Amedeo Minghi: Udhëtimi i muzikës, nga poezia e vërtetë tek tekstet pa kuptim

Këngët e Amedeo Minghi-t janë një koncentrat romance dhe muzike ndërkombëtare, me rrënjë të forta në traditë. Ai ishte i pari që i kushtoi një këngë Papa Vojtilës, me titullin "Një njeri që erdhi nga larg", një këngë vërtet prekëse për jetën dhe pontifikatin e peshkopit të Romës: që nga rinia e tij si punëtor dhe poet, deri në sulmi, nga udhëtimet e tij në vendet e largëta për të luftuar varfërinë dhe luftën, pelegrin i paqes.

«Në Vatikan - kujton ai - kishin në atë kohë një këngë për Papën shkruar nga Marcello Marrocchi, autor i "Perdere l'amore" (me të cilën Massimo Ranieri fitoi Sanremo 1989, red.), dhe po kërkonin një përkthyes. Më ftuan të këndoja në Sala Nervi me orkestrën dhe korin e drejtuar nga Imzot Marco Frisina. Papa e ndoqi personalisht koncertin, në të cilin kisha përfshirë, riorganizuar dhe rishkruar edhe "Një njeri që erdhi nga larg". Në fund, Papa më bëri shumë komplimente dhe më kërkoi tekstin e këngës, sepse nuk i kishte kuptuar mirë të gjitha fjalët”.

Minghi rrëfen në një intervistë për Corriere historinë pas disa prej këngëve më të suksesshme, miqësitë më të ngushta dhe marrëdhënien me të shoqen, i vetmi njeri që ai e ka lejuar t’ia shohë lotët.

​Ai thotë se e ka parë muzikën të ndryshojë, duke humbur poezinë, e cila është zëvendësuar me rima të sforcuara. “Niveli sot është i ulët dhe kjo është shqetësuese”, thotë ai.

Kënga "Il profumo del tempo" ishte një hit dhe bëri të lulëzonte një dashuri me shikim të parë mes Pipo Baudos dhe Katia Ricciarelli-t...

Kam shkruar shumë këngë të tilla. Aq sa 5 anëtarë të grupit dhe stafi im u martuan me fansat që takuan gjatë turneut. Ndaj sot jam i rrethuar nga fryti i këngëve të mia. Unë bëj muzikë të të gjitha llojeve, duke alternuar stile dhe atmosfera. Dhe nuk mungon ai lloj muzike që krijon atmosferën e puthjes së parë.

Ju e gjetët veten në qendër të një momenti shumë krijues për muzikën italiane.

Kam punuar me Bacalov, Morricone, Mogol, Pasquale Panella, Gaio Chiocchio, një poet i jashtëzakonshëm, kujtoni këtu “1950”, “Quando l’estate verrà”, “Sognami”: janë këngë që nxjerrin në pah anën pozitive të jetës, gjërat e bukura të përjetuara. Ennio Morricone ishte më shumë se mik. Kam luajtur kitarë për Mia Martinin, kam qenë disa herë në shtëpinë e Bocellit në Forte dei Marmi (dhe jam bashkautor i këngës "Per noi"). Çdo gjë lë gjurmë të qëndrueshme. Morricone ishte i vëmendshëm ndaj detajeve. Krijimi i këngës “Il profumo del tempo” e argëtoi dhe mbi të gjitha ishte gëzim për të prania e një orkestre të madhe simfonike. Dialogu mes klasikes dhe dritës ishte diçka që nuk u tentua kurrë. Unë jam një anomali në botën e argëtimit.

Çfarë lidhjeje ka me muzikën klasike?

Të fortë. E dëgjoj shpesh, është e gjitha e bukur, është art par excellence.

U surprizova kur zbulova se Katia dhe Baudo...

Po. Katia ka karakter të fortë, është shumë e vendosur. Ka një zë të përsosur verdian. Por autori im i preferuar mbetet Puccini.

Pse Puccini?

Ai di të arrijë nota të ndjeshme, di të prekë, di të shkojë në zemrat e njerëzve.

Mietta?

Ishte një triumf, “Trottolino amoroso”: 500 mijë kopje të shitura.

Kalifano?

