ballkani perendimor

Prej gati dy muajsh është hedhur në qarkullim libri me kujtime i ish-kancelares gjermane, Angela Merkel. Libri është pritur me interes nisur nga roli i saj në politikën ndërkombëtare. Në Shqipëri interesi ka qenë zero.

Një arsye është se në këtë kohë në Shqipëri janë botuar libra të rëndësishëm artistikë që kanë tërhequr vëmendjen e publikut artdashës. Por një tjetër arsye mund të jetë fakti se në 720 faqe libër dhe një kapitull të veçantë për Ballkanin Perëndimor, Merkel përmend vetëm një lider rajonal, ende gjallë: Zoran Zaev të Maqedonisë së Veriut.

Investimet e huaja janë rritur në Ballkanin Perëndimor sidomos pas pandemisë. Një studim i ri i Institutit të Vjenës për Studime Ekonomike Ndërkombëtare vëren se flukset hyrëse të investimeve të huaja direkte (IHD) kanë tejkaluar ndjeshëm vlerat e ekuilibrit afatgjatë në disa vende.

Ky interes i shtuar shpjegohet me disa faktorë, mes të cilëve edhe afërsia gjeografike me Bashkimin Evropian (BE), fuqia punëtore e kualifikuar dhe kostot e ulëta të punës.

Ministrja e Jashtme e Kosovës, Donika Gërvalla, ka dalë orët e fundit me një mesazh në profilin e saj në Facebook, përmes të cilit ka bërë të qartë pikëpamjen e saj, e mesa duket edhe të qeverisë në Prishtinë për dështimin e ndërmjetësimit të BE-së. Për Gërvallën ky dështim ka shkaqe strukturore që lidhen me dobësitë e BE-së që nuk arrin do të tejkalojë statusin e një fuqie të butë në një botë ku kërkohet tjetër gjuhë. Më poshtë statusi i zonjës Gërvalla që përbën sinjalin e parë nga Ballkani Perëndimor të refuzimit publik të mënyrës sesi vepron BE-ja në këtë rajon:

I ashtuquajturi tur ballkanik i kryeministrit të Shqipërisë Edi Rama, ka marrë goditjen e parë të evtën aty ku nuk duhej: në Kosovë. Homologu i tij, Albin Kurti, ka deklaruar se nuk do të takohet me z. Rama, për sa kohë nuk është zhvilluar mbledhja e përbashkët e qeverive.

Presidenti amerikan, Joe Biden, ka lënë në fuqi gjendjen e emergjencës për Ballkanin Perëndimor. Biden tha se në përputhje me Ligjin Kombëtar për Situatat e Emergjencave, është e nevojshme të vazhdojë gjendja e jashtëzakonshme e shpallur me Urdhrin Ekzekutiv 13219 për Ballkanin Perëndimor.

Presidentja e Komisionit Europian, Ursula von der Leyen, ka deklaruar në Forumin e Bratislavës se Bashkimi Europian po mendon një plan të ri zhvillimi për Ballkanin Perëndimor. Duke vlerësuar arritjet e deritanishme, von der Leyen, ka mbajtur në vëmendje rajonin tonë që sipas saj është prekur nga pasojat e agresionit rus në Ukrainë.

Kryeministrja serbe, Ana Brnabiç, tha sot se nuk ka asnjë iniciativë formale "QUAD për Ballkanin Perëndimor" që përfshin Kosovën dhe vuri në dukje se Serbia nuk ka çështje të pazgjidhura me Maqedoninë e Veriut. Brnabiç u pyet në lidhje me iniciativën gjatë një konference për shtyp me kryeministrin e Maqedonisë së Veriut, Dimitar Kovacevski, në Beograd. 

U Dërguari Special i Britanisë së Madhe për Ballkanin Perëndimor Stuart Pich ka deklaruar për gazetën serbe “Kurir” se të dyja palët e përfshira në dialogun e gjatë, pra Serbia dhe Kosova, nuk duhet t’i shohin detyrimet e marrë në proces si kërcënim. Sipas tij, edhe Asosacioni i Komunave Serbe është një detyrim që duhet parë në optikë konstruktive.

Sistemi i ri i kontrollit të hyrjeve në BE po përgatitet dhe ai pritet të hyjë në fuqi në muajin maj. Medait hollandeze shkruajnë se ndryshimet e bëra, çdo shtetas që do të hyjë në zonën e BE-së do të regjistrohet në një sistem të ri kontrolli dhe gjashtë muaj më vonë, pra diku nga muaji nëntor, shtetas si shqiptarët do të detyrohen të aplikojnë për një autorizim udhëtimi në rrugë digjitale.

Në një opinion në “Politico” Paul Taylor bën thirrje që Bashkimi Europian të kapë momentumin që është krijuar për të mbajtur afër dhe ruajtur ndikimin në rajon. Pasi bën një paraqitje të situatës aktuale, Taylor shtron si nevojë që BE-ja të intensifikojë prezencën politike në Ballkanin Perëndimor, për shkak se “gjërat nuk mund të mbahen nën kontroll përgjithnjë”.

Sipas tij, Unioni duhet të bëjë më shumë dhe në terma konkretë që rajoni të përfitojë nga aksesi në treg në dallim nga tani kur përfitohet vetëm asistencë. Me rëndësi është edhe aspekti simbolik: