Pse Amerika po nxit krizën në Kosovë?

Presidenti i SHBA-ve, Donald Trump, i shijon shumë marrëveshjet e mira, por përpjekjet e tij për të ndërmjetësuar marrëveshje ndërkombëtare shpesh kanë dështuar. Pavarësisht kësaj, administrata e tij po kërkon të shënojë fitore në politikën e jashtme duke ndërmjetësuar një marrëveshje përfundimtare paqeje midis Serbisë dhe Kosovës, të cilat kanë qenë në luftë në fund të viteve ‘90. Kosova shpalli pavarësinë në vitin 2008, por Serbia dhe Rusia deri më tani nuk kanë pranuar t’u bashkohen Shteteve të Bashkuara dhe 100 vendeve të tjera në njohjen e saj si shtet.

Të hënën, zyrtarë të lartë demokratë në Komitetin e Marrëdhënieve me Jashtë në Dhomën e Përfaqësuesve dhe Senat i shkruan një letër Sekretarit të Shtetit, Mike Pompeo, duke akuzuar administratën për “dorën e rëndë” në qasjen e saj ndaj Kosovës. Për më tepër, ata thonë se Uashingtoni është duke anashkaluar fushatën e tërheqjes së njohjeve që Serbia po zhvillon kundër Kosovës dhe nuk ka arritur ta sanksionojë atë për blerjen e armatimit kundërajror nga rusët.

Pse është e rëndësishme?

Administratat e njëpasnjëshme amerikane e kanë mbështetur sovranitetin e Kosovës, por ekspertët e çështjeve të rajonit dhe ligjvënësit demokratë kanë frikë se, në këtë moment administrata Trump po e vë dëshirën e saj për marrëveshje - me çdo kusht - përpara interesave më të mira të aleatit të saj prej shumë kohësh. Një normalizim i marrëdhënieve midis Serbisë dhe Kosovës është parakusht për anëtarësimin e tyre në Bashkimin Evropian, por disa zyrtarë kosovarë i druhen detyrimit për të rishikuar kufijtë me Serbinë.

"Misteri i vërtetë është se si diplomacia amerikane erdhi në këtë ekstrem - një përpjekje e deformuar për të detyruar një aleat të dobët dhe vulnerabël të SHBA-ve t’i plotësojë dëshirën një drejtuesi të fuqishëm serb", shkruan Edward P. Joseph për “Foreign Policy”, duke iu referuar Presidentit serb Aleksandar Vuçiç, i cili vizitoi Shtëpinë e Bardhë muajin e kaluar.

Rënia e qeverisë. Qeveria e kryeministrit të Kosovës, Albin Kurti, u rrëzua më 25 mars, më pak se dy muaj pasi u betua. Kurt Bassuener, bashkëthemelues dhe bashkëpunëtor i vjetër i Këshillit të Politikave të Demokratizimit, një qendër studimore me qendër në Berlin, thotë se mbështetja e SHBA për votën e mosbesimit ndaj qeverisë së Kurtit pati një rol “vendimtar” në rezultatin përfundimtar.

I dërguari special i SHBA-ve për negociatat e paqes Serbi-Kosovë, Richard Grenell, raportohet se ishte i irrituar me refuzimin e Kurtit për të hequr tarifat për mallrat serbe, hap ky që është parë si pengesë për marrëveshjen e paqes. "Kurti ka qenë i vendosur të mos lejojë që politika rajonale e qeverisë së tij të diktohet nga Shtetet e Bashkuara", thotë Eric Gordy, profesor i sociologjisë politike dhe kulturore në University College London. Kurti ka kundërshtuar gjithashtu planin për të korrigjuar kufirin Kosovë-Serbi përgjatë vijave etnike. Grenell, një njeri i besuar i Trumpit, ka shumë në tryezë: Ai është gjithashtu  ambasadori amerikan në Gjermani dhe drejtori në detyrë i inteligjencës kombëtare.

Arti i marrëveshjes. Kosova shpesh përshkruhet si vendi më proamerikan në botë. Shtetet e Bashkuara udhëhoqën fushatën e bombardimeve të NATO-s në 1999 për të zmbrapsur forcat serbe, të cilat kishin filluar një valë të re spastrimi etnik kundër shqiptarëve të Kosovës. “Por qasja e administratës Trump ndaj Kosovës i ka vënë shkopinj në rrota politikës vendase, e cila në të njëjtën kohë është në luftë me koronavirusin. Kjo qasje e re gjithashtu ndjek një model që është gjithnjë e më i njohur për vëzhguesit e politikës së jashtme që ndjek Trump”, thonë Mieczyslaw P. Boduszynski dhe Victor Peskin për “Foreign Policy”: Aleatët dhe diplomatët e karrierës janë shmangur ndërsa operatorëve besnikë politikë u është dhënë rol kryesor në skenë, duke e vënë arritjen e marrëveshjeve mbi diplomacinë.

Foreign Policy - Përgatiti: Gazmira Sokoli/ TvT