Kam punuar atje në të kaluarën. Dhe në njëfarë mënyre punoj ende. Ka dalë në treg “Sarò franco”, një album me këngë të papublikuara nga Califano. Atje ku unë kompozova muzikën dhe këndova këngën e papublikuar “La mia eredità”.

Kur e zbuluat Califanon si këngëtar?

Më duket fantastike melankolia mënyra si ai këndon. Një mbrëmje, në vitet shtatëdhjetë ai performoi këngën "Fijo mio" në klubin 84 në Romë dhe rezultoi një triumf. Deri atë natë, ai kishte qenë thjesht tekstshkrues. Nga ajo mbrëmje ai u bë kantautor... një burrë i pashëm me një zë të veçantë.

Ai ka punuar edhe me Rita Pavone.

Po, po pyesja veten se si ishte e mundur që kishte aq shumë zë me atë trup aq të vogël. Kur më telefonoi, m’u bë shumë qejfi. E përgatitur dhe profesionale dhe ishte vetëm 15 vjeç. Ajo këndoi një nga këngët e mia të bukura, “Ti perdo e non vorrei”, me të cilën fitoi disa çmime. Në Itali kënga u përbuz. Por triumfoi në Francë.

Ju keni punuar shpesh me Pasquale Panella, autor i teksteve post-Mogol Battisti.

Një gjeni që di t’i përdorë fjalët si askush tjetër. Ai shkroi gjëra të mrekullueshme. Ajo që na bashkoi ishte dëshira për të eksperimentuar. Së bashku punuam në kërkim të ndjesive të reja, me biseda telefonike 4-orëshe... në mes të natës për të mbërritur edhe në qoshet e fshehta të krijimtarisë.

De Gregori tha për vdekjen e së shoqes, Chicca, kohët e fundit se "pa të do të mërzitem shumë" (Elena Palladino, gruaja e Amedeo Minghi, ndërroi jetë më 7 janar 2014 pas 40 vitesh martesë, red.).

Françesko ka të drejtë sepse vetmia është e fortë. Nuk e di sa vite jetoi Françesko me gruan e tij. E imja ishte një marrëdhënie e rëndësishme... është e vështirë t’i gjesh fjalët... Në albumin me të cilin po punoj, “Anima sbiadita”, ka shumë nga unë dhe ajo. E kisha të nevojshme të elaboroja dhimbjen time. Nëse nuk nxjerr atë që ndjen brenda, ajo kalbet brenda teje... Të gjitha këngët e dashurisë që kam shkruar i kushtohen Elenës. Ajo ishte e vetmja që mund të më shihte të qaja (e kam shkruar këtë në “l’Immenso”), një këngë ku pranoj intimitetin e vërtetë. Njeriu që i referohesha të parës. Për mua ishte e rëndësishme që ajo t’i dëgjonte e para këngët e mia.

Dy vajzat Alma dhe Annesa?

Një tjetër gjë që nuk mund ta përshkruaj.

Jeni gjysh?

Po, gjysh i një djali të gjatë, të pashëm 20-vjeçar dhe një mbese 5-vjeçare. Një perlë që më adhuron. Nuk është ajo reklama e Barillas, por duket si e tillë.

Marrëdhëniet e tij me gazetarët?

Unë ua refuzoj intervistat 90% të gazetarëve. Sepse nuk kam shumë besim... Ka gjithmonë një ndryshim mes asaj që them dhe asaj që del në shtyp. Unë preferoj TV live.

Si e keni parë të ndryshojë këtë botë?

Çdo brez ka për detyrë të ndryshojë gjithçka. Gjithmonë ka ndodhur kështu. Nëse nuk e bëjnë të rinjtë, kush duhet ta bëjë? Edhe ne këtë bëmë. Sa budallallëqe atëherë... hiqet latinishtja nga shkollat, partitë, konfederatat dalin në rrugë për çdo pretekst. E pastaj? Në fund gjithçka ishte si më parë ose më keq. Ne nuk ia dolëm të ndryshonim botën. Tani të rinjtë propozojnë këngë me tekste të pakuptueshme, fjalë që nuk e di se çfarë kuptimi kanë. Sepse ka shumë. Vijmë nga një kohë e largët, nga poezia e vërtetë ku fjalët kishin rëndësi. Por sa më shumë të shtosh fjalë, aq më pak do të thuash. Me rima të sforcuara mund të nxjerrësh vetëm marrëzi të jashtëzakonshme. Niveli sot është i ulët dhe kjo është shqetësuese.

Po teknologjia?

Mjaft. Këngët i shkruaj gjithmonë në piano. Fillova me kitarë, pastaj në vitet ‘80 kalova në piano. Pastaj kur kaloj në studio, e bëj i detyruar nga teknologjia. Unë u them të rinjve: mos ia besoni kompjuterit 90% të punës tuaj. Mos nxitoni. Kompjuteri ndihmon, por nuk zëvendëson. Mos u nxitoni! Ju duhet të kuptoni se çfarë dini dhe çfarë jeni në të vërtetë. Dhe tregojeni këtë në mënyrën më të mirë të mundshme.

Ju keni bashkëpunuar ndër të tjera me Mariella Nava.

Po, por ju kritikët e keni bërë këngën “Futuro come te” në duet me të. E ripagëzuat “Duo Novembre”.

Po, është e vërtetë. Na duhej popi, rock-u apo autorësia e këngëveh. Ne ishim të pamëshirshëm në belcanto-n italiane.

Por kishte edhe disa të mira ajo belcanto... Nënvlerësimi i vetes nuk ishte gjë e zgjuar. Ajo këngë trajtonte tema të reja si interneti. Ju ishit akoma mbrapa.

Bashkëpunime të tjera?

Me Marcella Bella, Anna Oxa, Marisa Sannia, Gianni Morandi, Andrea Bocelli”.

Dhe pastaj Bongusto, Di Capri, Bruno Martino. Çfarë mendoni ju?

Nuk e dija se çfarë ishte një këngë që krijonte atmosferë. Më erdhi dhe kaq. “La vita mia” këndohet në kishë në dasma, por edhe në funerale... Një prift më bëri ta këndoja me kërkesë të të ndjerit edhe pse kënga fliste për një dashuri që nuk përfundon mirë. Publiku po i keqpërdor këngët e mia? Nuk ka gjë.

Modelet e tij?

Në rininë time më pëlqente Cat Stevens, një zë shumë interesant. Orkestruesi më i madh ishte Neil Diamond.

Kujtimet më të këndshme?

Vite më parë shkova në Mességué, një beauty farm. Aty takova Xhino Bramierin dhe krijuam menjëherë miqësi. Në mbrëmje vendosëm të luanim një lojë Scala 40. Zgjati tre ditë. Për çdo kartë, Gino tregonte një barsoletë të re. Ishim budallenj dhe qeshnim me çdo budallallëk. Gjatë pushimeve askush nuk i prekte letrat. Në çdo tërheqje letre, ai shpikte diçka. Barsoletat e tij ishin shumë gazmore. Mendoj se kam kaluar javën më argëtuese të jetës sime. Nuk kam qeshur kurrë kaq shumë.

Po më pas?

Do të shtoja dy situata të pabesueshme. Një festë absurde e Vitit të Ri. Po kthehesha nga një mbrëmje. Ishim unë dhe shoferi im. Në mesnatë ndaluam. Zonë shërbimi e shkretë. Një dolli e shpejtë. Pak më tutje shpërthimet e fishekzjarrëve për ndërrimin e viteve... U nisëm sërish esëll, me një gllënjkë verë të gazuar në trup. Një tjetër natë e Vitit të Ri: unë dhe gruaja. Unë me smoking, ajo me fustan të gjatë. Gati për të dalë, sepse na prisnin në një festë. Por qeni im, që quhej Toto, një retriever, ndërkohë kishte filluar të ankohej. Dhe kështu e kaluam mbrëmjen e Vitit të Ri së bashku me Toton në shtëpinë tonë. Nuk donim ta linim qenin vetëm. Megjithatë, ishim veshur në mënyrë elegante. U ndjeva i tejmbushur me dashuri dhe gëzim.

Cila barsoletë e Bramierit ju kujtohet më mirë?

Kujdestari i pishinës: Hej, a e di se nuk mund të urinosh në pishinë? Pushuesi: Por të gjithë e bëjnë! Roja: Po, por jo nga trampolina!