Izraeli mund ta fitojë betejën dhe të humbasë luftën

Një gjakderdhje e re është riaktivizuar mes Izraelit dhe Hamasit. Hamasi filloi raundin e fundit duke nisur një sulm të mirëkoordinuar raketor dhe tokësor ndaj Izraelit, përfshirë rrëmbimin e disa ushtarëve dhe civilëve izraelitë dhe kapjen e përkohshme të disa komuniteteve kufitare. Të thuash që Izraeli u kap në befasi është njëfarë eufemizmi, por kryeministri Benjamin Netanyahu ka deklaruar se Izraeli tani është "në luftë" dhe Forcat e Mbrojtjes së Izraelit (IDF) po hakmerren, ashtu siç kanë bërë në raste të mëparshme.

Në mënyrë të parashikueshme, secila palë fajëson tjetrën. Izraeli dhe mbështetësit e tij e portretizojnë Hamasin si asgjë tjetër veçse një bandë brutale terroristësh të mbështetur nga Irani, të cilët kanë sulmuar qëllimisht civilët në mënyra veçanërisht shqetësuese. Palestinezët dhe mbështetësit e tyre e pranojnë se sulmi ndaj civilëve është i gabuar, por fajësojnë Izraelin për imponimin e një regjimi aparteidi mbi subjektet e tij palestinezë dhe nënshtrimin e tyre ndaj dhunës sistematike dhe joproporcionale për shumë dekada. Ata gjithashtu theksojnë se ligji ndërkombëtar u lejon popujve të shtypur t'i rezistojnë pushtimit të paligjshëm, edhe nëse metodat që ka zgjedhur Hamasi janë të paligjshme.

Çfarë duhet të bëjmë për këtë ngjarje tronditëse? Unë nuk i shoh luftimet si provë të mëtejshme se rendi global i sigurisë po përkeqësohet. Pse jo? Sepse kjo nuk është hera e parë që dhuna në shkallë të gjerë ka shpërthyer mes Izraelit dhe Hamasit. Izraeli goditi Rripin e Gazës gjatë operacionit Cast Lead në dhjetor 2008, e bëri përsëri në Operacionin Protective Edge në 2014, dhe më pas e bëri këtë edhe një herë (në një shkallë më të vogël) në maj 2021. Këto sulme vranë disa mijëra civilë (ndoshta një e katërta e tyre fëmijë) dhe e varfëruan më tej popullsinë e bllokuar të Gazës, por nuk na çuan më pranë një zgjidhjeje të qëndrueshme dhe të drejtë. Ishte, siç komentuan disa izraelitë, vetëm një rast për të "korrur lëndinën".

Karakteristika e re e këtij raundi të ri luftimesh është se Hamasi arriti befasinë pothuajse totale (ashtu si Egjipti dhe Siria 50 vjet më parë, gjatë Luftës Arabo-Izraelite të vitit 1973) dhe ka demonstruar aftësi të papritura luftarake. Sulmi i shkaktoi më shumë dëm Izraelit se çdo operacion i tij i mëparshëm; Më shumë se 700 izraelitë thuhet se janë vrarë, numër që pritet të rritet dhe të tjerë që nuk dihet sa janë janë kapur, përfshirë disa ushtarë të IDF.

Sulmi ka tronditur qartë shoqërinë izraelite. Dështimi i qeverisë për të zbuluar ose parandaluar sulmin mund të shënojë përfundimisht fundin e karrierës politike të Netanyahut dhe si dështimi i inteligjencës në vitin 1973, ka të ngjarë që brenda vendit ndaj tij të ngrihen akuza që do të jehojnë për vite me radhë. Por Hamasi është ende shumë më i dobët se Izraeli dhe luftimet nuk do të ndryshojnë ekuilibrin e përgjithshëm të pushtetit mes tyre. Izraeli pothuajse me siguri do të hakmerret ashpër dhe civilët palestinezë në Gaza dhe gjetkë – duke përfshirë shumë që nuk e mbështesin Hamasin – do të paguajnë një çmim të lartë.

