Konsensusi shkencor për pandeminë COVID-19: Duhet vepruar tani

Sindroma e rëndë akute e frymëmarrjes (SARS-CoV-2) ka infektuar më shumë se 35 milionë njerëz në të gjithë botën. Më shumë se 1 milion vdekje janë regjistruar nga OBSH që nga 12 tetori 2020. Ndërsa një valë e dytë e COVID-19 po prek Evropën, dhe me afrimin e dimrit, na duhet një komunikim i qartë për rreziqet që paraqet COVID-19 dhe strategjitë efektive për t'i luftuar ato. Në këtë letër, ne ndajmë pikëpamjen tonë për konsensusin aktual të bazuar në prova për COVID-19.

SARS-CoV-2 përhapet përmes kontaktit (përmes pikave më të mëdha dhe aerosolit), dhe transmetimit me rreze më të gjerë përmes aerosolit, veçanërisht në kushtet kur ventilimi është i dobët. Potenciali i lartë për të infektuar, i kombinuar me ndjeshmërinë e popullatave të paekspozuara ndaj një virusi të ri, krijon kushte për përhapjen e shpejtë në komunitet. Shkalla e fatalitetit të infeksionit të COVID-19 është disa herë më e lartë se ajo e gripit sezonal,  dhe infeksioni mund të çojë në sëmundje të vazhdueshme,  përfshirë te të rinjtë, njerëz të shëndetshëm më parë (dmth., COVID i gjatë).

Është e paqartë për sa kohë një person që është infektuar mbetet imun dhe, si koronavirusët e tjerë sezonalë, SARS-CoV-2 është i aftë të riinfektojë njerëzit që e kanë pasur njëherë sëmundjen, por frekuenca e riinfektimit është e panjohur. Transmetimi i virusit mund të ulet përmes distancimit fizik, përdorimit të maskave, higjienës së duarve dhe e frymëmarrjes dhe duke shmangur turmat dhe hapësirat me ajrim të pamjaftueshëm. Testimi i shpejtë, gjurmimi i kontakteve dhe izolimi janë gjithashtu thelbësore për të vënë nën kontroll transmetimin. OBSH i ka rekomanduar këto masa që në fillim të pandemisë.

Në fazën fillestare të pandemisë, shumë vende vendosën bllokime (kufizime totale, përfshirë urdhrat për të qëndruar në shtëpi dhe për të punuar nga shtëpia) për të ngadalësuar përhapjen e shpejtë të virusit. Kjo rezultoi thelbësore për zvogëlimin e vdekshmërisë, parandaloi kolapsin e shërbimeve të kujdesit shëndetësor dhe fitoi kohë për të ngritur sisteme të përgjigjes pandemike për të kufizuar transmetimin pas bllokimit. Megjithëse bllokimet kanë sjellë përçarje, duke ndikuar thelbësisht në shëndetin mendor dhe fizik dhe duke dëmtuar ekonominë, këto efekte kanë qenë shpesh më të këqija në vendet që nuk arritën ta përdorin kohën gjatë dhe pas bllokimit për të krijuar sisteme efektive të kontrollit pandemik. Në mungesë të dispozitave adekuate për të menaxhuar pandeminë dhe ndikimet e saj shoqërore, këto vende janë përballur me kufizime të vazhdueshme.

Kjo kuptohet që ka çuar në demoralizim dhe në zvogëlimin e besimit. Ardhja e një vale të dytë dhe përballja me sfidat që dalin ka çuar në një interes të ri për një të ashtuquajtur qasje të imunitetit të tufës, e cila praktikisht është lejimi i një shpërthimi të madh të pakontrolluar në popullatën me rrezik të ulët duke mbrojtur të prekshmit. Ithtarët sugjerojnë që kjo do të çonte në zhvillimin e imunitetit të fituar nga infeksioni në popullatën me rrezik të ulët, i cili përfundimisht do të mbrojë ata që janë më vulnerabël.

Ky është një gabim i rrezikshëm, i pambështetur në prova shkencore.

