A duhet privatizuar institucioni i martesës?
Personalisht e konsideroj martesën si projektin më sfidues që jeta mund t’i ofrojë dikujt. Dhe ngaqë njeriu duhet të ketë herë pas here guximin të marrë mbi vete sfida të forta, burri dhe gruaja duhet të martohen sapo të kenë gjetur partnerin e përshtatshëm. Pak rëndësi ka nëse partneri është burrë apo grua, për aq kohë sa bëhet fjalë ekskluzivisht për lumturi individuale, përmbushje personale dhe dashuri. Kaq!
Për të arritur deri në këtë model të martesës si projekt i dy individëve të lirë, të mos harrojmë se ky model, sidomos për gratë, për shekuj me radhë nuk ka qenë një institucion romantik, por më shumë një institucion social që i detyronte njerëzit të lidheshin me njëri-tjetrin për interesa ekonomike të familjeve dhe fiseve, një institucion në shërbim të stabilitetit të klanit, fisit, shtetit dhe shoqërisë. Kuptimi i saj lidhej kryesisht me dobinë që ajo i ofronte shtetit dhe jo domosdoshmërisht me lumturinë e dy individëve që kërkonin një lidhje të lirë bashkëshortore.
Edhe në Shqipëri si kudo në Europë, martesa nuk ka rezultuar të jetë model statik. Mjafton të kujtosh martesat në djep, ato me mblesëri, brenda fiseve të mëdha dhe ato me dashuri, për të kuptuar evolucionin kulturor që ka pësuar ky institucion social. Në njëfarë kuptimi, ajo është zgjidhur nga shteti dhe është “privatizuar” radikalisht si një manifestim ekskluziv i preferencave thellësisht personale e intime, emocionale dhe seksuale. Por megjithë emancipimin nga tradita, modeli i sotëm martesor, për aq kohë sa legalizohet para nëpunësit të shtetit, vazhdon të mbajë akoma gjurmën e asaj epoke, në të cilën martesa bëhej për shoqërinë dhe jo për të martuarit. Erën e asaj epoke e ndjen akoma sot, kur dëgjon një opinion të tërë publik që flet akoma për martesën si qeliza bazë e shoqërisë dhe e shtetit. Por, a është martesa qeliza bazë e shoqërisë? Mendoj se martesa, është gjithnjë e më pak e shoqërisë, gjithnjë e më pak e shtetit, është gjithnjë e më pak ai modeli “i njohur dhe i akredituar nga shteti”.
Po diskutohet ditët e fundit në Shqipëri për krijimin e një baze ligjore që e mundëson legalizimin e martesës midis partnerëve të të njëjtit seks. Duke qenë i bindur se martesa nuk ka pse t’i rezervohet ekskluzivisht çifteve heteroseksuale për qëllime riprodhimi dhe duke respektuar preferencat e individëve për t’u lidhur në një lidhje bashkëshortore edhe me partnerë të të njëjtit seks, kam dëshirë të pyes: a duhet të jetë akoma detyrë e shtetit të inkurajojë apo dekurajojë preferenca të caktuara emocionale apo seksuale? A mbetet akoma detyrim i tij të legalizojë preferenca të tilla? Deri tani e ka bërë sepse ka qenë i interesuar tek modeli tradicional i martesës si bashkim individësh heteroseksualë për qëllime riprodhimi. Duke qenë se mbetet i pandryshueshëm interesi i shtetit për fëmijët si garantë të sistemit të pensioneve, a është i sinqertë shteti kur merr përsipër ta legalizojë lidhjen bashkëshortore midis homoseksualëve? Çfarë u garanton konkretisht këtyre çifteve nëpunësi anonim civil? Duke përjashtuar përfaqësuesit e klerit, a mund të ishte noteri një alternativë që mund ta zëvendësonte detyrën e një nëpunësi? Mendoj se po. Martesa është një lidhje e dy individëve që buron nga motive të larmishme dhe prodhon forma të ndryshme jetese, motive dhe forma të cilat nuk përputhen më me logjikën e shtetit. Të gjithë ata që, për arsye personale duan t’i premtojnë njëri-tjetrit dashuri dhe besnikëri të përjetshme, duhet të martohen dhe le të martohen. Por për këtë s’është më nevoja e nëpunësit të shtetit. Prifti, hoxha dhe noteri mund ta kryenin këtë mision.
Mapo
Comments
uauau...do i heqwsh sistemit
<p>uauau...do i heqwsh sistemit tullen e themelit?</p>
Mor zoteri, ti e ke nisur qe
<p>Mor zoteri, ti e ke nisur qe e ke nisur, perse nuk e ke cuar deri ne fund logjiken tende. Po te jete keshtu sic thua ti, atehere perse duhet edhe prifti, hoxha ose noteri?!? Pra perse duhet nje i trete te konfirmoje a te deshmoje dicka qe tek e fundit nuk ka lidhje me te fare? Perse duhet madje edhe PREMTIMI? Gjate veres sidomos, le te dalim lakuriq neper rruge, t'i admirojme hiret njeri tjetrit dhe kur te na e doje lumturia, romantika apo cfare te duash tjeter nga keto, le t'ia hipim njeri tjetrit a te fillojme te lepijme neri tjetrin si te mundim e ku te mundim. Kjo nuk eshte se nuk po ndodh, por ama asnjerit nuk i shkon ndermend qe pasi ben cka per te bere naten, te nesermen te shpalle martesen.</p><p>Martesa, sic e thua edhe zotrote, ka evoluar, por asnjehere nuk ka kaluar nje prag, gjithnje eshte dashur te jete midis nje burri dhe nje gruaje, per nje arsye te thjeshte, qe eshte per te garantuar <strong>pasardhes</strong>, kjo e pare jo vetem si nevoje per shtetin, shoqerine, ligjin etj. por si nje garanci BIOLOGJIKE per vazhdimesine e species. (Me fjale te tjera sic e bejne te gjitha, ose pothuajse te gjitha entitetet biologjike, qe ne zakonisht i quajme KAFSHE).</p><p>Pra martesa ligjore ngrihet mbi martesen biologjike, me pasoje direkte lenien e pasardhesve.</p><p>Difektet ne aspektet tradicionale te marteses hetero (martesat ne djep, martesat per arsye ekonomike etj) kursesi nuk mund te perbejne justifikim te mjaftueshem per ta perkeqesuar me tej kuptimin baze te saj. Keto difekte nuk jane gje tjeter vecse abuzime me kuptimin baze te marteses. Tani na del qe meqe kemi plot nga keto abuzime, pse te mos lejojme nje tjeter?!?</p><p>Qe te kuptohemi, mua nuk me rrembehet rakia nese nje mashkull ka qejf te hipe nje mashkull tjeter, dhe ketij te fundit ti lengezohen syte nga lezeti, apo nje femer te gjeje lumturine e ameshuar duke lepire a duke u lepire me shoqen e vet te banges. Po te duan t'i lene edhe pasurine njeri tjetrit, pas vdekjes, edhe kjo ma do mendja eshte gje qe rregullohet. Kur vjen puna tek martesa, une mendoj se persa kohe eshte e nevojshme qe te egzistoje si institucion ajo duhet te jete vetem midis nje burri e gruaje, qe sigurisht e kane ne dore vete ta mbrothesojne, apo ne dacin ta laparosin. Kjo sigurisht, nuk ndalon asnje homoseksual te bashkjetoje, te gatuaje dhe te laje piatat per partnerin e vet homoseksual. Madje po te jete edhe i pasur, mund te kete edhe arranxhime ekonomike njelloj si midis cdo dy individeve te lire te kesaj shoqerie.</p><p> </p>
nese martesa ka kuptim vetem
<p>nese martesa ka kuptim vetem midis nje burri dhe nje grua, sepse keta lene pasardhes, a mund te quhet martese, apo a duhet te anullohet ajo kur burri dhe gruaja jane sterile dhe nuk lene pasardhes? Po kur keta adoptojne nje femije, a quhet valide martesa e tyre? Nese po, atehere do te duhet te quhet valide edhe martesa midis te njejtit seks, persa kohe qe keta adoptojne nje femije apo e sjellin ate (fmeijen e tyre biologjik) ne lidhjen e re, apo jo?</p><p> </p>
Quhet "valide" sepse femija i