Askush nuk e di me siguri se ku po shkon kjo krizë apo cili do të jetë ndikimi afatgjatë, por le të shohim disa konkluzione paraprake.

Së pari, kjo tragjedi e fundit konfirmon falimentimin e politikës së SHBA-së ndaj konfliktit të gjatë izraelito-palestinez. Ky nuk është vendi për një provë të detajuar të mënyrave se si Shtetet e Bashkuara e kanë keqtrajtuar këtë çështje, por mjafton të thonë se liderët amerikanë nga Richard Nixon te Barack Obama kishin pasur disa herë mundësi për ta mbyllur këtë konflikt dhe nuk ia dolën ta bënin. Ata patën shumë ndihmë nga udhëheqësit e gabuar ose të paaftë izraelitë dhe palestinezë, natyrisht, për të mos përmendur kundërshtimin e fuqishëm politik nga Komiteti i Marrëdhënieve Publike Izraelo-Amerikan dhe elementë të tjerë të linjës së ashpër të lobit izraelit, por ky është vetëm një justifikim i pjesshëm. Në vend që të vepronin si ndërmjetës i paanshëm dhe të shfrytëzonin levën e madhe që kishin në dispozicion, si administrata demokratike ashtu edhe ajo republikane u përkulën para presionit nga lobi, vepruan si "avokati i Izraelit", u bënë presion liderëve palestinezë për të bërë lëshime të rënda duke i dhënë Izraelit mbështetje të pakushtëzuar dhe e bënë një sy qorr ndaj përpjekjeve dhjetëvjeçare të Izraelit për të gëlltitur tokat që supozohet se janë të rezervuara për shtetin e ardhshëm palestinez.

Edhe sot, qeveria amerikane vazhdon të hedhë para në Izrael dhe ta mbrojë atë në forumet ndërkombëtare, ndërsa këmbëngul se është e përkushtuar ndaj një "zgjidhjeje me dy shtete". Duke pasur parasysh "realitetin e një shteti" që është i dukshëm për të gjithë, unë jam ende i habitur që gazetarët nuk shpërthejnë në të qeshura sa herë që ndonjë zëdhënës i mjerë i Departamentit të Shtetit ripërsërit atë zotim të vjetëruar dhe krejtësisht të pakuptimtë. Pse dikush duhet ta marrë seriozisht qëndrimin e SHBA-së për këtë çështje kur qëllimet e saj të deklaruara janë kaq të shkëputura nga situata aktuale në terren?

Si zakonisht, përgjigja zyrtare e SHBA-së ndaj luftimeve është të dënojë Hamasin për "sulmet e tij të paprovokuara", të shprehë mbështetje të fortë për Izraelin dhe të injorojë me kujdes kontekstin më të gjerë në të cilin po ndodh kjo dhe arsyet pse disa palestinezë mendojnë se nuk kanë zgjedhje, por përdorimi i forcës për t’iu përgjigjur forcës që përdoret në mënyrë rutinore kundër tyre. Po, ishte "e paprovokuar" në kuptimin e ngushtë ligjor që Izraeli nuk do të sulmonte Gazën, gjë që mund të justifikonte parandalimin nga Hamasi. Por sigurisht që ishte "provokuar" në kuptimin e parë të kësaj fjale - domethënë, si një përgjigje e dhunshme ndaj kushteve me të cilat janë përballur palestinezët në Gaza dhe gjetkë për dekada - edhe nëse gatishmëria e Hamasit për të sulmuar qëllimisht civilët në mënyra veçanërisht brutale është mizore, e pambrojtur dhe ndoshta kundërproduktive.

Nëse politikanët amerikanë nga të dyja palët do të ishin më pak të etur, ata me të drejtë do të dënonin veprimet e Hamasit dhe në të njëjtën kohë do të denonconin aktet mizore dhe të paligjshme që Izraeli kryen në mënyrë rutinore ndaj subjekteve të tij palestinezë. Veteranët ushtarakë izraelitë i thonë këto gjëra, por udhëheqësit amerikanë jo. Nëse ndonjëherë pyesni veten pse përpjekjet e mëparshme të SHBA-së për paqen dështuan dhe pse shumë njerëz në mbarë botën nuk i shohin më Shtetet e Bashkuara si një fanar moral, ja një pjesë e përgjigjes.

