Bota në krizë, 300 milionë njerëz në nevojë për ndihmë

Bota ku jetojmë është gjithnjë e më shumë në luftë – dhe çmimin po e paguajnë më të dobëtit. Vitin e kaluar, ne dëshmuam numrin më të madh të konflikteve që nga fundi i Luftës së Dytë Botërore. Kjo prirje shqetësuese është rritur në vitet e fundit, duke e bërë konfliktin si nxitësin kryesor të nevojave humanitare në nivel global. Për më tepër, këto konflikte po bëhen më të zgjatura dhe më komplekse. Pasojat e tmerrshme të kësaj mund të shihen më qartë në Gaza, ku tashmë janë vrarë më shumë fëmijë se në të gjitha zonat e konfliktit që nga viti 2019. Ndërkohë, mbi 10 000 civilë ukrainas janë vrarë që nga pushtimi i plotë i Rusisë.

Këto janë vetëm dy nga tragjeditë e shumta njerëzore që po ndodhin aktualisht, shumica prej tyre larg vëmendjes së publikut. Në krye të këtyre zhvillimeve brutale, përkeqësimi i krizës klimatike vazhdon të përkeqësojë situatën globale humanitare – duke i shtyrë komunitetet vulnerabël edhe më thellë në destabilitet dhe vuajtje. Sot, rreth 300 milionë njerëz kanë nevojë për ndihmë humanitare. Nëse ky numër do të ishte popullsia e një vendi, atëherë ai vend do të ishte i katërti më i madh në botë.

Ndërsa këto shifra rriten, njerëzit në nevojë harrohen gjithnjë e më shumë. Fondet për refugjatët Rohingya në Bangladesh ose për vajzat që u janë shkelur të drejtat e njeriut në Afganistan, shpërndahen gjithnjë e më pak ose neglizhohen fare, ndërsa politika dhe media merren me emergjencat më të fundit. Nga Venezuela në Jemen, numri i njerëzve të uritur është rritur me mbi 120 milionë në vetëm tre vjet - ekuivalente me mbi një të katërtën e popullsisë së Bashkimit Evropian.

Miliona fëmijë mbeten pa arsim, u mohohen të drejtat elementare si ushqimi dhe madje rekrutohen nga grupe të armatosura. Megjithatë, pikërisht në momentin kur ndihma humanitare është më e nevojshme, përgjigja globale nuk është aq afër sa duhet. Sot, hendeku midis nevojave humanitare dhe financimit të disponueshëm është më i madhi ndonjëherë, ndërsa thirrjet për ndihmë vazhdojnë të mbështeten te një numër donatorësh që sa vjen e tkurret.

Donatorët kryesorë

Vitin e kaluar, mbi 90 për qind e totalit të kontributeve globale erdhën nga vetëm 20 donatorë, tre prej të cilëve përfshirë Komisionin Evropian – sigurojnë gati 60 për qind të fondeve humanitare globale.

Krahas Komisionit Evropian, katër nga 10 donatorët kryesorë globalë janë vende anëtare të BE-së: Gjermania, Suedia, Holanda dhe Franca. Së bashku, Komisioni dhe këto katër vende kontribuojnë me rreth 90 për qind të fondeve totale humanitare të Evropës.

Në vitin 2023, BE-ja ndërmori një hap të madh drejt rritjes së kontributit të saj total duke vendosur një objektiv vullnetar prej 0.07 për qind e të ardhurave kombëtare bruto që do të ndahet për ndihmën humanitare nga shtetet anëtare. Spanja madje e ka përfshirë këtë në legjislacionin e saj kombëtar. Për ata pak aktorë që përbëjnë pjesën më të rëndë, baza e vogël kokëfortë e donatorëve nuk është as e qëndrueshme dhe as e drejtë.

Është e paarsyeshme që Rusia dhe Kina, dy nga pesë anëtarët e përhershëm të Këshillit të Sigurimit të OKB-së - organi ndërkombëtar me përgjegjësinë kryesore për ruajtjen e paqes dhe sigurisë ndërkombëtare - mungojnë kryesisht në këtë bazë. Por në një botë me konflikt në rritje, kjo duhet të jetë shumë shqetësuese për të gjithë ne.