<p>Quhet "valide" sepse femija i adoptuar rritet nga nje mashkull dhe nje femer dhe femija nuk edukohet me "shkrirje kockash" apo "aktiv e pasiv" terma qe ty te duken normale<br />Edhe kur jane sterile mashkulli dhe femra ne komunitet dhe nga nje femije i vogel quhet nje martese normale!<br />Llogjika jote mund te krahasohet me: Nje Pederast perderisa nuk e perdor ate qe i ka dhene zoti "organin mashkullor", shteti duhet tja presi urgjentisht pasi duhet te konsiderohet difekt i trupit ashtu sikurse Steriliteti<br /><br />Sa per Shkimin: Nese do doja te lexoja traplliqe te Gilman Bakallit do hapja gazeten Mapo!<br />Ju lutem redaksia...</p>
Ohoh, kadale nji here, mos e
<p>Ohoh, kadale nji here, mos e boj vrapin mo te modh se hapin.</p><p>1, Kur gruaja e burri, o nje prej tyre jane sterile, ose edhe kur jane inkompatibel martesa eshte e vertete qe nuk prokreon, por kjo eshte nje anomali a cen si shume te tjera, pra sic ka njerez qe lindin me vrime ne zemer, apo shurdh etj, ose qe behen me cen si pasoje e ndonje semundje apo aksidenti. Kjo s'do te thote qe ne qellimin e tyre kur u martuan nuk ishte prokreacioni, madje, prandaj edhe ciftet bijen cope qe te kene nje femije te tyre, me lloj-lloj procedurash e mjekimesh. Kur nuk arrijne te kene te tyren, disa cifte zgjedhin te ndahen me mirekuptim. disa te tjere adoptojne femije, dhe ketu nuk ka asgje te jashtezakonshme. Ky eshte nje proces ligjor, qe rreh te korrektoje nje anomali natyrore.</p><p>2.Nje lidhje homo, nuk mund te prokreoje. Adoptimi ne kete rast nuk korrekton nje anomali (neqoftese me anomali nuk kuptohet vete lidhja qysh ne dore te pare), adoptimi ne kete rast riparon dicka qe ishte e pamundur qysh ne fillim.</p><p>3. Mgjate, po te lexosh me vemendje shkrimin e Bakallit dhe komentin tim te pare, po te mendosh pak, do ta shofesh qe autorit nuk i rruhet aq per martesat gay sesa per te bere nje ushtrim te sofistikuar intelektual rreth padobise (sipas tij) te institucionit te marteses si i tille, qofte straight qofte gay. Ne fakt zoterise do t'i duhet te rroje sa Mathusalem-i , dhe nuk ka per ta pare te realizuar fantazine e vet.</p><p>4. Edhe nje keshille nga Daja ketu (po e deshe sigurisht). Daja ka pare edhe gjyqe ku homoseksualet denoheshin me burg, e keqtrajtoheshin fizikisht nga shteti dhe organet e shtetit. (Flas per ne Shqiperi). Ndryshimet ne statusin e homoseksualizmit, te pakten ne nivelin ligjor (stigma sociale, mbase akoma vazhdon) qe kane ndodhur nga 1990 e ketej jane shume ne favor te komunitetit LGBT. Beni durim, se mbase edhe dita kur martesat te lejohen do te vije, por uleni agresivitetin dhe mbani parasysh qe jeta dhe shoqeria ne Shqiperi, nuk eshte si ajo ne vende te tjera me liberale. Deshira per te djegur etapa, me shume se do t'ju ndihmoje, mund t'ju demtoje.</p><p> </p>
1- C'lidhje ka lakuriqesia me
<p>1- C'lidhje ka lakuriqesia me martesat brenda te njejtit seks? Duket qe ke nje paragjykim ndaj homoseksualeve duke qene se sipas teje lejimi i martesave te tyre do te conte ne hapjen e vazos se Pandores dhe shturrjen e popullesise .<br />2- Te gjitha keto ane pozitive te marteses , sic e ka permendur dhe autori , kane qene te nevojshme ne kohet e kaluara , tani me shumica jane te pavlera . Martesa nuk eshte garanci biologjike per vazhdimesine e species pasi femijet nuk i ben martesa . Per me teper ne nje kohe kur bota "vuan" nga mbipopullizmi eshte qesharake perseritja e leitmovitit te fobise ne lidhje me vazhdimesine e species . Mbetet akoma per te kuptuar sesi legalizimi i martesave brenda te njejtit seks do te bente shterpe gjithe ciftet heteroseksuale ne bote duke na cuar drejt zhdukjes (pa harruar metodat e tjera te fertilizimit laboratorik).