme, ideja qendrore pas tyre është se ato janë krijuar si pasojë e çlirimit të metanit, i ndodhur nën tokë. Ngrohja globale ka sjellë sipas disa shkencëtarëve edhe shkrirjen e shtresave që shërbejnë si kapsula për metanin në Siberi, që ka gjetur rrugën për të shpërthyer jashtë. Kjo është shqetësuese, pasi i hap rrugë deduksionit se çfarë do të ndodhë nëse gropa të tilla krijohen në masë, duke u kthyer në puse natyrale të cllirimit të gazit?

Kërcënimi nga një goditje katastrofike nga asteroidët është reale dhe e mundshme. Një organizatë – Dita e Asteroidit – ka zhvilluar një takim me rastin e 108 vjetorit të ngjarjes së Tunguskës, ku një goditje meteorike dogji 1000 milje2 pyll. Interesi për përsëritje e një ngjarjeje të tillë është rritur shumë dhe shqetësimit të organizatës i janë bashkuar edhe përfaqësues të NASA-s. Kjo mbështetje konfirmohet nga themeluesi i organizatës Grigorij Richters, në bashkëpunim me ish-kitaristin e Queen, astrofizikanin, Brian May.

Rusia planifikon të publikojë një katalog të objekteve që orbitojnë apo janë afër Tokës. Ky katalog do të përfshijë edhe satelitët ushtarakë amerikanë, çka pritet të japë një tjetëë perspektivë mbi atë që ndodh rreth nesh. Lajmi është bërë i ditur nga Viktor Shilin, kreu i delegacionit rus në sesionin e 59-të të Komitetit për Përdorimin Paqësor të Hapësirës së Jashtme në OKB. Ai i ka deklaruar gazetës “Izvestia”  se Rusia synon të krijojë një platformë analoge me NORAD në SHBA.

Shkencëtarët bien dakord se shtresa e poshtme e atmosferës së Tokës nuk ka patur oksigjen siç ka sot. Por ky konstatim me gjasë do të rishikohet pas një zbulimi të bërë nga kërkues të universitetit Monash në Melburn të Austrialisë. Sipas një studimi të bërë prej tyre dhe të publikuar në revistën “Nature”, 2.7 miliardë vjet më parë, pjesa e sipërme e atmosferës së Tokës ka patur po kaq oksigjen sa edhe sot. Ky fakt ka dalë në dritë nga studimi i fosileve të pluhurit kozmik që kanë rënë në sipërfaqen e planetit pikërisht para kaq vitesh.

Kryeministri Edi Rama ka paralajmëruar rishikimn e titujve të pronësisë që janë dhënë në bregdet, ku siç u shpreh ai nga Vunoi, janë 11 mijë ha të tjetërsuara. “Janë 11 mijë hektarë tituj të rremë pronësie të zhvendosur nga pronarët legjitime tek pronarë të supozuar, që do t’i rikthehen qoftë shtetit qoftë njerëzve legjitimë, ashtu sikundër do t’u rikthejmë të gjithëve një territor të zaptuar nga çibanët”, tha Rama.

Agjencia amerikane e Hapësirëska pranuar se një asterorid, i quajtur 2013 TX68, mund të marrë një trajektore përplasjeje me Tokën vitin e ardhshëm. Ai do të kalojë afër planetit tonë më 5 mars dhe rishfaqet mnë 28 shtator 2017, një moment kur trajektorja e tij mund të jetë ajo e përplasjes. Mundësia që NASA jep për kursin e tij drejt Tokës është 1 në 250 milionë, “shumë të vogla”, sipas Paul Chodas, Menaxher i Qendrës për Studime të Orbitimit Afër Tokës në NASA.

Disa kërkues nga universiteti i Kalifornisë kanë hedhur idenë se Toka dhe Hëna janë krijuar nga përplasja mes planetit tonë të dikurshëm dhe një planeti embrional që e quajnë Theia, me përmasë sa Toka, apo Marsi. Ngjarja mendohet të ketë ndodhur 4.5 miliardë vjet më parë, 100 milionë vjet pasi Toka u formua. Në këtë përfundim u arrit pasi u studiuan gurët e sjellë nga Hëna nga misionet Apollo 12, 15 dhe 17 si dhe gurët vullkanikë në mantelin e Tokës, marrë në Havai dhe Arizona. Kërkuesit konstatuan se kampionet e krahasuara kishin izotope të njëjta të oksigjenit.

Shkencëtarët mendojnë se kanë zbuluar një planet të ri në sistemin tonë diellor me përmasën e Neptunit. 10 herë më i madh nga Toka dhe me një atmosferë të rrallë prej hidrogjeni dhe heliumi.Mendohet se planeti gjendet shumë larg Diellit, në një orbitim të plotë 15 mijë vjet çka i jep tjetër pamje sistemit tonë diellor.

NASA, agjencia amerikane e hapësirës, ka zyrtarizuar së fundmi krijimin e një Task Force për monitorimin e trupave jashtëtokësorë që i afrohen Tokës. Është akorduar edhe një buxhet i rritur për këtë që nga viti 2010 e mbrapa, buxhet i cili shkon në $50 milion, nisur kjo edhe nga rasti i meteorit të Chelyabinsk në Rusi në vitin 2013, i cili hyri papritur dhe pa u detektuar në atosferë.