Blloku Kulturë

“The Associated Press” ka publikuar së fundmi një raport mbi mbulimin që përfaqësuesit e saj i kanë bërë zhvillimeve në Gjermaninë naziste në vitete 1933 – 1945. Raporti është i shfrytëzueshëm online dhe ai është shkruar bazuar mbi arkiva të AP-së, dëshmi të kohës, por edhe fonde arkivore të ushtrisë amerikane. “AP dhe Gjermania Naziste(1933-1945). Informimi mbi Tiraninë”, titullohet  punimi i cili ka marrë shtysë nga kritikat e historianes  Harriet Scharnberg.

Në Europën e sotme, ku ka tensione dhe dallime, arti duhet të luajë rolin e tij për të bashkuar njerëzit dhe për t'u dhënë atyre forcë. Katër vende të ndryshme evropiane Greqia, Franca, Gjermania, Austria bashkuan forcat për të krijuar një film për shkrimtarin grek nga Kreta dhe europianin Nikos Kazanzaqis! "Me këto fjalë regjisori grek Yannis Smaragdis prezantoi para disa muajsh projektin i ri ambicioz për të ekranizuar jetën e një njeriu të letërsisë dhe kulturës, shkrimtarit Nikos Kazanzaqis.

Keni kaluar shumë peripeci në karrierën tuaj, për shkak të “biografisë” së familjes së bashkëshortes. Si rezistuat në skenë?

Ish-shefi i Arkivës së Ministrisë së Punëve të Brendshme, Kastrio Dervishi, poston në Facebook fotokopjen e një raporti të vitit 1951, sipas të cilit autoritetet e kohës flisnin për pensione të lidhura për familje dëshmorësh, në masën 3 373. Një shifër shumë larg 28 mijëshit të njohur. Po sjellim atë që shkruan Dervishi, bashkë me foton, por duke mbetur në mendimin se për këtë çështje është mirë të flasin zyrat e shtetit. 

"Raporti i vitit 1951, 3.373 dëshmorë të luftës

Në paralel me sa mbizotëron shqip në dikskurs dekadave të fundit, me deduksione të plogësht nxjerrë prej natyrës së regjimit të mileteve, mund të lexojmë një konstatim interesant të historianit Frederick F. Anscombe, në një kapitull të antologjisë “Ballkani osman: 1750 – 1830”. Sipas tij: “shqiptar(arnavud) është një ndër shënjuesit relativisht të rrallë etnikë që shohim t’u shtohen rregullisht etiketimeve të zakonshme fetare(mysliman-zimmi) që përdoreshin për të identifikuar personin në dokumentet shtetërore{osmane}.

Prishja e marrëdhënieve shqiptare me Bashkimin Sovjetik do ekranizohet në një film që do të asistohet nga regjisori i njohur rus Alexander Sokurov. Në projektin shqiptar, Sokurov nuk do të jetë në rolin e regjisorit, por ka pranuar të jetë pjesë e stafit realizues të filmit duke thënë se ky bashkëpunim vjen edhe si një kërkesë e kohës.

Do të mundohem të sqaroj disa perspektiva hulumtuese themelore të ndikimit televiziv. Arsyeja është se hulumtuesit kanë një kohë të gjatë që hamenden nëse televizioni ndikon te shikuesit për të kryer veprime të dhunës. Këtu duhet nënvizuar që në fillim se perspektiva e hershme e hulumtimit mbi mediat ishte më shumë e bazuar në fuqinë e drejtpërdrejtë të mediave, ndërsa më vonë hulumtimet tregojnë se faktorët përreth janë të rëndësisë së veçantë për fuqinë e ndikimit indirekt të televizionit.

Modeli stimulus – respons

Në vitin 2016, në Shqipëri, janë botuar 851 tituj. Krahasuar me vitet paraardhëse, shifrat janë pak a shumë të përafërta, ose thënë ndryshe “asgjë e re nga fronti i librave”:

– 856 tituj në 2015

– 954 tituj në 2014

– 819 tituj në 2013

Për ata që kanë ndjekur sagën “Alien” të Ridley Scott, duket se surprizat do të vijojnë edhe ca kohë. Siç është bërë e ditur, seria e radhës që pritet të shfaqet këtë muaj, “Alien: Covenant”  merret me fillimin e historisë, që na çon tek “Alien 1” në vitin 1979 kur një anije kozmike e nisur nga Toka, me disa kolonistë, përfundon në kontakt, në një planet të largët, me mbetjet e një anijeje aliene.

1. E keni dëgjuar ndonjëherë fjalën malenak?

E ndesha rastësisht, duke kërkuar diçka tjetër, në Fjalorin e Gjuhës Shqipe, 2006, vepër e akademisë. Është shenuar si mbiemër, malenak, – e. Kuptimi: malësor. Ilustrimi: valle malenake, valle dyshe e Shqipërisë së mesme.

Dy fjalorët e tjerë, i 1954-ës dhe 1980-ës, që vlerësohen si gurë themeli, s’e kanë. Në asnjë vepër të letërsisë shqipe s’më ka rënë në sy. Është krijuar prej emrit mal me prapashtesë?