Blloku Kulturë

Përvoja e dhimbjes nuk është universale te njeriu. Ka një histori të vetën. Ndryshon me kalimin e kohës dhe nga njëri vend në tjetrin. Elaborimi i kësaj historie ekspozon politikat në zemër të përpjekjeve për të matur, vlerësuar apo refuzuar përvojën e njerëzve në dhimbje.

Është autori, të cilit i detyrohemi jo vetëm poetikën absolute të kohës -  si shëruese, hakmarrëse, varrmihëse, ruajtëse e mësonjëse - por edhe përkufizimet më të përkora për dashurinë, vdekjen dhe shkatërrimin, që sjell zvetënimi i kohës.

Marsel Prust, i cili lindi në 10 qershor 1871, përfshihet në radhën e atyre ushtarëve të letërsisë, që duhet së pari t’i refuzojnë shumë herë, që të bëhen flamurtarë dhe burim referimi kohë më pas, kryesisht falë pezmit dhe besimit në vetvete dhe manisë së tyre me letërsinë.

Simone de Beauvoir më pati prezantuar me Jean Genet dhe Jean-Paul Sartre, të cilët i intervistova. Por ajo hezitoi të intervistohej vetë: “Pse duhet të flasim për mua? A nuk mendoni se e kam bërë mjaftueshëm në tre librat e mi me kujtime?” U deshën disa letra dhe biseda për ta bindur atë të kundërtën, dhe kjo vetëm me kushtin "që nuk do të zgjaste shumë".

Dihet që prindërit, që duan të rrisin fëmijët e tyre sipas Pedagogjisë Pozitive, duhet që në radhë të parë të kenë të zhvilluar aftësinë e ndjeshmërisë. Aftësinë për të edukuar fëmijët, duke kuptuar ndjenjat e nevojat e tyre. Që të bëhet më e qartë aftësia e ndjeshmërisë, po marrim si shembull përrallën e Hirushes, por nga ana e njerkës së saj. Le t’i japim mundësinë asaj, të na shpjegojë arsyet e sjelljes negative ndaj Hirushes.

Aq sa e madhe është dëshira e shijimit të pjatës së preferuar në një restorant të njohur apo qoftë edhe në një restorant lagjeje, po kaq i madh është zhgënjimi për dikë, kur diçka nuk shkon mirë. Dhe në botën e restoranteve, shumë gjëra mund të shkojnë keq. Për më tepër, Anthony Bourdain e njihte mirë këtë gjë. Dhe ngaqë e konsideronte ushqimin si shijimin më të epërm, që nuk duhet të fshehë rreziqe të pakëndshme, përveçse që qe shef e producent, ishte gjithashtu misticist, këshilltar i fshehtë dhe portretist i shumë njerëzve të kuzhinës.

“Uliksi”, romani modernist novator i Xhejms Xhojsit, shënoi vitin e kaluar 100-vjetorin e tij (2 shkurt 1922). Përgjatë këtij shekulli, Uliksi ka grumbulluar shumë fansa. Konti Harry Manos, profesor i anglishtes në Los Angeles City College, është njëri prej tyre. Ai është njëkohësisht edhe adhurues i fizikës. Madje në një punim të dhjetorit 2021 të botuar në “The Physics Teacher”, ai shpjegon në mënyrë të detajuar se si Xhojsi kishte dhënë shumë shembuj të fizikës klasike përgjatë romanit.

Festimet janë kohë e kaluar gëzueshëm dhe mundësi për t’u ribashkuar me familjen dhe miqtë. Por më pas, njerëzit ndonjëherë mund të mbeten në pikëpyetje për marrëdhëniet e tyre. Kthimet njëherë në vit në shtëpi mund të shkaktojnë një nostalgji të pakëndshme në tensionin mes mënyrës se si kujtohet e kaluara dhe si përjetohet e tashmja.

“Décadrage colonial” (Duke ç’kornizuar kolonializmin) është një ekspozitë e tjetërllojtë dhe interesante në kuadrin e ekspozitave të shumta, që i ofron Muzeu Pompidu vizitorëve të tij. Për më tepër, vizitorit nuk i duhet të paguajë një biletë përkatëse, politikë e cila përshtatet me frymën e ekspozitës në fjalë, e cila përfundon në 27 shkurt të këtij viti. 

Qytetërimi njerëzor e kishte kuptuar mirë se si funksiononte seksi dhe riprodhimi shumë kohë përpara se të shpikej mikroskopi. Por deri në shekullin XII, pakkush e dinte se çfarë ishin në të vërtetë spermatozoidet, aq më pak të ishin të vetëdijshëm për pamjen e tyre të çuditshme. Dhe kur sperma më në fund u zbulua zyrtarisht, nga Antonie Philips van Leeuwenhoek, babai i mikrobiologjisë, ai u gjet kaq në siklet, saqë do të donte të mos e kishte parë atë që kishte nën lupën e mikroskopit.

Mediat në Turqi raportojnë se tabletat hitite do të ekspozohen për mbarë botën përmes një librarie digjitale që po krijohet.