Çdo strategji e menaxhimit të pandemisë që mbështetet në imunitetin nga infeksionet natyrore për COVID-19 ka të metat e veta. Transmetimi i pakontrolluar te të rinjtë rrezikon sëmundshmëri të konsiderueshme dhe vdekshmëri në të gjithë popullatën. Përveç kostos njerëzore, kjo do të ndikonte në fuqinë punëtore si një e tërë dhe do të mbingarkonte aftësinë e sistemeve të kujdesit shëndetësor për të ofruar kujdes të menjëhershëm dhe rutinë. Për më tepër, nuk ka asnjë provë për imunitet të qëndrueshëm mbrojtës ndaj SARS-CoV-2 pas infeksionit natyror, dhe transmetimi endemik që do të ishte pasojë e rënies së imunitetit do të paraqiste një rrezik për popullatat e prekshme për një të ardhme të pacaktuar. Një strategji e tillë nuk do t'i jepte fund pandemisë COVID-19, por do të rezultonte në epidemi të përsëritura, siç ishte rasti me sëmundje të shumta infektive para gjetjes së vaksinës. Kjo gjithashtu do të krijonte një barrë të papranueshme mbi ekonominë dhe punonjësit e kujdesit shëndetësor, shumë prej të cilëve kanë vdekur nga COVID-19 ose kanë përjetuar trauma si rezultat i detyrimit për të praktikuar mjekësinë e gjendjes së fatkeqësisë. Për më tepër, ne ende nuk e kuptojmë se kush mund të vuajë nga COVID afatgjatë.

Të përcaktosh kush është më vulnerabël është komplekse, por edhe nëse marrim parasysh ata që rrezikojnë nga një sëmundje e rëndë, përqindja e njerëzve të prekshëm përbën deri në 30% të popullsisë në disa rajoneve. Izolimi i zgjatur i grupeve të mëdha të popullsisë është praktikisht i pamundur dhe tepër joetik. Provat empirike nga shumë vende tregojnë se nuk është e mundur të kufizohen përhapjet e pakontrolluara në pjesë të veçanta të shoqërisë.

Një qasje e tillë gjithashtu rrezikon të përkeqësojë më tej pabarazitë socio-ekonomike dhe diskriminimet strukturore që ka imponuar tashmë pandemia. Përpjekjet e veçanta për të mbrojtur ata që janë më vulnerabël janë thelbësore por duhet të shkojnë krah për krah me strategji të afatgjata për nivele të ndryshme të popullsisë.

Edhe një herë, ne po përballemi me një rritje të shpejtë të rasteve të COVID-19 në pjesën më të madhe të Evropës, SHBA dhe shumë vende të tjera të botës. Është me rëndësi kritike të veprohet me vendosmëri dhe urgjencë. Masat efektive që kontrollojnë transmetimin duhet të zbatohen gjerësisht, dhe ato duhet të mbështeten nga programe financiare dhe sociale që inkurajojnë përgjigjet e komunitetit dhe adresojnë pabarazitë që janë amplifikuar nga pandemia. Kufizime të vazhdueshme mund të kërkohen në terma afatshkurtër, për të zvogëluar transmetimin dhe për të rregulluar sistemet joefektive të përgjigjes pandemike, në mënyrë që të parandalohen bllokimet në të ardhmen.

Qëllimi i këtyre kufizimeve është të shtypin në mënyrë efektive infeksionet e SARS-CoV-2 në nivele të ulëta që lejojnë zbulimin e shpejtë të shpërthimeve të lokalizuara dhe reagimin e shpejtë përmes sistemeve efikase dhe gjithëpërfshirëse të gjetjes, provës, gjurmimit, izolimit dhe mbështetjes, në mënyrë që jeta të kthehet në normalitet pa pasur nevojë për kufizime të përgjithësuara. Mbrojtja e ekonomive tona është e lidhur pazgjidhshmërisht me kontrollimin e COVID-19. Ne duhet ta mbrojmë fuqinë tonë punëtore dhe të shmangim pasigurinë afatgjatë.

Japonia, Vietnami dhe Zelanda e Re, kanë treguar se reagimet e forta të shëndetit publik mund të kontrollojnë transmetimin, duke lejuar që jeta të kthehet në pothuajse normale. Histori të tilla suksesi ka shumë. Provat janë shumë të qarta: kontrolli i përhapjes së COVID-19 në komunitet është mënyra më e mirë për të mbrojtur shoqëritë dhe ekonomitë tona derisa të mbërrijnë vaksinat dhe terapitë e sigurta dhe efektive brenda muajve të ardhshëm. Ne nuk mund të lejojmë shpërqendrime që dëmtojnë një përgjigje efektive; është thelbësore që të veprojmë urgjentisht mbi bazën e provave.

Burimi: The Lancet

Autorët: Nisreen A Alwan/Rochelle Ann Burgess/Simon Ashworth/Rupert Beale/Nahid Bhadelia/Debby Bogaert/Jennifer Dowd/Isabella Eckerle/Lynn R Goldman/Trisha Greenhalgh/Deepti Gurdasani/Adam Hamdy/William P Hanage/Emma B Hodcroft/Zow Hyde/Paul Kellam/Michelle Kelly-Irving/Florian Krammer/Marc Lipsitch/Alan McNally/Martin McKee/Ali Nouri/Dominic Pimenta/Viola Priesemann/Harry Rutter/Joshua Silver/Devi Sridhar/Charles Swanton/Rochelle P Walensky/Gavin Yamey/Hisham Ziauddeen