Ukraina, Rusia dhe precedenti finlandez

Gjatë një vizite të fundit në rajonet verilindore të Finlandës, pata rastin të reflektoj mbi rezultatin e Luftës së Dimrit që u zhvillua në vitet 1939-40 dhe për koincidencat e mundshme me situatën në Ukrainë sot. Rusia e pushtoi Finlandën në ditët e fundit të nëntorit 1939 për të mbrojtur Leningradin, sot Shën Petersburg, i cili në atë kohë ishte vetëm tridhjetë kilometra larg kufirit finlandez. Sovjetikët i kishin kërkuar Finlandës t’i zmbrapste kufijtë e saj të paktën 30 km të tjera në perëndim, dhe pasi u refuzuan, ata nisën një fushatë pushtimi. Lufta zgjati pak më shumë se tre muaj dhe megjithëse trupat finlandeze ishin absolutisht të paafta për t’u rezistuar për një kohë të gjatë trupave të Ushtrisë së Kuqe, taktikat guerile të përshtatura për rastin rezultuan të ishin çuditërisht efektive dhe arritën të bllokonin përparimin rus, duke i shkaktuar humbje të mëdha armikut. Lufta e Dimrit, megjithatë, përfundoi në mars 1940 me Traktatin e Paqes në Moskë. Finlanda lëshoi ​​9 për qind të territorit të saj, kryesisht pjesën lindore të Karelias, një rajon në lindje të Helsinkit që shtrihej pothuajse deri në Leningrad. Sovjetikët pushtuan liqenin Ladoga dhe brezin e tokës midis liqenit dhe Gjirit të Finlandës, dhe shumica e popullsisë vendase u detyrua të shpërngulej në territorin finlandez. Pak më shumë se një vit më vonë, Gjermania naziste dhe Finlanda bashkuan forcat për të tentuar ripushtimin e Karelias, në atë që u quajt Lufta e Vazhdueshme, në skenarin e Luftës së Dytë Botërore. Në fund të luftës së vazhdueshme në 1944, Finlanda u detyrua të lëshonte edhe një pjesë të territorit të saj, provincën e Petsamo në Laplandën verilindore, e cila sot është pjesë e "oblastit të Murmanskut".

Me paralajmërimin e zakonshëm që historia nuk përsëritet kurrë pikë e presje, unë po kufizohem te guximi për të hedhur disa supozime paraprake. Luftërat ruso-finlandeze u zhvilluan në dy faza, por vetëm traktati i dytë i paqes, në vitin 1944, arriti të hidhte themelet për një periudhë të gjatë stabiliteti përgjatë kufirit ruso-finlandez. Lufta në Ukrainë mund të përfundojë në mënyrë të ngjashme, me lëshimin e një pjese të territorit në këmbim të një marrëveshjeje të aftë për të vulosur sigurinë e ardhshme të vendit.

Kjo hipotezë korrespondon saktësisht me propozimin e bërë nga Stian Jenssen, shefi i shtabit të Jens Stoltenberg, sekretarit të përgjithshëm të NATO-s. Dhe pas marrëveshjes së paqes të nënshkruar me Rusinë, Ukraina do të bëhej pjesë e NATO-s. Por pasi Ukraina refuzoi ashpër, Jenssen u detyrua të kërkonte falje. Megjithatë, siç ndodh shpesh, gabimi zbulon më shumë se vetë mohimi.

Jenssen nuk është i vetmi që mendon kështu. Robert Brieger, kryetari aktual i Komitetit Ushtarak të Bashkimit Evropian, lëshoi ​​një paralajmërim të ngjashëm në një intervistë me gazetën gjermane Die Welt, duke përsëritur se një luftë rrënuese nuk ka fitues. Ai konkludon duke thënë se Rusia mund ta zgjasë konfliktin për një kohë të gjatë dhe se ka shumë pak gjasa që Ukraina t’ia dalë të ripushtojë të gjitha territoret e pushtuara. Kjo do të thotë se të ngarkuarit me punë sot po diskutojnë skenarë dhe zgjidhje që nuk janë adresuar në të kaluarën.

