kushtetuta

Kur dëgjova në media se kryetari i Qeverisë së Republikës së Shqipërisë deklaroi solemnisht: “Të futim edukimin fetar në shkollë, pasi kjo do t’i vaksinojë nxënësit kundër ekstremizmit”, me thënë të drejtën, si intelektual, studiues, mësues për 47 vjet, u shokova dhe nuk e kuptova.

Mund të duket e çuditshme por është e vërtetë. Ka një ngjashmëri të pabesueshme si kryetarët e Partisë Socialiste blejnë kostumet me mënyrën si ndryshojnë statutin e partisë së tyre. Kjo ndodh sepse të dyja,  si statuti ashtu dhe kostumet zgjidhen në bazë të shijes dhe skrupullit njerëzor që kanë ose nuk kanë ata që vendosin.

Ministri i Drejtësisë, Ylli Manjani, një ndër juristët e mirë që ka mazhoranca dhe Parlamenti, mendon se President i Republikës është në afatin e tij kushtetues lidhur me dekretimin e dy ministrave të rinj, Ahmetaj dhe Ikonomi. Duke folur në emisionin “45 minuta” në “Report Tv”, Manjani u shpreh se: “Nuk ka një mosdekretim. Ka një ushtrim të kompetencave kushtetuese nga ana e Presidentit. Ashtu siç ka dhe një ushtrim të përgjegjësive kushtetuese nga ana e Kryeministrit, i cili ka për detyrë substanciale marrjen me detyrat e qeverisjes dhe të përbërjes së qeverisë.

Më 14 mars 2009 Komisioni i Demokracisë Nëpërmjet Ligjit i Këshillit të Evropës, i quajtur Komisioni i Venecias, shpalli një Opinion jo-Detyrues, të quajtur Amicus Curiae, në përgjigje të kërkesës së Gjykatës Kushtetuese shqiptare për çështjen e referendumit sipas Nenit 150, që ndodhet para saj për gjykim.

Sot në debatin për reformën në drejtësi, deputeti i Partisë Demokratike, Arben Ristani, i është përgjigjur qëndrimit të deputetit të Partisë Socialiste, Pandeli Majko, për idenë e referendumit për reformën në drejtësi. Sipas tij, kjo gjë është e pamundur, pasi në referendum duhet të marrin pjesë jo më pak se 2 milionë e ca votues. “Ju e dini se në zgjedhjet tona marrin pjesë vetem 1 milion e gjysmë zgjedhës dhe këto idetë e referendumit janë maskime dhe ballo me maska,” tha Ristani.

Kushtetuta e Shqipërisë, në bazë të nenit 177 të saj, mund të ndryshohet vetëm në qoftë se të paktën 2/3 e parlamentarëve bien dakord për ndryshimin e saj. Ata, po të duan, ndryshimin mund t’ia paraqesin sovranit popull për miratim në një referendum, ose thjesht e fusin në fuqi menjëherë pas dekretimit nga Presidenti i Republikës.

Çështja e burimit të të drejtave të njerëzve, e asaj se çfarë janë ato, ka qenë një nga diskutimet më të thekshme në gjithë mendimin filozofik dhe politik që në Greqinë e vjetër e deri më sot. Më së shumti, diskutimet janë dominuar nga mendime: njëri që thotë se çdo njeri ka në mënyrë të natyrshme disa të drejta të patjetërsueshme dhe tjetri që thotë se njerëzit nuk kanë të drejta të vetvetishme, por të drejtat që ka një individ, i jepen atij prej shoqërisë.

Komisioni i Venecias ka publikuar opinionin e vet, të ndërmjetëm, lidhur me propozimet e Parlamentit shqiptar për amendamentet kushtetuese të nevojshme për reformën e sistemit të drejtësisë. Pavarësisht sesi është interpretuar nga partitë politike në Tiranë, Komisioni nënvizon se pas konsultimit që aktorët në Tiranë do të bëjnë mes këtij opinioni dhe ndryshimeve të propozuara, do të publikohet një opinion final. Prapartitë parlamentare dhe komisioni përkatës do të duhet të pasqyrojë vërëjtjet e bëra nga KV e mandej ta dërgojë atë për një rishikim final.

Nuk kam dëshirë të fokusohem shumë tek trajektorja nga lartë-poshtë e problemeve, se sa tek trajektorja nga poshtë-lartë dhe nga majtas-djathtas dhe anasjelltas. Nuk janë të largëta shqetësimet në një vend ku, nga më i rëndësishmi i personaliteteve tek më patetiku i fukarenjve, preferojnë që kohën produktive, atë kohë që u përket atyre, përpos ngarkesave të rutinës së gjithsecilit, ta shpenzojnë vetëm duke u gostitur. Ky është argëtimi dhe qëllimi i padiskutueshëm i qënies: Ngop barkun!

Ekipi i Reformës në Sistemin e Drejtësisë ka për një ndërhyrje shumë të gjerë në Kushtetutë, ndërhyrje e cila, në qoftë se do të aprovohet, ka për të ndryshuar pjesë të rëndësishme të dokumentit themeltar të shtetit. Ajo që bie në sy që në fillesë është se hartuesit janë të privuar nga një model teorik dhe praktik i besueshëm dhe kjo provohet shumë thjesht nga zhbalancimi doktrinar i modelit të propozuar. Me këtë rast ngrihen disa pikëpyetje: