Historia te Semafori

Fushata që është duke u zhvilluar në kuadrin e njëqindvjetorit të pavarësisë më duket se e ka cunguar këtë përvjetor të madh, më saktë, e ka  përgjysmuar. Etapa shumë të rëndësishme të këtyre njëqind vjetëve lihen në hije ose nuk përmenden fare. Njëqindvjetorin unë e përfytyroj si një ndërtesë njëqindkatëshe, ku kati i 90-të nuk mund të qëndrojë në ajër pa katet që ngjiten, duke u nisur nga themeli. Ky themel fillon me Skënderbeun. Ky personazh i madh i historisë jo vetëm shqiptare, por edhe asaj europiane, sikur është lënë mënjanë, madje i kanë marrë edhe atë copë shesh që mbante emrin e tij dhe e kanë mbjellë me bar e plepa. Gjithashtu, periudha pesëdhjetëvjeçare 1940-1990, që është edhe periudha më dinamike e historisë sonë moderne, me disa përjashtime, është lënë mënjanë. Të flasësh për pavarësinë e Shqipërisë dhe të anashkalosh Luftën Nacionalçlirimtare kundër dy agresorëve më të mëdhenj të shekullit të 20-të – një luftë që u njoh nga koalicioni i madh antifashist, – është jo vetëm absurde, por edhe antikombëtare.
Së dyti, shumë ngjarje po trajtohen jo me ngjyrën e flamurit kombëtar, por me ngjyrat e flamurit të partisë në pushtet. Periudha njëzetvjeçare e tranzicionit shqiptar ka shërbyer jo për të korrigjuar ato shtrembërime apo pasaktësi që janë bërë në fushën e historisë sonë në periudhat e kaluara, por solli shtrembërime të reja skandaloze, që s’kanë të krahasuar me asnjë periudhë të mëparshme. Tashmë s’është fjala për korrigjimin e historisë, por për ekzekutimin e saj. Tranzicioni shqiptar ka prodhuar të paktën dy kryeministra, të dashuruar marrëzisht me historinë. Njëri tha: “Mua më quajnë Fatos Nano, prapa më vjen Historia!”. Tjetri, me emrin Sali Berisha, u bë xheloz dhe e vuri Historinë përpara. Prej atëherë, ai ka marrë revan. Nga mëngjesi e deri në darkë nuk i ndahet Historisë nëpër ekranet televizive dhe mbledhjet gjithfarëshe. Ai e ka mbërthyer Historinë për gryke dhe i thotë: Ky këtu është i kuq. Ai atje është i zi. Ai tjetri më tutje është gri. Ky duhet errësuar e zhdukur. Këta duhen veshur me blu dhe të ngrihen në monument!
Qyqarja Histori! Ka dalë te semafori dhe s’di se kujt t’i shkojë prapa e kujt përpara!
Duke shfrytëzuar njëqindvjetorin e pavarësisë, falsifikatorët janë në ugarin e veprimtarisë. Atyre me të vërtetë iu mungojnë ato fakte që do të dëshironin t’i kishin për të mbështetur Kryeministrin, por ata e kanë zellin me tepri, që i bën të hidhen pa parashutë. Prandaj rishkruesit e historisë – tani që Kryeministri ka ndryshuar profesion – e kanë shumë të kollajshme të nxijnë letër dhe t’iu mbushin kokat e zbrazëta atyre që s’kanë asnjë detyrë, veçse të ngrohin karriget dhe të dëgjojnë me miratim gjithçka që vjen nga kupola. Kur dëgjon dhe shikon se çfarë po bëhet me Historinë tonë, mund të arrish në përfundimin se ky njëqindvjetor na erdhi si me porosi, jo për të nxjerrë në pah vlerat patriotike të popullit shqiptar, por për të ngritur në piedestal antivlerat dhe tradhtinë kombëtare.
Kam lexuar me shumë interes një numër librash dhe artikujsh të historianëve tanë të shquar, si Frashëri, Puto, Xhufi, Milo e ndonjë tjetri. Ato janë me shumë vlerë, sidomos për brezin e ri, i cili nuk i ka përjetuar ngjarjet, ndërsa tekstet e shkollës janë bërë çorbë. Opinioni i gjerë po përballet me një llavë propagandistike zyrtare, e cila ka në dorë paranë dhe shumicën e medias.
