iluminizmi

Përpara se të filloj do të dëshiroja të theksoj rëndësinë që ka trajtimi i tematikës në fjalë nga auditorin shqiptar, për të paktën katër arsye kryesore. 

Së pari,  sepse  idetë e Iluminizmit, mbi të cilat u brymos Revolucioni Grek, mbeten aktuale edhe sot, sepse karakterizojnë shtetet e civilizuara dhe demokratike.

Së dyti, sepse gjatë tre dhjetëvjeçarëve të fundit kontaktet ndërmjet popullit grek dhe atij shqiptar janë zgjeruar dhe përmirësuar në mënyrë të ndjeshme.

Iluminizmi kreditohet për shumë arritje, përfshirë edhe për rishikimin radikal të marrëdhënies së njëriut me religjionin. Është thënë se ateizmi zë fill me këtë periudhë duke i atribuuar njerëzimit fenë si “detyrim historik”, në çdo manifestim të saj, si botëkupim të vetëm për shpjegimin e botës, përpara kësaj periudhe. Mirëpo një autor, Tim Whitmarsh, i universitetit të Cambridge, mendon se ateizmi i ka rrënjët në antikitet, në Greqinë e Lashtë, ku dokumentphen shfaqjet e tij të para. Dhe kemi të bëjmë me një Greqi politeiste, pra me liri për të zgjedhur një perëndi.

Ka 25 vjet që është ribashkuar Gjermania. Në 25 vjet Lindja dhe Perëndimi janë lidhur ngushtë dhe përshtatur - megjithatë në shumë fusha mbeten të ndryshme dhe të huaja për njëra-tjetrën. Për këtë gjermanët ankohen, po kjo është tipike gjermane. Sepse dallimet midis Perëndimit dhe Jugut, midis Veriut dhe Lindjes janë pjesë e historisë së Gjermanisë.