Big Tech

Kompanitë Big Tech shihen si ndër ndotësit më të mëdhenj. Por ndërsa rritja e inteligjencës artificiale krijon kërkesa gjithnjë e më të mëdha për energji, për këtë industri sa vjen e vështirësohet fshehja e kostove të vërteta të qendrave të të dhënave që fuqizojnë revolucionin teknologjik.

Rregullat e reja të Bashkimit Europian për internetin, të hyra në fuqi në fillim të këtij viti, u hartuan me synimin që të ndërtohej një sistem që do të mbante nën kontroll kompanitë amerikane në teknologjisë në tregun europian. Por një vendim i fundit antitrust i bllokut dërgoi mesazhin se nuk janë vetëm gjigantët e teknologjisë amerikane që do t'i nënshtrohen një kontrolli në rritje, por edhe kompanitë evropiane të teknologjisë.

Bashkimi Evropian ka miratuar një sërë rregullash të reja që kanë për qëllim eliminimin e abuzimit nga disa prej firmave më të mëdha të teknologjisë në botë.

Me Aktin e Tregjeve Dixhitale, një marrëveshje e ndërmjetësuar të enjten në mbrëmje, zyrtarë nga Parlamenti, Këshilli dhe Komisioni i BE-së u dhanë fund 15 muajve negociata intensive mbi një rregullore të re për gjigantët e teknologjisë së madhe që operojnë në tregun evropian.

Historitë për sipërmarrësit e rinj dhe të suksesshëm i has kudo. Nga listat e Under 30 të Forbes deri te filmat si "The Social Network", këto histori janë njëfarë plani tërheqës për suksesin e hershëm: ëndërroni shumë, punoni shumë dhe shumë shpejt mund të bëheni titanë të teknologjisë.

Kompanitë e mëdha të teknologjisë, platformat online të të cilave kanë reklama që rezultojnë mashtrime duhet të rimbursojnë viktimat. Në Britani, deputetët po e kërkojnë nga qeveria një marrëveshje të tillë me kompanitë e mëdha.

Një e tillë ekziston me bankat, të cilat janë angazhuar për të rimbursuar viktimat e mashtrimit bankar, por nuk ka ende një rregullore për mediat sociale dhe faqet e tjera të internetit, ku shpesh hidhet edhe hapi i parë i mashtrimit.

Ushtria romake ishte ndër forcat ushtarakisht më efektive dhe më të suksesshme që ka njohur ndonjëherë bota. Në tokë, legjionet romake ishin të pamposhtura. Por Perandoria Romake nuk u ndërtua vetëm mbi gjeninë ushtarake dhe forcën e shpatave. Legjionet mund ta mundnin një popull, por nuk mund ta nënshtronin. Por dashuria për luksin dhe jetesën e lehtë e bëri pa shumë vështirësi.

Një paketë e re ligjore tkurr aktivitetin e gjigantëve të teknologjisë në kontinentin e vjetër. Europarlamenti ka miratuar të mërkurën Aktin e Tregjeve Dixhitale (DMA), i cili vendos kufizime të rrepta në sjelljen e të ashtuquajturave platforma "gatekeeper", çka përfshin rregullat se si ato mund të zgjerohen dhe detyrimin për t'u ofruar klientëve akses në shërbimet rivale.

Presidenti francez, Emmanuel Macron, ka një objektiv në “luftën” me gjigantët e teknologjisë. Macron thotë se deri në vitin 2030, Europa duhet të ketë 10 kompani të tilla me vlerë 100 miliardë €.

Përballja me Big Tech kërkon bashkimin e fuqive. Aktivistë që mbrojnë të drejtat e konsumatorit e kanë kuptuar këtë dhe shohin aksionin kolektiv si zgjidhje. Një direktivë e re e BE-së që do t'u japë konsumatorëve të drejtën për të ngritur padi kolektive në rastet e dëmtimit masiv, mund të çojë shumë shpejt në aksione më të mëdha të klasës panevropiane. Ndërkohë, paditë kundër Apple dhe TikTok kanë nisur.

Pandemia e Covid-19 ka lënë miliona njerëz pa punë dhe ka çuar shumë biznese në faliment. Por nëse për disa pandemia solli varfëri, për të tjerë ka rezultuar një minierë ari.

Firmës bioteknologjike “Relief Therapeutics” në Zvicër, e cila shpreson të ripërdorë ilaçin e saj 20-vjeçar aviptadil ose RLF-100 kundër Covid-19, iu rritën aksionet 40 000 për qind këtë vit në bursën vendase. Para se virusi të fillonte të përhapej duke bërë viktima në të gjithë globin në fillim të vitit 2020, vlera e aksioneve të kompanisë ishte 0.001 franga zvicerane.