bota

Viti 2023 mbyllet me numrin më të madh të fëmijëve në zonat e krizës. Konfliktet, përmbytjet, kriza klimatike: emergjencat globale që u shumëfishuan midis 2022 dhe 2023 me luftën në Ukrainë, sulmin e Hamasit më 7 tetor dhe reagimin izraelit në Gaza, e kanë çuar në 400 milionë numrin e fëmijëve të rrezikuar.

New York Times ka vendosur të padisë pronarin e ChatGPT OpenAI për shkelje të së drejtës së autorit.

Rusia ka ndërmarrë gjatë natës një sulm masiv mbi disa qytete të Ukrainës. Raketa dhe dronë u lëshuan mbi Kiev dhe qytetet e tjera si Kharkiv, Lviv, Odessa, Dnipro dhe Zhaporizhzhia.

Prokurori i Përgjithshëm i Ukrainës, Andriy Kosti, tha se 16 persona janë vrarë dhe 97 janë plagosur.

Libia ka informuar Kombet e Bashkuara për vendimin e saj për të krijuar një zonë të re detare që i nënshtrohet autoritetit të shtetit libian, duke zgjeruar kufijtë detarë nga 12 në 24 milje detare.

Vendimi është marrë para disa javësh nga qeveria libiane e drejtuar nga kryeministri Abdul Hamid al-Dbeibeh, i cili deklaroi se qëllimi është  të mos shkelen ligjet ndërkombëtare apo të cenonhen kufijtë detarë të vendeve të tjera.

Meta ka censuruar materialet pro Palestinës që nga nisja e luftës në Gaza. Një raport i Human Rights Watch flet për censurë sistemike dhe globale të çdo materiali të tillë, madje edhe për mbyllje dhe ndalim të aksesit të Facebook dhe Instagram.

Izraeli ka përdorur bomba shkatërruese në zonat e konsideruara të sigurta për civilët. Sipas New York Times, bombat janë përdorur gjatë gshtë javëve të para të luftës në Gaza.

Qeveria e re në Poloni, e cila ka marrë drejtimin e vendit javën e kaluar, e ka nisur punën me “çmontimin e televizionit shtetëror”, një premtim i fushatës ky për median që sipas Donald Tusk, ishte kthyer në zëdhënëse të ish-qeverisë së Mateusz Morawieckit.

Kanali i lajmeve të televizionit publik të Polonisë, TVP Info, ndaloi transmetimin 24-orësh, vetëm pak kohë pasi Ministria e Kulturës njoftoi se drejtuesit e televizionit, radios dhe agjencisë shtetërore të lajmeve ishin shkarkuar nga qeveria e Tusk.

24 shkurti 2022 supozohej të ishte një pushtim rrufe: Putini donte të arrinte deri në Kiev dhe pas një muaji ai kishte pushtuar kufirin Bjellorusi, Sumy, Kharkiv dhe Mariupolin. Por, objektivi fillestar i "denazifikimit" të qeverisë së Kievit dështoi pothuajse menjëherë. Ukrainasit rezistuan dhe në fund të vitit 2022 kishin arritur të rimarrin zonën e kryeqytetit dhe të Kharkivit, Khersonit dhe bregun lindor të Dnipros.

Çdo dhjetor, revista “Nature” zgjedh 10 figura të njohura që kanë dalë në faqet e saj përgjatë vitit. Në listën e publikuar për këtë vit, revista ka përfshirë një entitet jonjerëzor për herë të parë. ChatGPT, një robot i aftë për t'iu përgjigjur pyetjeve dhe për të zhvilluar biseda në një mënyrë pak a shumë inteligjente, ka ndihmuar në shkrimin e punimeve akademike, artikujve të përmbledhur shkencorë dhe përgatitjes së dokumenteve që janë përdorur për të aplikuar për grante kërkimore.

Në Pakistan u testua për herë të parë shiu artificial. Disa helikopterë fluturuan mbi dhjetë zona të Lahores, një nga qytetet më të ndotura në botë, për të ngarkuar retë me shi.

Eksperimenti i parë i këtij lloji në vendin e Azisë Jugore u financua nga Emiratet e Bashkuara Arabe.

Emiratet e Bashkuara Arabe po e përdorin gjithnjë e më shumë këtë risi për të krijuar shi në hapësirën e thatë të vendit.

Modifikimi i motit përfshin lëshimin e kripës së zakonshme -- ose një përzierje kripërash të ndryshme -- në re.