Ballkani

Stavros Tzimas

Liderët e Serbisë, Maqedonisë së Veriut dhe Shqipërisë ranë dakord të enjten e kaluar për të hapur kufijtë e tyre me njëri-tjetrin, duke lejuar kalimin falas për qytetarët, mallrat dhe kapitalin e tyre përkatës që nga 1 janari 2023. Ata e quajtën iniciativën e tyre "Ballkan i hapur" ose "Mini Shengen ”-sipas zonës së udhëtimit të lirë të Bashkimit Evropian - dhe thanë se shpresojnë që t’u bashkohen një ditë edhe Mali i Zi, Bosnje-Hercegovina dhe Kosova, të cilat, nuk i janë përgjigjur ftesës për të marrë pjesë në proces.

Pothuajse 20 vjet më parë, në 2003, e ardhmja europiane e Ballkanit Perëndimor dukej e sigurt: Këshilli Evropian kishte miratuar Axhendën e Selanikut, një udhërrëfyes i ri dhe gjithëpërfshirës, ​​i zhvilluar me standarde konkrete, për t’i orinetuar në mënyrë të sigurt vendet e rajonit drejt anëtarësimit në Bashkimin Evropian.

Kryeministri Edi Rama raportohet të ketë përsëritur sot në Forumin e Prespës idenë e tij për Minishengenin Ballkanik, termi që përdoret tashmë për Shengenin rajonal. Me një qasje që është diçka më shumë sesa pragmatizëm, kryeministri shqiptar e ka riqarkulluar këtë tezë në një koniunkturë që nuk është shumë e përshtatshme në kritikën që artikulon për Bashkimin Europian, përderisa në dështimin e kësaj radhje për hapjen e negociatave, Shqipëria u penalizua për shkak të një vetoje bullgare për Maqedoninë e Veriut.

SHBA është e qartë në lidhje me zërat që që qarkullojnë prej kohësh në Ballkan për ndryshim kufijsh. I dërguari special amerikan për Ballkanin Perëndimor, Matthew Palmer, thotë në një intervistë për Blic-in serb se kufijtë mes vendeve të Ballkanit janë përcaktuar prej kohësh, ndërsa në dialogun Kosovë-Serbi ka fusha të tjera ku për momentin mund të arrihet progres.

Një tjetër “non-paper” që synon ndryshime në Ballkan ka dalë në dritë. Dokumenti jozyrtar, autorët e të cilit nuk dihen, përmban 16 pika dhe është një manovër e vogël diplomatike, sepse nuk shkel rezolutën 1244 të Këshillit të Sigurimit të KB në asnjë pikë të tij. Detajet janë publikuar nga revista gjermane "Zuerst".

Dokumenti propozon që të gjithë shtetasit e Kosovës, duhet të marrin shtetësinë e Republikës së Serbisë.

Bashkimi Europian ka pranuar së fundmi se besimi ndaj tij dhe narrativës europiane në Ballkan ka rënë. Agjencia “Reuters” referon dokumente të brendshme të BE-së që janë qarkulluar në takimin e së martës të ministrave të Jashtëm të unionit, ku evidentohet zhgënjimi i prodhuar në Ballkan.

Ne duhet të njohim se pavarësisht angazhimit në integrimin europian, njerëzit në rajon për pëjetojnë një sens të zhgënjiit të thellë për procesin e zgjerimit. Një perceptim i vonesës nga BE për dërgesën e vaksinës kundër CoVid-19 ka ushqyer më tej një narrativë të zhgënjimit

Përfaqësuesi Special i BE për Dialogun Kosovë-Serbi, Miroslav Lajçak, thotë se i ashtuquajturi "non paper" nuk është asgjë e re. Lajçak thotë se ai është kategorikisht kundër ndryshimit të kufijve, duke shtuar se propozimi në formën e një dokumenti jozyrtar, që parashikon ndryshime në kufijtë e Ballkanit, është gjithashtu një ide e rrezikshme që provokon luftë.

Të mos harrojmë, por të falim!

Po përjetojmë të gjithë pikën më të ulët të atij që u quajt si procesi europianizues. Është ironike që një gjë e tillë afirmohet në rajonin tonë dhe më tej në Mesdheun Lindor, aty ku dikur u përvijua një kufi. Dhe kjo përsëritje e historisë e bën dramatike përplasjen e tanishme.