Kulturë

Përkthyesi Edmond Tupe propozon që “Lahuta e Malcis”, vepra madhore e Gjergj Fishtës të botohet edhe në shqipen standarde. Në një prononcim për TvT, Tupe thotë se vepra duhet të komunikojë me lexuesin e ri shqiptar dhe një mënyrë për ta bërë këtë është të botohet edhe në shqipen standarde.

Unë mendoj për publikun e gjerë duhet një faqe gegnisht siç është, në faqen tjetër e, fatkeqësisht është termi, e toskëzuar, ose në gjuhën standarde. Që ta kuptojnë njerëzit

është shprehur Tupe.  

Riçard Kapushçinski, Czeslav Milosh, Olga Tokarçuk apo Adam Michnik janë disa nga emrat më të njohur të letërsisë polake, të cilët kanë ardhur në shqip(paraprirë nga Hernik Sienkeviç) për lexuesin përmes përkthimit të Astrit Beqirajt.

Një ndër përkthyesit më të mirë nga polonishtja në shqip, Beqiraj, në një bisedë për TvT tregon më tepër për punën me veprat e këtyre autorëve, por edhe për letërsinë polake, në raport me botën shqiptare dhe vendin që kjo letërsi ze në raport me vendet e Europës Qendrore dhe Lindore.

Në një fragment të biografisë së tij mbi Stanislaw Lem, autori Wojciech Orlinski hedh një vështrim mbi “gjënë ndoshta më të çuditshme që i ndodhi Lemit në vitet ‘70”.

Plani i ri i menaxhimit të parkut të Butrintit nuk parashikon menaxhim të tij nga të huajt, por partneritet të shtetit shqiptar me partnerë strategjikë, për një menaxhim më të mirë. Kështu u shpreh përmes skype për TvT, Ministrja e Kulturës, Elva Margariti, ndërsa flet për planin e ri të menaxhimit të Butrintit.

Vijon nga pjesa e parë.

***

Stefanos P. Papageorgiou

Qëndrimi i Vlorajve ndaj Portës së Lartë

Punimi në fjalë me autor studiuesin grek Stefanos P. Papageorgiou është një vështrim i shpejtë mbi atë që mund të quhet historia osmane e Shqipërisë së Jugut, parë përmes lentes së luftës së pushtet të parisë së këtij rajoni. Është një lente që i mungon historiografisë shqiptare e cila nuk ndalet në origjinën e asaj që quhej “fisnikëria” shqiptare, ose ndalet vetëm kur do të provojë se të gjithë kanë qenë shqiptarë dhe në vend të saj ka preferuar të paravendosë terma arbitrarë si p.sh “kryengritjet antiosmane”.

Rendi i prodhuar nga fituesit e Luftës së Dytë Botërore nuk po pranohet më si legjitim. Dhe kontestimi ndonëse ka kohë që ka nisur (Ernst Nolte me librin e tij për totalitarizmat) tanimë ka zënë vend si pikëpamje dominuese për revizionimin e historisë. Problemi me historinë është se ai është përherë politik dhe nuk mbetet ngushtësisht një rrëfim i ftohtë i së vërtetës. 

Alan Rusbridger i ka bindur të pasurit që informacioni i saktë nuk duhet t’u rezervohet vetëm elitave. The Guardian, të cilin ai e drejtoi nga viti 1995 deri në 2015, është falas për lexuesit në internet. Nuk duhet të paguash asgjë për ta lexuar. Përkundrazi, lexuesit bëjnë pagesa vullnetare dhe të ardhurat që mblidhen tani janë mjaftueshëm të larta që “The Guardian” të mos varet më nga reklamat.

A i detyrohet ekzistenca e“TheGuardian” një biznesmeni të mençur, i cili e kuptoi që gazetaria është një shërbim publik?

Si ndikoi dalja e Shqipërisë nga orbita sovjetike dhe si shpjegohet ai izolim i gjatë i një neutraliteti që i konvenoi vetëm Enver Hoxhës? Kjo është një çështje që meriton studime të mëtejshme jo vetëm për të hedhur dritë mbi historinë tonë të afërt, por edhe për të çmitizuar figurën e Enver Hoxhës sipas rolit që historiografia politike shqiptare, por edhe letërsia i ka dhënë në duelin me të mëdhenjtë.