Anëtarësimi i Ukrainës në NATO, megjithatë, do të duhet të jetë një parakusht për çdo marrëveshje të besueshme, përndryshe një armëpushim, ose traktat paqeje, nuk do të zgjaste për shumë kohë, çka i jep mundësinë Rusisë të mbledhë forcat për të goditur përsëri pas disa vitesh. Falë marrëveshjes së propozuar nga Jenssen, Putini mund t’i mburret botës me pushtimin e territoreve të Ukrainës lindore, si dhe njohjen zyrtare të aneksimit të Krimesë, dhe në këmbim Ukrainës do t'i garantohet anëtarësimi në NATO dhe në Bashkimin Evropian.

Do të doja të shtoja edhe një konsideratë. Mbështetja perëndimore për Ukrainën është ende e fortë, por nuk do të jetë përgjithmonë. Një sondazh gjerman mbi furnizimin me raketa Cruise në Ukrainë zbuloi se 52 për qind e të pyeturve janë kundër dhe vetëm 36 për qind janë pro. Mbështetja e gjermanëve për dërgesat e armëve në Ukrainë është në rënie si në Shtetet e Bashkuara ashtu edhe në Gjermani, dy nga tre mbështetësit kryesorë të Ukrainës për ndihmën ushtarake dhe financiare.

Ukraina ka bërë përparim në kundërsulm, por deri tani nuk ka pasur përparim në konfliktin si i tërë. Me ardhjen e nëntorit dhe sezonit të dimrit, fushata ushtarake do të ndalet edhe për katër deri në gjashtë muaj. Ukraina dhe Perëndimi kanë nënvlerësuar ndikimin e fushave të minuara, dronëve dhe epërsinë e aviacionit rus. Do të jetë tronditëse për shumë nga mbështetësit e Ukrainës në Perëndim që të pranojnë realitete të tilla. Marrëveshja e propozuar nga Jenssen sigurisht që nuk do t'i kënaqë ata që kanë valëvitur flamujt verdhë-blu që në ditët e para të luftës dhe nuk janë të gatshëm të pranojnë asnjë kompromis, përveç fitores totale dhe përfundimtare të Ukrainës dhe ripushtimit të Krimesë.

Miqtë e Ukrainës, veçanërisht në mediat perëndimore, e kanë lejuar veten të pushtohen nga siguritë e rreme, të nxitura nga parashikimet optimiste për përmbysjen e afërt të Vladimir Putinit. Kur Yevgeny Prigozhin guxoi me grushtin e tij të shtetit, i cili më vonë dështoi keq, mediat perëndimore lexuan shenja të padiskutueshme të cenueshmërisë së Putinit. Tani që Prigozhin ka vdekur, dëgjojmë të njëjtat hamendje të përsëritura, por duhet pranuar se analizat perëndimore të Rusisë mbeten thelbësisht iluzore. Problemi me Putinin nuk është dobësia, por rreziku që ai mbart.

Ndër faktorët që luajtën në favor të Rusisë në luftën dimërore të viteve 1939-40 ishin temperaturat shumë të ftohta të atij viti në Karelia, ku termometri prekte 40 gradë nën zero. Armiqtë e Rusisë në Perëndim e kanë nënvlerësuar gjithmonë efektin e dimrit. Personalisht, parashikoj se kjo luftë ose do të zgjasë dy dimra dhe do të përfundojë në një marrëveshje të pistë, ose do të kthehet në një luftë rrënimi që përfundon në rraskapitje reciproke. Por që mbështetja e Perëndimit do të jetë ajo që mbaron e para, për këtë mund të vini bast.

*^{Wolfgang Münchau, gazetar gjerman, ish-redaktor i asociuar i Financial Times}