<br />3- Kuptimi baze i marteses sic thashe me lart eshte i tejkaluar , ai kuptim ka pas vlera ne te shkuaren , ndersa tani eshte disa here me logjik perkufizimi i autorit .<br />4- Nuk kuptohet pse nuk te rrembehet rakia nese "meshkujt i hipin njeri tjetrit" apo "femrat lepihen" , gje qe nga pershkrimi qe ben dallon qarte nota te thella homofobie , nderkohe qe nese keta individe e cojne me tej kete "perversion" te tyre nepermjet legalizimit perpara shtetit revoltohesh teresisht . Zgjerimi i te drejtave qe u ofron martesa cifteve heteroseksuale dhe per ato cifte homoseksuale NUK cenon ne asnje menyre te drejtat e te pareve .</p>
Me vjen keq, por ti nuk ke
<p>Me vjen keq, por ti nuk ke kuptuar as 1% te asaj qe kam thene une dhe e ke marre mbrapsht. Nuk ka me qorr se ai qe nuk do te shikoje dhe nuk ka me shurdh se ai qe nuk do te degjoje. Ti or zoteri, or zonje bej si te kesh qejf me pjesen e poshtme te trupit, sa per pjesen e siperme me sa shof e paske mangut.</p><p>Oh, dhe kur perdorni fjale si homofobe etj te ketij kallepi, mos iu duket vehtja me te zgjuar.Une tamam se nuk kam asnje fobi nga ajo qe beni juve (c'eshte e verteta me vjen per te qeshur), e kam pershkruar me ato terma.</p><p>Argumentin e pasardhesve ti nuk e kupton si e kam shtjelluar une, une nuk them se njerezit shpiken martesen per te pasur pasardhes. Pasardhesit ata i benin edhe pa martese (apo jo, por ti mbase kete nuk e kupton), pyetja shtrohet takemi juaj qe nuk le dot pasardhes, per cfare e do martesen?!? Dashuria nuk ka nevoje per martese, dhe me duket se tamam kete thote edhe zoteria artikullshkrues.</p><p>Per ta mbyllur, or zoteri or zonje, une me komentin tim nuk sulmoj njeri, ne pergjigjen tende shoh nje mllef, egersi dhe agresivitet qe mund ta kete burimin vetem tek frustracioni natyral qe ne pergjithesi mbartet nga ata qe thelle-thelle e kuptojne qe kane dicka qe nuk shkon, por megjithate nuk gjene force per te ndryshuar.</p>
I nderuar zoteri (s'po te
<p>I nderuar zoteri (s'po te them i dashur se e merr per ters) , kur mungojne argumentet kalohet ne planin e "ofendimeve" personale . Si nje pjese e mire e shqiptareve (po jo vetem shqiptareve , fjala gej perdoret si ofendim ne shume vende te botes) me "akuzon" se jam homoseksual . Te garantoj se jam heteroseksual (s'besoj se ka nevoje te sjelle provat) dhe mashkull . Pikerisht keto argumenta qe perdor ti ("nuk jam homofob se s'kam frike nga ato qe beni ju") tregojne per homofobine tende aspak te fshehur dhe nese nuk arrin te kuptosh kete nuk eshte faji im .<br />Per me teper ne gjithe komentin tend , ne vend t'iu pergjigjesh pikave qe shtjellova enkas per te patur nje pergjigje koncize , vazhdon te me drejtohesh me ju duke nenkuptuar homoseksualet , nderkohe qe une nuk dhashe asnje te dhene per veten time ne postimin e meparshem . Isha i sigurte qe do te veproje ne kete menyre dhe kjo per shkak te homofobise tende , praktikisht po thua qe nje heteroseksual "normal" s'mund te jete pro martesave gej ; po te kishim qene ne rruge do kishe thene "ti qenke pede****" .<br /><br />Ne lidhje me gjysmepergjigjen qe ke dhene : homoseksualet besoj se e duan martesen per te patur disa privilegje qe vijne prej te qenit te martuar apo dhe per kenaqesine personale qe mund te kene disa prej tyre ne lidhje me konceptin e shenjte (mjaft fetar) te marteses . Arsyet qe mund t'i cojne ata jane po ato qe cojne heteroseksualet drejt marteses , pres te me shpjegosh arsyet pse mos te jete e mundur kjo e drejte e tyre .