uji

Rreth 1 milion shishe të blera çdo minutë në mbarë botën.

Kjo shifër alarmante pritet të rritet, paralajmërojnë ekspertët e shëndetësisë në një analizë të botuar në BMJ Global Health.

Ndërsa rreth 2 miliardë njerëz në mbarë botën e blejnë ujin në shishe për shkak të aksesit të kufizuar në ujë të pijshëm të sigurt, për shumicën, përdorimi i tij është një çështje komoditeti, sipas studiuesve nga Weill Cornell Medicine në Katar.

Prej disa javësh tashmë është duke u zhvilluar një protestë e banorëve të zonave të Lumit të Vlorës për ndërtimin e një ujësjellësi që do të çojë ujin në Himarë. Përmes disa kronikave televizive mund të shihen banorë të zonës që paralajmërojnë përshkallëzim të protestës dhe se përmes këtij ujësjellësi do të cenohet e gjithë zona. Në vitin 2022, në të njëjtën zonë pati një tjetër reagim - atëkohë për ndërtimin e katër hidrocentraleve në lumin në fjalë – duke sinjalizuar kështu për interesa të mëdha që lobojnë për pasuritë e zonës. 

Pak javë më parë kryeministri Edi Rama njoftoi se Shqipëria së shpejti do të ketë satelitin e vet. Ne duhet ta presim me gëzim edhe ëndrrën e një njeriu, sidomos po të mbajmë parasysh faktin se me satelitin tonë dhe vullnetin e hekurt për të bërë shtet, nuk do kemi nevojën e të huajve për parë nga ajri fushat me hashash. Çfarë tjetër të shikosh nga lart në Shqipëri? 

Shkencëtarët ka një shpjegim të ri për atë që gjeneroi jetën në Tokë. Sipas një studimi të ri, era diellore mund të jetë një nga forcat përgjegjëse që ka bërë të mundur sigurimin e molekulave të ujit, të nevojshme për të krijuar oqeanet, lumenjtë dhe liqenet e Tokës.

Luke Daly, lektor i Gjeoshkencës Planetare në Universitetin e Glasgow, doli në këtë përfundim, i cili është botuar në Nature Astronomy. Sipas Daly, era diellore luajti një rol vendimtar në sjelljen e molekulave të mjaftueshme të ujit në planetin tonë.

Rënia në minimumin historik e nivelit të liqeneve artificiale që furnizojnë miliona amerikanë mund t’i bëjë këta të fundit të përballen me ujin me orar. Banorët që mund të preken të parët nga kjo janë ata të Arizonës dhe Nevadës.

Liqeni Powell dhe Liqeni Mead kanë pësuar rënie të nivelit të ujit për shkak të ndryshimit të klimës.

Si pasojë e kësaj, më pak sasi bore përfundon në lumenj dhe degët e tij dhe temperaturat më të larta nxisin tharjen e tokës dhe bëjnë që më shumë ujë të avullojë.

Që para se misioni Apollo të zbriste në sipërfaqen e saj, Hëna mendohej si shkretëtirë në sipërfaqe, për shkak të temperaturave ekstreme dhe ashpërsisë së mjedisit hapësinor. Që nga ajo kohë, shumë studime kanë zbuluar ujë në sipërfaqen e Hënës, akull në krateret polare në hije, në shkëmbinjtë vullkanikë dhe depozita të papritura të hekurit të ndryshkur në tokën hënore. Pavarësisht nga këto gjetje, ende nuk ka një konfirmim të vërtetë për shtrirjen ose origjinën e ujërave sipërfaqësore hënore.

Në mes të pandemisë më të keqe që nga Lufta e Dytë Botërore, një në tre njerëz në botë është pa ujë të pastër dhe më shumë se gjysma nuk kanë qasje në kanalizime të sigurta. Tre miliardë nuk kanë mundësinë të lajnë duart në në shtëpi.

Ndër më të prekurit janë ata që jetojnë në zona të shkatërruara nga lufta. Në vende të tilla si Jemeni dhe Siria mbi 35 milion njerëz nuk kanë qasje në burimet e ujit të pastër, duke rezultuar edhe më të ekspozuar ndaj Covid-19

Karantina që ka për qëllim shmangien e përhapjes së koronavirusit, por mund të bëhet shkak për përhapjen e një sëmundjeje tjetër. Legjionela është një formë e pneumonisë, me raste edhe vdekjeprurëse, e cila mund të shfaqet për shkak të mbylljes së gjithçkaje.

Ekspertët e shëndetit publik po u bëjnë thirrje pronarëve të tokës në të gjithë globin që të rihapin me kujdes ndërtesat për të parandaluar shpërthimin e kësaj sëmundjeje.

Jemi në rrugën “Abedin Dino” në Sarandë. Për atë që ka jetuar aty e di shumë mirë se çfarë do të thotë ujë me orar. Jo tani, por qysh në kohët kur Saranda propagandohej si vitrina e Shqipërisë sonë të dashur socialiste. 
Saranda është nga ato vende ku nuk të bëhet ta hapësh televizorin. Ku Tirana të duket si një vend tjetër, i ndryshëm, i largët, si pas një dogane të cilën e kalon për herë të parë. 

Vende si Spanja, Italia, Qipro, Greqia  dhe Turqia do të kenë çekuilibrimin më të madh të furnizimit me ujë në Evropë. Një studim i Qendrës së Përbashkët Kërkimore (JRC) të Komisionit Evropian parashikon rritje të thatësirës në këto vende. Kjo do të thotë se furnizimi me ujë i hidrocentraleve do të reduktohet dhe se përveç sektorit të energjisë do të ndikohen negativisht edhe bujqësia e transporti.