polonia

 Polonia pretedon e Gjermania i detyrohet 850 miliardë dollarë dëme si pjesë e reparacioneve të Luftës së Dytë Botërore.

Të paktën ky është pretendimi i polakëve përmes Arkadiusz Mularczyk i partisë në pushtet, Ligj dhe Drejtësi. Ai drejton një ekip parlametar që u ngrit në muajin shtator për të vlerësuar dëmshpërbliminn që Gjermania duhet të japë si pasojë e pushtimit që kreu në vitin 1939.

Legjislacioni i ri polak që e shpall si antiligjore fajësimin e shtetit polak për veprimet e kryera në kuadër të Holokaustit ka provokuar debate shumë të mëdha në arenën ndërkombëtare. Bashkimi Europian i ka kërkuar Polonisë që të anullojë ligjin për shkak se ai përmban frymë antisemitiste. Kryeministri polak Mateusz Morawiecki shkoi më tej kur tha se gjatë Holokaustit kishte patur bashkëpunëtorë hebrenj po aq sa edhe polakë, një akuzë që duket se kërkon të rishkruajë një paradigmë morale që rrodhi nga Lufta e Dytë Botërore.

Bashkimi Europian mund të ballafaqohet me kërkesën e një tjetër shteti anëtar për të braktisur Unionin. Presidenti i Këshillit Evropian, Donald Tusk paralajmëroi se pas Britanisë, mund të jetë Polonia vendi i radhës që do të lërë bllokun.

Donald Tusk, i cili ka qenë më parë kryeministër i Polonisë dhe një kundërshtar i fortë i Partisë së djathë, Ligj dhe Drejtësi (Pis) në një intervistë për revistën Tygodnik Poëszecnhy thotë se nuk ka as dyshimin më  "të vogël” se Pis dëshiron të "çlirojë" Poloninë nga barra e BE-së.

2018 e gjen BE-në përballë dy sfidash të mëdha - Austrinë dhe Poloninë. Në rastin e parë Brukseli duhet të tregojë se si do trajtojë pjesëmarrjen e ekstremit të djathtë të Freedom Party (FPO), në koalicionin qeverisës ku zotëron portofolet e ministrive kryesore dhe postin e zv/kancelarit. 

Dhjetëra mijëra vetë morën pjesë sot në një marshim në qendër të Varshavës me rastin e ditës së Pavarësisë. Marshimi u organizua nga lëvizja e rinisë nacionaliste që kërkon një Poloni etnikisht të pastër, me më pak myslimanë dhe hebrej. Këngë dhe parulla që lexonin “Europa e bardhë”, “Europa do të jetë e bardhë” dhe “Gjak i pastër”, shoqëronin pjesëmarrësit në një shfaqje të re nacionalizmi ksenofobik në një vend anëtar të BE-së. 

Polonia ka rihapur çështjen e dëmshpërblimeve me Gjermaninë duke shtuar tensionin me Berlinin zyrtar. Varshava ndodhet nën presionin e BE-së për arsye të zhvillimeve të brendshme politike që sipas Brukselit zyrtar po kërcënojnë demokracinë e këtij vendi.

Në këtë kuadër çështja e dëmshpërblimeve është një mënyrë për të kushtëzuar veprimet e Gjermanisë.

Me të vërtetë, monstruoziteti i krimeve gjermane edhe ndaj polakeve dhe polakëve jo hebrenj, dhe veç të tjerash masakrimi i 150.000 civilëve vetëm në Kryengritjen e Varshavës në vitin 1944, mbeten përgjithmonë një turp dhe një padrejtësi skandaloze. Kjo aq më tepër, kur thuajse askush nga përgjegjësit gjermanë nuk dha llogari ndonjëherë për këtë para drejtësisë.

Me Gjermaninë është e lehtë të bësh diplomaci. Mjafton të përmendësh reparacionet e luftës. E bëri Greqia gjatë kohës më të vështirë të krizës financiare, por së fundmi po e vendos në axhendë edhe Polonia. Bloomberg raporton se deputetët e partisë Ligj dhe Drejtësi, që ka shumicën, po rishikojnë mundësinë nëse do të kërkojnë reparacione të mëtejshme nga Gjermania ose jo për LIIB. Kreu i partisë Jaroslaw Kaczynski deklaroi një javë më parë se “Polonia po përgatit një kundërfensivë historike”, ndonëse Polonia e regjimit komunist e ndërpreu kërkesën për reparacione pas vitit 1953.

BE-ja është në prag të marrjes së një vendimi ekstrem për t’i hequr Polonisë të drejtën e votës në Bashkimin Evropian në përgjigje të planeve të qeverisë së saj djathtë për të “prekur” pavarësinë e gjyqësorit. Frans Timmermans, zëvendës-president i Komisionit Evropian ka akuzuar Varshavën se po kërkon të vërë nën kontroll të plotë politik gjyqtarët. Ai paralajmëroi se BE ishte "shumë pranë" aktivizimi të nenit 7  për Poloninë, një sanksion i traktatit që pezullon të drejtën e votimit të një shteti anëtar.

Europa po ndahet sërish. Edhe kësaj radhe me Rusinë, jo me mure si në Luftën e Ftohtë. Por duke shkëputur fijet natyrale ekonomike. Polonia, një nga vendet më antiruse, ka vendosur që të shkëpusë varësinë nga Moska duke nisur punën për ndërtimin e një kanali që do të jetë 1.3 km i gjatë, 80 m i gjerë dhe 5 m i thellë e që do të kushtojë 225 milionë dollarë. Kanali do të shmangë detyrimin e tanishëm të anijeve që dalin nga Polonia nga qyteti port Elblag për të dalë në Balltik përmes ujërave territoriale ruse.