Kulturë

Ismail Kadare intervistë për programin “Studio e  Hapur” të Eni Vasilit

Zoti Kadare është botuar së fundmi një libër që përmban denoncimet dhe raportimet që shkrimtarët i kanë bërë njëri- tjetrit në kohën e diktaturës. Libri titullohet në fakt “Kadare i denoncuar”  edhe pse permban dokumenta per nje pjesë të  mirë të shkrimtarëve të kohës, pasi ju rezultoni shkrimtari më i denoncuar nga ish- kolegët. Së pari çfarë mendoni për këtë botim dhe si ndjeheni ndaj këtyre raportimeve që lexoni tani?

Qysh prej shekujsh vazhdon lufta midis këtyre të dy botëkuptimeve. Kjo luftë filloi aty nga i XII shekull me Kartën e Madhe. Filloi në mënyrë të dukshme kur populli englez vendosi të shkëputet prej ndikimit së kishës universale. Lufta vazhdon e ashpër edhe sot nën forma të ndryshme. Nga ana e universalistave lufta bëhej dhe bëhet në bazën e një arsyeje shumë herë gjeniale, por gjithmonë arësye të ftohtë dhe spekulonjëse. Kurse nacionalistët i ka shtytur instikti, kishte me thanë vetë natyra. Natyra i do individet, do shumëllojshmërinë ndër njerëz, ndër kafshët dhe bimët.

Kjo kishëz e vogël ndodhet në ishullin grek të Lemnosit. Gazeta greke "Protothema" shkruan se kjo kishë është ndoshta e vetmja në botë që është pa çati.  Dhe mendohet se është themeluar në vitin 1416 nga disa murgj që i ikën turqve nga ishulli i Agios Efstratios. Kisha në formën arkitektonike të vetën, pra pa çati dhe me një mur rrethues krejt të zakonshëm, na sjell në mendje kishën e Shën Thanasit në Dhërmi, e cila u tritolizua natën nga qeveria aktuale.

Në territorin e bashkisë së Roskovecit gjenden vetëm dy objekte që gëzojnë statusin e “Monumenteve të Kulturës”. Të tilla janë kisha bizantinë e Shën Nikollës në fshatin Kurjan dhe kisha postbizantine e Shën Gjergjit në fshatin Strum.

Profesor, ju lutemi fillimisht na tregoni se si e zbuluat pasionin tuaj për gjuhësinë?

Unë bëj pjesë ende tek ata lexues që dëshiroj ende ta kem librin në letër. Letra më krijon intimitet me leximin, duke besuar se pikërisht në atë kopje që po lexoj, kam të stampuara edhe përjetimet.

Gjatë prezantimit librit të tij “Shpërngulja e të vdekurve” në Panairin e Librit, shkrimtari Kim Mehmeti dhe edhe disa konsiderata mbi raportin që klasa politike në Tiranë ka krijuar me shqiptarët e Maqedonisë dhe trevave të tjera në Ballkan. Mbi të gjitha një perceptim zhgënjyes për një kryeministër që sillet si prezantues televiziv. “Më irriton ndonjëherë sesa të pakujdesshëm jemi ndaj njëri-tjetrit. Sesi Tirana, për shembull, nuk sillet ashtu siç i ka hije një Piemonti kulturor, që nuk i merr mbi vete obligimet që ka.

Për një çast vorbulla e reagimeve ndaj Dhimitër Shuteriqit krijoi përshtypjen se në këtë vend përvetësimi i mundit intelektual të tjetrit është në gjendje të gjenerojë shqetësim e angazhim kolektiv, aq më tepër në mesin e stuhisë së skandaleve të ditëpërditshme të pushteteve të ndryshme, duke i kthyer më në fund studimit dhe kulturës dinjitetin e munguar, por serioziteti i qarkulluesve të letrës së Mitrush Kutelit më ngjau me atë tezën studentore e cila, duke udhëtuar on-line nga një universitet shqiptar në tjetrin për të diplomuar studentin e radhës, prodhon pasuri, injorancë dhe legjitimi

Ilir Demalia dhe libri i tij 

Ata që e jetuan ndodhinë, atë që ne sot e përmendim me emrin 2 Korriku apo Ambasadat, nuk mund ta harrojnë, në cilindo krahë të barrikadës politike ishin dje apo janë ende sot.