Banka Botërore e shqetësuar për skemën e pensioneve

Ekspertë të Bankës Botërore ndodhen aktualisht në Tiranë me misione të ndryshme, një ndër të cilët është edhe diskutimi në lidhje me reformimin e skemës së pensioneve. Ekspertja e BB-së që është angazhuar me reformën, Melis Gyven (Melis Güven), i ka deklaruar gazetës Shekulli se, fillimisht, do të bëhet një verifikim i treguesve financiarë të skemës së pensioneve në Shqipëri dhe, më pas, do të vijohet me këshillimin e qeverisë për ndryshimet që duhen bërë. “Për momentin nuk kemi një panoramë të qartë të asaj se ç’ka do të sugjerojmë të bëhet me skemën e pensioneve. Do të dalim në një konkluzion pasi të verifikojmë gjendjen aktuale të skemës së pensioneve. Por unë do të thoja se, më shumë se kapacitetet financiare, për realizimin e kësaj reforme, është shumë i nevojshëm konsensusi politik”, – ka theksuar ekspertja e BB-së.

Aktualisht, skema e pensioneve nuk arrin të vetëfinancohet – buxheti i shtetit ka vite që mbyll gropën e madhe financiare të saj. Në vitin 2011, financimi i buxhetit të shtetit për skemën e pensioneve ishte pothuaj i barabartë me deficitin buxhetor vjetor. Pra, në qoftë se skema e pensioneve do të arrinte të vetëfinancohej, qeveria nuk do të kishte nevojë të merrte borxh gjatë vitit të kaluar.

Por pse skema e pensioneve nuk arrin të vetëfinancohet? Aktualisht, për çdo pensionist, paguhen kontribute të sigurimeve shoqërore për vetëm 1.05 punonjës aktivë. Që skema e pensioneve të vetfinancohet, duhet që për çdo pensionist, të paguhen kontribute të sigurimeve shoqërore për të paktën 2 punonjës aktivë. Përndryshe, duhet që kontributi i sigurimeve shoqërore për çdo punonjës aktiv të rritet ndjeshëm. (Kjo do të përbënte një rritje të taksave të individëve dhe bizneseve, sepse kontributi i sigurimeve shoqërore paguhet pjesërisht nga punonjësit dhe pjesërisht nga punëdhënësit.) Dhe në qoftë se një nga këto dy alternativa (ose një kombinim i të dyjave) nuk realizohet, mbetet që të rritet mosha e pensionit.

Ngado që ta rrotullosh, reforma e pensioneve ka kosto të mëdha politike. Dhe mazhorancës ndoshta nuk do t’ia mbajë të bëjë një reformë të tillë vetëm me votat e saj një vit para zgjedhjeve parlamentare. Prandaj dhe ekspertja e Bankës Botërore thekson se, për realizimin e kësaj reforme, është shumë i nevojshëm konsensusi politik.

E.Zaloshnja