Deliri si ndërshkim

Dikur motit Fishta ka pasë thanë: “Ka qitë dreqi pushkë mbi né, mos me u bâ dy vetë në nji fjalë”. Ky mallkim na ndjekë edhe sot. E keqja kajhere asht ma kreative në format e veta sesa e mira njerëzore me thjeshtësinë e saj. Në fund të fundit e keqja mbetë nji përçudnim i së mirës, diçka parazitare që lëshon shtat falë së parës dhe rritet vërtet atëherë kur e mundë përkohsisht të mirën. “Me u ba në nji fjalë” – si thotë Fishta – domethanë mos me vijue me mohue evidencën, atë që duket në dritë të diellit, mos me e shlye etjen për të vërtetën dhe farën e saj hyjnore në zemër e në mendje. Para pak ditësh nji shkrimtar që ka qenë gjithmonë i rendit të dytë ase ma mirë të tretë në të gjitha pikëpamjet, tue promovue nji libër të tijin në Shkup, ndër të tjera u shpreh: “Absolutisht, matematikisht, mund të dëshmohet, edhe nëpërmjet asaj që e thashë ma parë se islamizmi e ka shpëtuar shqiptarinë në disa vise shqiptare, absolutisht! Unë ua dëshmoj me këtë: ortodoksët shqiptarë nuk i keni, katolikët shqiptarë nuk i keni në Shkup. I keni vetëm shqiptarët myslimanë”. Vetëm nji delirant mund të bajë pohime të tilla, e në ketë rast deliri asht ndërshkimi për diçka të padukshme që i rrin në sfond edhe vetë marrisë! E vërteta asht e idhtë e qëndron krejt ndryshe. Mjerisht shqiptarët në Maqedoni gjithnji e ma shumë po deshqiptarizohen, jo tue u kthye në sllav, siç mund të diktonte logjika e afërsisë gjeografike dhe presioni i gjithanshëm, por tue u turqizue randshëm. Përfytyroni nji rumun të Bukovinës që gjermanizohet sot, pse deri para 100 vjetësh vendi i tij ka qenë nën Perandorinë austro-hungareze, apo nji holandez që spanjollizohet pse në shek. XVI-XVII vendi i tij ka qenë pjesë e Perandorisë spanjolle!! Edhe pse kontakti gjeografik me Turqinë mungon, mes nesh endet si nji shpirt i keq gërmadhash nji frymë që s’asht tjetër veçse gërbula që na ka lanë barbaria otomane. Ka 100 vjet që e tërheqim zvarrë mbas nesh ketë hije të zezë ase kufomë që na e qelb rrugën, tue shpresue gjithnji që të shkundet ma në fund prej jermit të etheve të liga, por më kot. Që asimilimi i sotëm kulturor në Maqedoni dhe pjesërisht edhe në Kosovë bahet prej emisarësh fetarë islamikë dhe ka si busull Turqinë islamike, jo atë kemaliste, ketë gja e tregojnë edhe protestat e kinse-shqiptarëve të atyne trevave që dalin pa pikë turpit me flamur jeshil në krah e me shashije në krye, e tregon edhe ma gjanësisht zhdukja e zakoneve dhe e kostumeve kombtare e ndërrimi i tyne me xhybe e me do veshje tjera që s’i përkasin arbnorëve dhe përkatësisë sonë europiane, e tregon poshtnimi shpirtnor përpara pushtuesve të djeshëm turq/otoman, të djeshëm pse në histori 100 vjet janë si me qenë dje. Në Maqedoni nji pjesë e madhe e shqiptarëve e ka humbë krejtësisht vetëdijen etnike tue u asimilue kulturalisht e tue u ba turq e në ketë gja nji rol tejet negativ e ka luejt mënyra e paemancipueme sesi e konceptojnë besimin e tyne, tue mos e nda “dinin” prej kombësisë. Vetë lutjet në arabisht janë tregues i nji unjisimi shpirtnor me nji botë që gjithnji e ma tepër po shkatrron indin e shqiptarizmës. Edhe ata që janë shpërgulë në katër valët kryesore të emigracionit drejt Turqisë e kanë humbë krejtsisht gjuhën dhe zakonet shqiptare, në nji kohë që kemi arbëreshët që tash pesë shekuj i ruejnë me fanatizëm këto visare. Traktati i Lozanës i vitit 1923 i trajtonte myslimanët shqipfolës të Maqedonisë si turq, e kështu përkatësia turke u pat kthye