grushti i shtetit

Në qershor të këtij viti, Departamenti amerikan i Shtetit deklasifikoi 1007 faqe dokumentacion sekret që preknin aktivitete të CIA-s, NSA-së mes të cilave mediat veçuan dokumentet që kishin të bënin me rrëzimin Mohammad Mosaddeq në Iran në vitin 1953. Siç rezultonte nga publikimet, SHBA ka qenë shumë e pasigurtë në operacionin e ndërmarrë asokohe, zyrtarët e CIA-s madje urdhëruan anullimin e tij, për shkak se nuk dëshironin që roli I SHBA të ekspozohej sidomos në kushtet kur Mosaddeq reagoi përmes ushtrisë.

Sot në faqen online të agjencisë “Balkanweb” dhe në faqen online të “Gazeta Shqiptare” është shfaqur ky njoftim:

Ne si Organizata të Shoqërisë Civile në Shqipëri dënojmë përsëri fuqishëm tentativën për grusht shteti që Organizata Terroriste Fetoiste (FETO) organizoi më 15 korrik 2016 në Turqi, në një vend mik dhe partner strategjik me Shqipërinë.

Një vit pas grushtit të dështuar shtetit , Erdogan duket të jetë në kulmin e pushtetit të tij.Për të festuar përvjetorin e kësaj ngjarje Erdogan kërkoi arrestimin e 105 personave që punojnë në sektorin e IT dhe që dyshohet se kanë të bëjnë me përpjekjen e korrikut të kaluar. Mbrëmjen e 15 korrikut, 2016, banorët e të dy qytetetve më të mëdha të Turqisë  u zgjuan nga tingujt e avionëve luftarakë që flutoronin mbi shtëpitë e tyre.  Një grup ushtarëkësh të cilët e quanin veten "Këshilli i Paqes në vend" deklaruan se morën pushtetin  dhe se dëshironin të rivendosnin demokracinë.

Shefi i Shërbimit sekret gjerman, BND, Bruno Kahl, i ka dhënë një intervistë revistës “Spiegel” përmeës së cilës jep disa përgjigje për terrorizmin, survejimin në botën e tanishme, ndryshimin e administratës amerikane, por edhe zhvillimet në Turqi. Duke qëndruar te kjo e fundit, vlerësimet e Kahl kanë rëndësi pasi ato marrin edhe nota politike, përderisa kreu gjerman i inteligjencës thotë se argumenti i Ankarasë zyrtare për grushtin e shtetit të muajit korrik, nuk ka bindur kënd në Perëndim.

Fetullah Gulen nuk qëndron pas grushtit të dështuar të shtetit në Turqi, tentuar më 15 korrik 2016. Të paktën këtë konkluzion arrin agjencia europiane e inteligjencës, dokumente të të cilës citohen nga EuObserver.

Parlamenti Europian ka votuar me shumicë votash ngrirjen e negociatave të anëtarësimit për Turqinë. Vendimi është argumentuar me “masat joproporcionale repressive” që Ankaraja zyrtare mori kundër gazetarëve, gjyqtarëve, akademikëve, ushtarakëve pas dështimit të grushtit të shtetit të korrikut. Janë arrestuar më shumë se 37 mjë njerëz, një shifër që nuk përligj asnjë sekret për ekzistencën e një grushti shteti, që rëndom ideohet, vihet në jetë dhe menaxhohet nga një grusht njerëzish.

Aleksandër Vuçiç ka hedhur poshtë zërat se ai do të garojë për president të Serbisë vitin që vjen. Në një intervistë për gazetën kroate, “Globus”, Vuçiç ka theksuar se ende nuk ka një emër për president nga partia e tij. Por qysh tani kryeministri serb ka deklaruar se nëse kanditati I partisë së tij SNS, humbet garën presidenciale, ai do të japë dorëheqjen si kryeministër.

Vala e spastrimeve pas grushtit të shtetit në Turqi, nuk ka të ndalur. BBC-ja raporton se së fundmi janë pushuar 13 mijë policë vetëm për diçka më shumë sesa dy muaj që nga korriku. Mes policëve janë edhe 2500 oficerë ndërkohë që autoritetet njoftojnë se gjendja e jashtëzakonshme e vendosur në korrik përfundon më 19 tetor.

Zëvendës presidenti i Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Joe Biden, i tha Presidentit Rexhep Tajip Erdogan se vetëm Gjykata Federale Amerikane mund të vendosë  ekstradimin nga SHBA të klerikut Fethullah Gylen, të cilin Ankaraja e akuzon si nxitësin e  grushtit ushtarak të 15 korrikut.

Duke folur me gazetarët në Ankara pas takimit me Erdogan, Biden i cilësoi si terroristë ushtarakët që aspiruan grushtin e shtetit, dhe vuri në dukje se Shtetet e Bashkuara kanë angazhuar numrin më të madh të këshitlltarëve ligjorë pët të shqyrtuar kërkesën për ekstradimin e Gulen.

Tmerri pas grushtit të sh tetit të dështuar në Turqi ngre dilemën qenësore: A do të vazhdojë Presidenti Recep Tayyip Erdogan të zbatojë politikën e autoritarizmit, mbase me përshkallëzim hakmarrës, apo do t’ua shtrijë dorën kundërshtarëve dhe të mundohet të ndërtojë ura për të mirën e shoqërisë turke?

Ende mbetet të shihet, por e kaluara e afërt na tregon prej shembujve historikë se sfidat serioze ndaj krerëve autoritarë dhe gjysmautoritarë çojnë drejt ashpërsimit të sjelljes së regjimit dhe se nuk sjellin qasje më të moderuar.