Të gjitha vendet e tjera që aspirojnë të jenë aktorë globalë, veçanërisht ato brenda G20, duhet të bëjnë më mirë dhe të kontribuojnë në përgjigjen humanitare globale në përputhje me peshën e tyre ekonomike – sepse ndihma humanitare është një përgjegjësi globale që duhet të ndahet në mënyrë të barabartë. Megjithatë financimi nuk është sfida e vetme me të cilën përballemi.

Në të gjithë botën, autorët e dhunës po bëhen më të pacipë në kundërshtimin e tyre ndaj ligjit ndërkombëtar humanitar. Vitin e kaluar, u regjistruan më shumë viktima civile të konfliktit të armatosur se në çdo vit që nga viti 2010.

Janë gratë dhe fëmijët që më së shpeshti mbajnë peshën kryesore të kësaj vuajtjeje, e cila vjen pjesërisht për shkak të rritjes së fundit të dhunës seksuale dhe me bazë gjinore në zonat e konfliktit. Për më tepër, aksesi humanitar në këto zona po mohohet gjithnjë e më shumë dhe personeli shëndetësor është në rrezik më të madh se kurrë më parë.

BE-ja është një nga avokatët më të fortë të ligjit ndërkombëtar humanitar në zonat e konfliktit.

Pavarësisht këtyre përpjekjeve, do të duhet veprime të koordinuara dhe të qëndrueshme nga i gjithë komuniteti ndërkombëtar për të bërë një ndryshim: sepse edhe luftërat kanë rregulla dhe ata që i shkelin ato duhet të mbajnë përgjegjësi.

Forumi Humanitar Evropian

Megjithatë, vetëm ndihma humanitare nuk do ta ndryshojë këtë valë vuajtjeje në rritje.

Për të adresuar dhe zgjidhur krizat në mënyrë të qëndrueshme, mbështetja jonë humanitare duhet të përputhet me përpjekjet për zhvillim dhe paqe, si mënyra e vetme për të ndihmuar komunitetet e cenueshme të çlirohen nga cikli i brishtësisë dhe varësisë nga ndihma.

Kjo duhet të përfshijë gjithashtu rritjen e investimeve në ndërtimin e elasticitetit lokal, ndërkohë që klima vijon të dëmtohet.

Bota jonë sot nuk është në gjendje të mirë.

Vitet e fundit puna jonë humanitare është bërë gjithnjë e më e nevojshme dhe e vështirë. Por ka rrugë për të bërë – dhe pritshmëri që ne në Evropë mund të bëjmë edhe më shumë. Pavarësisht nga të gjitha sfidat me të cilat ballafaqohen evropianët vitet e fundit, solidariteti i BE-së për njerëzit në nevojë mbetet i paprekur.

Një sondazh i fundit tregoi se më shumë se nëntë në 10 evropianë besojnë se është e rëndësishme që BE të financojë aktivitetet e ndihmës humanitare, ndërsa shumica e evropianëve besojnë se ndihma humanitare është më efikase kur koordinohet dhe sigurohet nga BE-ja.

Mundësia e parë për t'iu përgjigjur kësaj kërkese është Forumi Humanitar Evropian i javës së ardhshme, i bashkëorganizuar nga komisioni dhe presidenca belge e Këshillit të BE-së.

Të hënën dhe të martën (18 dhe 19 mars), mbi një mijë përfaqësues nga i gjithë komuniteti humanitar, shtetet anëtare dhe më gjerë do të takohen në Bruksel për të marrë pjesë në diskutimet strategjike se si të ndihmohen më mirë njerëzit në nevojë dhe për të demonstruar përkushtimin e tyre për të mbyllur boshllëqet e financimit.

Ndërsa perspektiva globale humanitare vazhdon të përkeqësohet, ne nuk mund të shikojmë larg. Ne e dimë se çfarë duhet të bëjmë; tani është koha për të vepruar.

EUobserver