kulture

Zgjohesh në mes të natës. Dhoma është e errët, përveç shkëlqimit të dobët të hënës që hyn nga dritarja. Por ka diçka nuk shkon. Një peshë të shtyp gjymtyrët, gërryen thellë në stomakun tënd dhe shtrydh ajrin nga mushkëritë tua. Përpiqesh të lëvizësh, por nuk mundesh - gjithçka që mund të bësh është mbash sytë hapur.

Hija e një qenieje me gjymtyrë të përdredhura lëviz sipër teje. Një kokë të afrohet te fytyra. Dhe ndërsa ky terror paralizues arrin kulmin, përbindëshi tërhiqet dhe ti rifiton kontrollin mbi gjymtyrët tua. Ti zgjohesh. Ishte thjesht një ëndërr. Shyqyr!

Jon Fosse është fituesi i Nobelit të Letërsisë për vitin 2023. Autori norvegjez është vlerësuar për "dramaturgjinë dhe prozën e tij novatore që i japin zë asaj që nuk thuhet".

"Vepra e tij e madhe, e shkruar në Nynorsk-in norvegjez, shtrihet në një sërë zhanresh dhe përbëhet nga një mori dramash, romanesh, përmbledhjesh poezish, ese, libra për fëmijë dhe përkthime", thuhet në motivimin e Akademisë Suedeze.

Ndërsa sot Fosse është një nga dramaturgët më të interpretuar në botë, ai është bërë gjithnjë e më i njohur edhe për prozën e tij.

Profesori i gjuhësisë, Rami Memushaj, thotë se niveli në rënie i rektoratit e ka dëmtuar Universitetin e Tiranës. Në studion e lajmeve të MCN TV, Memushaj tha se pas viteve ’90, përzgjedhja e profesorëve në një masë  të madhe është bërë mbi kritere që nuk kanë të bëjnë me formimin shkencor.  

Niveli i profesoratit nuk është i kënaqshëm. Pas ‘90 nuk janë tërhequr studentët më të mirë. Ka pasur përzgjedhje me baza partiake, interesi, korrupsioni etj.

Këngët e Amedeo Minghi-t janë një koncentrat romance dhe muzike ndërkombëtare, me rrënjë të forta në traditë. Ai ishte i pari që i kushtoi një këngë Papa Vojtilës, me titullin "Një njeri që erdhi nga larg", një këngë vërtet prekëse për jetën dhe pontifikatin e peshkopit të Romës: që nga rinia e tij si punëtor dhe poet, deri në sulmi, nga udhëtimet e tij në vendet e largëta për të luftuar varfërinë dhe luftën, pelegrin i paqes.

Regjisori Martin Scorsese thotë se industria e Hollivudit, siç e kemi njohur deri tani, ka marrë fund.

Filmi më i fundit i Scorsese, The Irishman, u shfaq për pak kohë në kinema, por u transmetua menjëherë më pas në Netflix, pasi ky i fundit bleu të drejtat e transmetimit. Në të njëjtën mënyrë do të funksionojë edhe për filmin e tij të ardhshëm me Leonardo DiCaprio dhe Lily Gladstone: fillimisht do të shfaqet në kinema e më pas në Apple TV më 20 tetor.

Gërmimet në Turqi kanë zbuluar prova të ekzistencës së një gjuhe indoevropiane të panjohur.

Gjuha e re u zbulua në sajtin e Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s Boğazköy-Hattusha në Turqinë veri-qendrore. Kjo zonë ka qenë kryeqyteti i Perandorisë Hitite, një nga fuqitë e mëdha të Azisë Perëndimore gjatë epokës së bronzit të vonë (1650-1200 pes).

Instituti Arkeologjik Gjerman po kryen gërmime aty prej një shekulli.

Një grua e mbuluar me hixhab është skulptura e parë e këtij lloji që pritet të zbulohet për publikun në tetor. “Forca e hixhabit” është dizajnuar nga skulptori Luke Perry dhe do të instalohet në Smethwick, Birmingham.

Skulptura është pesë metër e lartë dhe peshon rreth një ton.

UNESCO ka futur në listën e sajteve të trashëgimisë kulturore qytetin e Jericho-s në Palestinë. Vendimi solli një reagim të ashpër nga ana e Izraelit, sipas të cilit agjencia e Kombeve të Bashkuara është vënë në shërbim të Palestinës, raporton Haaretz.

Një nga emrat më të mëdhenj të modës rezulton të ketë pasur angazhim të dyfishtë politik gjatë Luftës së Dytë Botërore. Një ekspozitë që hapet me 16 shtator në Londër pritet të tregojë për vizitorët, krahas veshjeve të stiluara nga Coco Chanel, edhe dokumente që provojnë se ajo ka qenë e angazhuar me rezistencën franceze.

Krahas këtyre dokumenteve do të jenë edhe provat kontradiktore se ajo vepronte edhe si agjente naziste.

Lauren Bacall, e cila kuron ekspozitën, thotë se Chanel nuk duhet kuptuar e shkëputur nga angazhimi i saj në luftë.

Intervista në fjalë është një bisedë mes historianes së artit dhe cicerones Artemis Skumburdhi me gazetarin M. Hulot për gazetën greke «Lifo» mbi librin e saj «Monastiraki – Plaka» dhe pushtuesit e ndryshëm të Athinës përgjatë shekujve. Nga dhjetë librat që ka shkruar (të gjitha për Athinën, për historinë, kafenetë e teatrot e saj), nëntë prej tyre nuk janë më në librari, kanë mbaruar. Libri i saj «Monastiraki – Plaka», është një studim i hollësishëm mbi zonën më të lashtë të Athinës e Europës, që banohet parreshtur prej 4500 vjetësh.