A duhen arrestuar shoferët e dehur?

Kur George W. Bush u arrestua për drejtim të automjetit në gjendje të dehur, i ati i tij, George W.H. Bush ishte Drejtori i Përgjithshëm i CIA-s. Por i ati nuk e shpëtoi dot të birin nga burgu, sepse vepra penale që kishte kryer ky i fundit ka kohë që konsiderohet si serioze në SHBA. (Si i ati dhe i biri, eventualisht, u bënë presidentë të SHBA-së.)

Në Kodin Penal të Shqipërisë, drejtimi i automjetit në gjendje të dehur ka kohë që klasifikohet si një vepër penale, që sipas nenit 291 të tij, dënohet me gjobë ose me burgim deri në 3 vjet. Por deri në datën 7 nëntor 2013, ky nen ishte zbatuar vetëm për pjesën ku nuk bëhet fjalë për burgimin – gjoba ishte maksimumi i dënimit për këtë vepër penale. Nga ajo ditë, gjërat kanë ndryshuar – 8 persona, Altin Kasula, Hysni Meka, Oltian Muça, Xhevat Kasa, Enea Totraku, Arif Hoxha, Hysen Stafa dhe Shkëlqim Sokoli u arrestuan nga policia rrugore në shkelje flagrante të këtij neni të Kodit Penal. Arrestimet u bënë në Tiranë e Kavajë, por që prej asaj dite, ato po shtrihen në të gjithë territorin e vendit.

Sipas të dhënave zyrtare të Ministrisë së Brendshme, në 1.5% të aksidenteve rrugore, policia raporton si shkakun kryesor të tyre gjendjen e dehur të shoferëve . Por kudo në botë, të dhënat e policive rrugore nuk i pasqyrojnë dot përmasat reale të këtij fenomeni. Për shembull, një studim i fundit i Pacific Intitute for Research and Evaluation* ka evidentuar se raportet e policisë për aksidentet rrugore në SHBA tregojnë se vetëm 2.3% kanë alkoolin si faktor kontribues, ndërkohë që realisht, kjo shifër është në nivelin 12%.

Por alkooli, përvecse faktor kotribues për aksidentet rrugore, është edhe një faktor i rëndësishëm për seriozitetin e tyre. Kështu, alkooli e shtatëfishon rrezikun që një aksident të jetë vdekjeprurës. Nga ana tjetër, studimi i sipërcituar ka gjetur se, ndërsa alkooli ka qenë faktor në 12% të aksidenteve rrugore në SHBA, ka kontibuar me 22.5% në koston totale të aksidenteve për shoqërinë. (Aksidentet rrugore i shkaktojnë shoqërisë një kosto të konsiderueshme ekonomike, sepse çdo aksident shoqërohet edhe me koston e policisë rrugore që shkon në vendin e ngjarjes, me koston për transportimin e viktimave në spital, me koston për mjekimin e viktimave, me dëmin që i bëhet automjeteve, me vonesat e trafikut që shkaktojnë humbje kohe e karburanti, me humbjen e aftësisë për të prodhuar të mira materiale, me humbjen e funksionalitetit të njerzve të gjymtuar, si dhe me shpenzime administrative të ndryshme. Madje, edhe kostot e kompanive të siguracioneve, në fund të fundit, nga shoqeria mbulohen – nëpërmjet primeve të sigurimit që paguan secili që ka të regjistruar një automjet.).

Nisur nga rreziku i shtatëfishuar i vdekjes nga alkooli në timon, si dhe nga dëmi pothuaj dy herë më i madh që aksidentet e lidhura me alkoolin u shkaktojnë njerzve të përfshirë në to dhe shoqërisë në përgjithësi, shumica dërrmuese e shteteve të SHBA-së kanë dekada që e konsiderojnë dhe e trajtojnë si një vepër serioze penale drejtimin e automjetit me nivel alkooli mbi 0.8 gram për një litër gjak (duhen dy dopjo raki 18 gradë ose një shishe verë, që një njeri 82-kilësh ta arrijë këtë nivel të rrezikshëm - http://dui.drivinglaws.org/calc.php).

Ka ardhur koha, në mos ka kaluar, që edhe shteti shqiptar ta trajtojë si vepër serioze penale drejtimin e automjetit me nivel alkooli mbi 0.8 gram për një litër gjak.

*Costs of Alcohol-Involved Crashes, United States, 2010, E Zaloshnja, T Miller, L Blincoe, Annals of Advances in Automotive Medicine, 57, 3-12, 2013.