Spermatozoidet nuk kanë ADN mitokondriale

ADN-ja mitokondriale - kodi gjenetik i veçantë që gjendet në organele, që shërben si gjeneratori i çdo qelize në trup - transmetohet ekskluzivisht nga nëna. Një studimi i botuar në Nature Genetics dhe i kryer nga shkencëtarë të Universitetit të Shëndetit dhe Shkencës në Oregon se kjo ADN mungon te sperma, por është e pranishme te veza.

ADN-ja mitokondriale, ose mtDNA, vjen ekskluzivisht nga qelizat vezë te njerëzit dhe ky është fakt i ditur. Kjo do të thotë që vetëm nëna kontribuon në kodin gjenetik të mbajtur nga mijëra mitokondri të nevojshme për prodhimin e energjisë në çdo qelizë të trupit.

Më parë, besohej se mtDNA atërore eliminohej menjëherë pasi një spermatozoid shkrihej me një vezë, gjatë fekondimit.

Por studimi zbuloi se ndërsa spermatozoidet e pjekur mbartin një numër të vogël mitokondrish, atyre u mungon mtADNA e paprekur.

"Çdo qelizë sperme sjell 100 ose më shumë mitokondri si organele kur fekondon një vezë, por nuk ka mtADNA në to," thotë Shoukhrat Mitalipov, një nga autorët e studimit.

Studiuesit zbuluan se qelizave të spermës jo vetëm u mungon mtDNA e paprekur, por nuk kanë as proteinën thelbësore për mirëmbajtjen e mtDNA, e njohur si faktori A i transkriptimit mitokondrial ose TFAM.

Shkencëtarët nuk janë të sigurt pse spermatozoidet nuk kontribuojnë në mtDNA, por Mitalipov thotë se kjo mund të lidhet me faktin se një spermatozoid përdor shumë energji mitokondriale në misionin e saj biologjik për të fekonduar një vezë. Kjo do të bënte që të grumbulloheshin mutacione në mtADNA. Vezët në zhvillim të njohura si ovocite, përkundrazi, marrin energji kryesisht nga qelizat përreth, jo nga mitokondritë, kështu që ruajnë mtDNA relativisht të pacenuar.

Mitokondria kontrollon frymëmarrjen dhe prodhimin e energjisë brenda çdo qelize të trupit, kështu që mutacionet në mtDNA mund të shkaktojnë një sërë çrregullimesh potencialisht fatale që prekin organet me kërkesa të larta energjie, si zemra, muskujt dhe truri.

Për të ndihmuar nënat të parandalojnë kalimin e çrregullimeve të njohura të mtDNA tek fëmijët e tyre, Mitalipov ka zhvilluar një metodë të quajtur terapi zëvendësuese mitokondriale për të zëvendësuar mtDNA mutant përmes fekondimit in vitro duke përdorur mtDNA të shëndetshme nga vezët e donatorëve.