</p><p>Pjesa e fundit fatkeqesisht hyn akoma te slloganet me te zakonshme te perdorura kunder te "infektuareve" me virusin e homoseksualitetit dhe ne pergjithesi nga pala kundershtare pergjigjen me "ata qe kane frike nga homoseksualitetin , jane te frustruar pasi mendojne se mund te jene dhe vete homoseksuale dhe duan ta shmangin duke ofenduar homoseksualet e tjere" , gjithsesi s'me interesojne debatet ne lidhje me komentuesit dhe jo me temen qe komentohet dhe nuk ia vlen ta vazhdojme kete ceshtje sepse :<br />1) diskutohet per homoseksualet dhe une s'bej pjese tek ta kshuqe personalizimi jot s'ka kuptim<br />2) ceshtja eshte ne lidhje me martesat brenda te njejtit seks dhe jo a je ti apo une homoseksual<br />3) diskutimi pa pasur parasysh argumentat dhe temen e trajtuar mund te rezultoje vetem ne ofendime personale<br /><br />Vazhdoj te pres pergjigje ne lidhje me komentin tim te meparshem , ku eshte pjesa qe te kam keqkuptuar dhe ku eshte pjesa qe nuk biem dakord .<br /><br /><br /> </p>
Ti (po te drejtohem me ti per
<p>Ti (po te drejtohem me ti per te shmangur cdo keqkuptim) vazhdon te mos kuptosh ate qe shkruaj une, dhe ky nuk eshte faji im. Po te rendis me poshte ato qe ti nuk kupton, shkurt dhe qarte.</p><p>1. Une kur them "gay" nuk shpreh asnje perbuzje, percmim apo ngarkese tjeter negative. Ky emertim eshte tashme nderkombetar dhe edhe ne Shqiperi shoqata e tyre quhet LGBT ku G eshte per gay. Kjo nuk dmth se une jam ose duhet te jem dakord me cdo gje qe do, ben ose kerkon ky komunitet. Per kete madje nuk duhen as argumenta sepse te jesh ose te mos jesh dakord me nje cfaqje, ose kerkesa te nje njeriu, apo nje grupi njerezish eshte e drejta e cdo njeriu, sikurse eshte e drejta e dikujt tjeter te jete dakord me to.</p><p>2. Pse ty te eshte mbushur mendja qe une jam homofob, eshte njelloj si mua qe me ishte mbushur mendja qe ti je gay. Tashi mbasi ti thua qe nuk je gay une te besoj, aq me teper qe sic e thua edhe vete kjo nuk ka ndonje rendesi. Une pres qe per reciprocitet edhe ti te besosh tani qe une nuk jam homofob. Fakti qe nuk jam dakord me martesen e te njejtit seks nuk me ben mua automatikisht homofob, sikurse fakti qe ti je dakord me martesat gay nuk te ben automatikisht gay.</p><p>3. Po ta lexosh me vemendje artikullin do te vesh re qe qellimi primar i autorit, sic e kuptoj une, nuk eshte qe te beje nje argumentim te marteses gay, qellimi i vertete i Bakallit eshte diskreditimi i institucionit te marteses ashtu sic e njohim ne sot, dhe per argument perdor qe kjo martese sic behet sot "e dhjere qe e dhjere eshte edhe keshtu si eshte, keshtuqe edhe pse ca te tjere thone qe po te shtohen edhe martesat gay do te dhitet akoma me keq, c'te keqe ka". Nisur nga ky kuptim i artikullit, gjithmone sipas meje, une kam shkruar komentet e para.</p><p>Po ta perseris per te fundit here, qe mua personalisht nuk me intereson fare se si zgjidhet ky problem, por me c'ma thote mendja mua, Shqiperia per vete traditat, zakonet, etj, do te jete nje nga vendet e fundit, ne mos i fundit ne Europe qe do te legalizoje martesat gay. Ne kete kuptim, ata qe shpresojne qe kjo do te ndodhe shpejt, pavaresisht nga artikujt e Bakallit, apo ndonje tjetri, kam frike se kane perpara nje rruge te gjate zhgenjimesh. Tung!</p>
Add new comment