Një element tjetër në këtë fushatë duket se përbën rehabilitimi i Mbretit Zog.
Këtu nuk është fjala për element të ri. Rehabilitimi i Ahmet Zogut ka kohë që vërtitet nëpër korridoret e pushtetit Berisha. Fokusimi i programeve qeveritare mbi figurën e Ahmet Zogut jo vetëm që e ka zbehur, por edhe e ka çoroditur fushatën e njëqindvjetorit të pavarësisë. Me çka po na shohin sytë dhe na dëgjojnë veshët, duket qartë se piramidës shtetërore aktuale nuk i intereson propagandimi i pavarësisë së Shqipërisë. Patriotizmi jo e jo. Këtu më tepër, është fjala për një “lojë me mbret”, që të përligjë tradhtinë kombëtare. Me sa duket, Berisha kërkon alibi për disa veprimtari të tijat personale, të cilat nuk kanë asgjë të përbashkët me besnikërinë ndaj atdheut e kombit. Ka disa ngjarje e veprimtari shumë të ngjashme midis Zogut dhe Berishës, jo vetëm në shitjen e Shqipërisë, por edhe me qëndrimet ndaj dy vendeve fqinje, të cilat, gjatë historisë, na kanë cunguar edhe si territor, edhe si popuj. Për çudi, edhe në këto kohë moderne, kur flitet për “vëllazërim europian”, Shqipëria merret në shënjestrën e shovinistëve fqinjë, ndërsa qeveritarët e sotëm ose bëjnë sehir, ose bëjnë lëshime të tilla që vënë në rrezik sovranitetin kombëtar. Shën Naumi i Zogut dhe falja e detit jugor grekut, janë paralele kuptimplote, për të mos folur për shumë ngjarje të tjera.
Po a do të shkosh në ceremoninë e ngritjes së monumentit të Ahmet Zogut? – do të më pyeste dikush.
Unë i kuptoj dhe i mirëpres shakatë, por, në rastin konkret, më shumë rri e mendoj për pozitën e vështirë të atij që do të mbajë fjalimin kryesor përpara monumentit të Ahmet Zogut. A do të thotë ai disa fjalë edhe për ikjen, apo do të flasë vetëm për kthimin? Me siguri, ai nuk do ta përmendë ikjen, prandaj, për ta plotësuar tablonë e ceremonisë, po sjell këtu vetëm disa rreshta nga kujtimet e një dëshmitari okular, direkt nga dogana greke në Kapshticë, më datën 7 prill 1939. Mirash Ivanaj, që i përjetoi ato çaste, shkruante: “Ceremonia e dorëzimit (te dogana greke) qe e shkurtër. Dera e huej u hap. Mbreti hypi në auto… Ah Kapshticë tradhtare! Pse s’u çave pesëqind pash thellë! Pse s’na përpive…! Ne u dorëzuem, u dorëzuem pa ia pa fytyrën armikut…”.
Tani, mua më lindin disa pyetje:
A do t’i ketë parasysh referuesi kryesor i ceremonisë ato çka përshkruan Mirash Ivanaj, kur të lexojë fjalimin para monumentit të Mbretit të ikur? A do t’i buçasin në veshë paralajmërimet e Himnit Kombëtar që u këndua në Vlorë natën e 28 Nëntorit 1912, ku thuhet: “Nga lufta veç ai largohet, që është lindur tradhtar!”? A do t’i dalë përpara statuja madhështore e Bajram Currit në qendër të Tropojës? A do t’i kujtohet elegjia e Fan Nolit për “Bajrakun e gjallë”? Po sikur në ajër të kumbojë, papritur, zëri i “Trim Tribunit të Djalërisë”, e të thotë: “Mos ma përdhosni përmendoren, he burra, ajo është e të gjithë shqiptarëve!”.
Po… Historia ka dalë te semafori dhe pret se kush do ta marrë.

"Panorama"