në nji farë mburoje vetvrasëse për ata të mjerë. Kosova e vuejti edhe ma shumë plagën e emigrimit drejt Turqisë, tue qenë se Ahmet Zogu në vitet ‘20 e braktisi në fatin e saj për hatër të miqsisë me Pashiqin. Mos të harrojmë se ishte Zogu ai që ktheu mbrapa në Shëngjin nji vapor me armë të sigurueme prej Hasan Prishtinës me ndërmjetësinë e Gabriele D’Annunzio-s për me luftue kundër pushtuesve jugosllavë në Kosovë. Ma vonë, marrëveshtja e vitit 1938 dhe ajo e vitit 1953 mes Turqisë dhe Jugosllavisë do ta dobësonte elementin shqiptar tue nxitë rishtas emigracionin masiv drejt Turqisë, vend ku nuk lejohej as mësimi i gjuhës shqipe. Në ketë rast kleri mysliman luejti nji rol negativ tue nxitë emigracionin dhe si rrjedhojë humbjen e identitetit etnik. Direktivat e tyne përputheshin kryekëput, me ose pa vetëdije, me ato të Rankoviqit që kishte ndërmarrë nji spastrim të thellë etnik në ato treva. Për këto arsye e për do tjera edhe ma të idhta, pohimi i masipërm i shkrimtarit Kim Mehmeti asht kryekëput i rremë. Prandaj m’u kujtue Fishta: dreqi ka qitë pushkë edhe ndër shkrimtarë, pse herë mbas herë do si puna e Mehmetit flasin në jerm, por jo në jerm të shenjtë frymzimit letrar, në jerm e në delir marrijet. Në vend të mbylljes Këto ditë asht ba publik peticioni kundër ndërhymjeve arbitrare në historiografinë shqiptare nga ana e autoriteteve turke. Nuk mund të pranojmë që shteti turk të na tregojë sesi duhet ta shkruejmë historinë tonë. Për shembull s’mund të harrojmë e të heshtim para faktit se Stambolli paguente damshpërblimet e luftës së humbun me rusët në Kongresin e Berlinit me toka shqiptare. Plava, Gucia e Ulqini u dhanë prej tyne pse s’iu dhimbte aspak trolli jonë; s’mund të harrojmë as faktin se po ata nuk lejuen deri me ardhjen e xhonturqve mësimin e gjuhës shqipe. Këto dhe shumë akte tjera mizore nuk mund t’i quejmë ndryshe veçse krime ndaj kombit shqiptar. Mbështetja e gjanë e peticionit, sidomos prej të rinjve shqiptarë, qe nji surprizë e bukur edhe për vetë promotorët e tij: intelektualët kosovarë, të cilët duhen përgëzue. Megjithatë nuk mungoi edhe ndonji gjykim anodin e i pakrypë në shtypin shqiptar. Ka nji markë gazetarësh që e kanë kthye cektësinë në kult, e tue qenë logorroikë për vokacion shpalosin protagonizmin e tyne provincial sa me ta neveritë gazetarinë. Janë po ata që marrin zjarrm si pushka e jegvut për vogëlsina kote, por kthehen gjoja në zjarrfikësa sa herë bahet fjalë për çështje me randësi siç asht shkrimi i historisë. Kah ana tjetër ky peticion ishte i intelektualve të rinj dhe jo i Ismail Kadaresë, i cili iu bashkue rrugës, ai lindi si nismë e disa të rinjve kosovarë dhe s’i përkiste mumjeve të kohës së komunizmit që shtrembnuen menjiherë buzët apo fytyrave të bronzta që bërtasin “gjithmonë gadi” sa herë që u çon fjalë “shefi” apo “shefja” për me nënshkrue marrinë e rradhës; nuk ishte peticioni i atyne që me shpirtin e llogaritarit kalkulojnë deri në cent përfitimet dhe humbjet që mund të kenë si pasojë e nji firme të thjeshtë; nuk ishte peticioni i do forcave politike si AKZ-ja apo PDIU-ja që na shesin leskra patriotizmit sa herë që bahet fjalë për Greqinë, por kur u preket Turqia e otomanizmi heshtin për faqe të zezë tynen. Kësaj rradhe s’bahej fjalë për kashturina që i merr era e i çon kah të dojë, kësaj here foli vetëdija kombtare e këtu s’ka asgja për me u turpnue. Turpi asht i atyne që s’kanë rranjë e ndjeshmëní qytetare, që janë gjithçka tue mos qenë kurrgja. /MAPO/