Së dyti, kjo gjakderdhje e re është një tjetër kujtesë e trishtuar se në politikën ndërkombëtare, pushteti ka më shumë rëndësi se drejtësia. Izraeli ia ka dalë të zgjerohet në Bregun Perëndimor dhe ta mbajë popullsinë e Gazës në një burg të hapur për dekada, sepse është shumë më i fortë se palestinezët dhe sepse ka kooptuar ose neutralizuar palë të tjera (p.sh., Shtetet e Bashkuara, Egjipti, Bashkimi Evropian) që mund t'i kishin kundërshtuar këto përpjekje dhe ta detyronin atë të negocionte një paqe të qëndrueshme.

Megjithatë, kjo ngjarje - dhe përplasjet e shumta që i paraprinë - mund të zbulojnë gjithashtu kufijtë e pushtetit. Lufta është vazhdimi i politikës me mjete të tjera, dhe shtetet e fuqishme ndonjëherë fitojnë në fushën e betejës, por nuk ia dalin të fitojnë politikisht. Shtetet e Bashkuara i fituan të gjitha betejat e mëdha në Vietnam dhe Afganistan, por në fund i humbën të dyja luftërat. Egjipti dhe Siria u mundën keq në luftën e vitit 1973, por humbjet që pësoi Izraeli në atë luftë i bindën liderët e tij (dhe patronët e tyre amerikanë) se ata nuk mund ta injoronin më dëshirën e Egjiptit për të rifituar Sinain. Hamasi nuk do t’ia dalë kurrë ta mposhtë Izraelin në një provë të drejtpërdrejtë të forcës, por sulmi i tij është një kujtesë tragjike se Izraeli nuk është i paprekshëm dhe dëshira palestineze për vetëvendosje nuk mund të injorohet. Ajo tregon gjithashtu se Marrëveshja e Abrahamit dhe përpjekjet e fundit për të normalizuar marrëdhëniet midis Izraelit dhe Arabisë Saudite nuk janë garanci për paqen; në të vërtetë, ata mund ta kenë bërë më të mundshëm këtë konflikt të fundit.

Ku do të çojë kjo? Është e vështirë të thuhet. Lëvizja e zgjuar për të gjitha palët do të ishte të fillonin me një kthim të shpejtë në status quo ante: Hamasi do të ndalte sulmet me raketa, do të tërhiqej menjëherë nga çdo zonë që ka pushtuar, do të ofronte t’i kthente izraelitët që ka kapur pa kërkuar shkëmbimin e tyre. për anëtarët e Hamasit në paraburgim të Izraelit, dhe të dyja palët do të binin dakord për një armëpushim. Dhe atëherë Shtetet e Bashkuara dhe të tjerët do të fillonin një përpjekje serioze, të palëkundur dhe të qëndrueshme për një paqe të drejtë dhe kuptimplotë. Por kjo nuk do të ndodhë: Në fund të fundit, kur ishte hera e fundit që ndonjë nga këto parti bëri diçka të zgjuar apo largpamëse?

Në vend të kësaj, Izraeli do të bëjë përpjekje të mëdha për t'i mohuar Hamasit qoftë edhe të paraqesë një sukses taktik, dhe madje mund të përpiqet ta dëbojë Hamasin nga Gaza një herë e përgjithmonë. Qeveria e SHBA-së do të mbështesë me vendosmëri çdo hap që Izraeli vendos të hedhë. Zërat që bëjnë thirrje për moderim do të shpërfillen dhe cikli i hakmarrjes, vuajtjes dhe padrejtësisë do të vazhdojë. Mos thoni që nuk ju paralajmërova.

*Analist në Foreign Policy dhe profesor i marrëdhënieve ndërkombëtare në Universitetin e Harvardit