Më 21 janar 2011 u vra shpirti i protestës

Sot, një vit pas ngjarjes së dhimbshme të 21 Janarit, përveç përkujtimit të ngjarjes e viktimave të pafajshme, mund dhe është mirë të bëhet një analizë. Çfarë solli 21 Janari? Çfarë impakti pati në jetën publike e politikë në Shqipëri? Kush fitoi (politikisht e publikisht) nga kjo ngjarje?

Protesta e thirrur nga opozita shqiptare më 21 janar të vitit të kaluar, erdhi si pasojë e përfshirjes të ish numrit 2 të qeverisë Berisha në një video, ku zyrtari i lartë bisedonte me vartësin e tij në qeveri e në parti, Dritan Priftin, për afera të mëdha korruptive.  Shqipëria ndodhej në vështirësi ekonomike, ndaj shumë qytetarë iu bashkuan kësaj thirrjeje të irrituar. Unë bëj pjesë në atë grup njerëzish, që mendojnë se gjithsesi një pjesë e vogël njerëzish brenda turmës, kishin si qëllim përshkallëzimin e protestës. Pra policia ishte e provokuar. Por megjithatë, si rrallëherë në Shqipëri, forcat e policisë u sollën si profesionistë, duke mos iu përgjigjur provokimeve të një pjese të turmës. Me përshkallëzimin e protestës policia doli nga loja, duke ia lënë mbrojtjen e Kryeministrisë Gardës së Republikës, e cila nuk reagoi, apo nuk deshi të reagonte në mënyrë profesionale.

Këtu ngjarja duhet analizuar më mirë, pasi si pasojë ndodhën plot 4 vrasje. Kryeqyteti i një vendi që gjeografikisht është europian dhe synon të bëhet realisht i tillë, u përgjak. Forcat e sigurisë vranë protestuesit. Çështja se a duhet që shteti të qëllojë mbi protestuesit është trajtuar shumë herë deri më sot. Disa janë shprehur për mbrojtje të ligjit dhe institucioneve me çdo kusht; të tjerë kanë thënë se plumbat kurrsesi s’duhen përdorur, duke sjellë si shembull disa protesta në kryeqytetet e Europës, ku protestuesit kanë hyrë deri në parlamentet e këtyre vendeve dhe askush nuk i ka qëlluar. Ndaj unë do ta trajtoj në një tjetër këndvështrim.

Duke kujtuar ngjarjen, natyrshëm të lind një pyetje: Pse u vranë persona të rastësishëm dhe jo ata që provokuan policinë, jo ata që thyen derën e Kryeministrrisë, jo ata që u futën brenda territorit të Kryeministrisë? Dhe në këtë pikë, që të mos ketë keqkuptime, po sqaroj në parantezë se personalisht i do dënoja çdo lloj vrasje, që nuk është bërë për të shpëtuar një tjetër jetë njerëzore, në kushtet e vetmbrojtjes së ligjshme.

Pra shteti nuk reagoi kur veprimet e tij mund të kishin një farë justifikimi  (edhe pse të dobët)? Pasi natyrisht që nuk do ishte njësoj nëse dikush do ishte vrarë brenda Kryeministrisë, apo ndërsa sulmonte policët me mjete të forta. Pse u vranë njerëz, që në momentin e vrasjes, nuk përbënin kurrfarë rreziku për askënd?

Duke parë ngjarjet në arenën publike e politike shqiptare, më vjen vetëm një mendim. Ato vrasje ishin të mirëmenduara për të dhënë një mesazh dhe mesazhi ishte: “Mos dilni të protestoni, o njerëz. Mos dilni të protestoni, sepse kjo mund t’ju kushtojë jetën. S’ka rëndësi nëse ju nuk do të sulmoni policë, nuk do hidhni gurë mbi gardistët, nuk do sulmoni institucionet e shtetit... ju sërish mund të vdisni.”

Dhe duke parë reagimet e politikës dhe shoqërisë shqiptare një vit pas kësaj ngjarjeje nuk mund të thuash se suksesi i këtij mesazhi ogurzi nuk është i plotë. Po të mos llogarisim tubimet e paqta të përkujtimit të ngjarjes pak ditë pas dhe në përvjetor, 21 Janari ishte protesta e fundit e bërë në Tiranë. Mund të thuhet se edhe ndryshimi i kursit politik të Partisë Socialiste kishte një lidhje të fortë me atë ngjarje ogurzezë.

Megjithatë ky nuk ishte mesazhi i vetëm. Qeveria, e përfaqësuar nga kryeministri Berisha dha mesazhe që të nesërmen e asaj dite (duke quajtur ngjarjen grusht shteti), dha në ditët në vijim duke dhënë urdhërin e paprecedent të moszbatimit të urdhër-arresteve të Prokurorisë së Përgjithshme, dhe vazhdon të japë edhe sot e kësaj dite, duke sulmuar sistematikisht institucionet e pavarura dhe duke mbrojtur publikisht fajtorët. Pra mesazhi është i qartë edhe këtu: “Askush nuk prek dot të besuarit e kësaj qeverie, qoftë ky edhe ligji”.

Këto ditë Prokuroria e Përgjithshme, me përkrahjen e dukshme nga përfaqësia amerikane, publikoi tre emra të përfshirë në ngjarje. Por me këtë sistem drejtësie, të gjunjëzuar totalisht nga shteti e pushteti, unë nuk besoj se do ketë realisht të ndëshkuar nga ligji. Një mesazh e morëm që nga Gjykata e Tiranës, e cila jep një masë shumë të butë për një krim shumë të rëndë.

Pra 21 Janari solli 4 vrasje dhe disa mesazhe. Po t’i përmbledhim, mund të themi se si pasojë e 21 Janarit Sali Berisha mund të vazhdojë të “mbretërojë” në Shqipëri pa e shqetësuar askush. Pas 21 Janarit askush nuk guxon të protesojë në këtë vend. Pas 21 Janarit të besuarit e pushtetit kanë besimin e plotë se mund të zbatojnë çdo urdhër kriminal dhe askush nuk do t’i lerë në mëshirë të fatit, apo në dorë të ligjit. Pas 21 Janarit një prostitutë politike si Ilir Meta mund të dalë publikisht dhe pa u skuqur e pa u zverdhur, të thotë se 2012 do të jetë viti i drejtësisë...