grushti i shtetit

Sot mediat kryesore në Europë njoftojnë se qeveria turke, në krye të së cilës de facto është presidenti Reccep Tayyip Erdogan, ka mbyllur 130 organizata mediatike, mes të cilave televizione, gazeta, shtëpi botuese. Është një hap i fundit i radhës në atë që po ndodh në Turqi pas tentativës së dështuar për grusht shteti më 15 korrik. Një grusht i formuluar zyrtarisht si i tillë pas të cilit Erdogan ka arritur të imponojë një tërmet shtetëror, institucional e njerëzor me magnitudë të lartë: nga 6000 të arrestuar, 2745 janë gjyqtarë.

Pas ngjarjeve të 15 korrikut në Turqi nga shumë analistë, gazetarë dhe njerëz të politikës u ngritën dyshime për grushtin e shtetit dhe u përforcua bindja se tentativa ishte një skenar i organizuar nga vetë Erdogan. Një ushtarak mund ta lexojë situatën më në detaje nisur nga dinamika e ngjarjeve. Por edhe në këtë rast pikëpyetjet mbeten të shumta. Ish-atashehu ushtarak në Republikën e Turqisë në vitet 1993-2001 Hajro Limaj thotë për gazetën Shekulli se edhe pse ka Kaluar një javë nga minipuçi ushtarak në Turqi dhe shumë gjëra janë në errësirë, të paqartësuara.

Grushti i shtetit në Turqi po ravijëzohet qartë si sebepi i shkatërrimit final të asaj që mund të quhej shpresa e një demokracie në këtë vend. Ndonëse janë çështje që i përkasin autoriteteve turke, legjitime si të tilla, disa akte të fundit, shoqëruar me deklaratat e presidentit Reçep Tayyip Erdogan, kanë krijuar jo pak pështjellim.

“Stalini” brenda Erdoganit tashmë është zgjidhur nga zinxhirët. 

Presidenti turk, Reccep Tayyip Erodgan ka deklaruar në një intervistë për “Al Jazeera” se dy pilotët që rrëzuan avionin ushtarak rus, pak muaj më parë, mund të kenë lidhje me grushtin e shtetit. Ata po mbahen të arrestuar dhe po pyeten për lidhje me gulenistët. Sipas Erdogan pas lëvzjes së Gulen ka edhe shtete të tjera, apo edhe “një tjetë rmendje superiore”, çka lë shumë vend për diksutime. I pyetur për lirinë e shtyptit, ai tha se nuk beson se liria e shtypit duhet përdorur si armë.

Etze Temelkouran, shkrimtare, gazetare dhe analiste politik, është një nga personalitetet më të njohura të Turqisë së sotme. E lindur në vitin 1973 në Izmir. Në vitin 1995 ajo u diplomua nga Shkolla e Drejtësisë të Universitetit të Ankarasë dhe në vitin 1993 filloi karrierën e saj gazetareske në gazetën “Tzoumchouriet” . Artikulli për natën e së premtes në Turqi reflekton frikë, dyshim dhe ankth për të ardhmen e vendit të saj.

....

Marrëdhëniet mes Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe Turqisë po kalojnë në krizë të vërtetë. Kjo të paktën nga deklaratat që po shkëmbehen mes qendrave zyrtare politike. Sot, sekretari amerikan i Shtetit, John Kerry, paralajmëroi se pasojat e akteve të kryeraj nga autoritetet turke pas grushtit të shtetit, do të jenë jo të vogla, madje deri në mbikëqyrje të anëtarësisë së Turqisë në NATO. “Është e qartë se shumë njerëz janë arrestuar dhe janë arrestuar shumë shpejt. Vigjilenca dhe kujdesi ynë do të rritet në ditët në vijim.

Rexhep Tajip Erdogan nuk i mbajti lotët në funeralin e mikut të tij, Erol Ollçak, i cili u vra së bashku me djalin e tij gjatë tentativës për grusht shteti. Kreu i shtetit turk, i cili konsiderohet i përmbajtur në shfaqjet publike dhe nuk ka treguar se mund të humbasë kontrollin e ndjenjave të tij  shpërtheu në lot, teksa mbajti fjalimin në një xhami në anën aziatike të Stambollit.

Çfarë ndodh në Turqi është e rëndësishme. Ajo bën pjesë në G20-ën, në një pjesë të ndjeshme të botës dhe është në kufi me Irakun, Iranin dhe Sirinë. Turqia është një aset për aleatët e saj në NATO kur bëhet fjalë për të luajtur rol kyç në rajon. Mund të përbëjë përgjegjësi për ata, kur problemet e saj, si tensionet me popullatën kurde i kapërcejnë  kufijtë  e saj gjeografikë. Kështu ajo mund të kthehet në një lak në qafën e botës kur i duhet të vendosë, siç bëri ditën e premte, për të dëmtuar veten.

Shtetet e Bashkuara të Amerikës do të marrin në konsideratë kërkesën e Turqisë për largimin nga vendi të Fetyllah Gulen, nëse Ankaraja zyrtare do të paraqesë prova legjitime për akuzat që bën. Gjatë një konference për shtyp nga Luksemburgu ku ndodhet për një vizitë, sekretari amerikan i Shtetit, John Kerry, deklaroi se duhen prova në mënyrë që SHBA të gjykojë mbi një kërkesë për Gulenin. Më herët, presidenti turk, Erdogan, deklaroi se "nëse jemi partnerë strategjikë, atëherë duhet të kryhet ekstradimi i një terroristi".