Toka laike e katedraleve

Aldo Cazzullo

Ka qenë një kohë kur Franca ishte "fille aînée de l'Eglise", fëmija i madh i Kishës; dhe sovrani i tij ishte "mbreti më i krishterë". Kalorësit francezë morën Jeruzalemin dhe gjaku u derdh deri në gjunjë. Në të njëjtat vite u ndërtuan katedralet e mëdha gotike. Pastaj, sigurisht, revolucionarët e shndërruan Notre-Damin në gërmadha dhe ëndërruan ta kthenin në tempull të perëndeshës Arsye; por më pas e rindërtuan. Përpara arkitektit Viollet-le-Duc, erdhi një roman, dashuria e pamundur e një gungaçi për një cigane, shkruar nga një i ri 29-vjeçar, Victor Hugo. Kur Nica u bë franceze - e paguar me gjak të derdhur për kauzën italiane në Magenta dhe Solferino – e para gjë që u vendos ishte rindërtimi i një katedraleje gotike. Modeli ishte padyshim Notre-Dame i Parisit, me dritaret me trëndafila dhe të gjitha detajet e tjera; dhe u quajt Notre-Dame de Nice.

Ligji për laicitetin e shtetit daton nga viti 1905. Dhe shekulli i njëzetë ishte një shekull laik për Francën. Por kur Atë Hamel u ther në altar (26 korrik 2016), kur Notre-Dame u dogj dhe dukej se do të shembej (15 prill 2019), atëherë Franca rigjeti fëmijërinë e saj katolike, rrënjët e saj shpirtërore. Sepse ka një fije që nga Shën Luisi, mbreti që vdiq nga murtaja në Tunizi në kryqëzatën e fundit (jo para se të sillte në atdhe kurorën me gjemba të kryqëzimit), arrin në kryqin e Lorenës, simbol i katolicizmit të De Gol, përmes mitit të shenjtores që shpëtoi njerëzit, Zhan d’Ark; dhe xhelati anglez, i cili gërmoi nëpër hirin e zjarrit të Rouen-it e gjeti zemrën e tij të paprekur (ose të paktën këto u mësohen fëmijëve francezë). Në vitin 1965, ku Miteran u mund në zgjedhje nga De Gol, në posterat elektoralë kishte një oxhak me tym; por kur fitoi në 1981, pas sloganit "la force tranquille" (forca e heshtur) kishte një këmbanë kishe. I vetmi person laik i ftuar në Këshillin e Dytë të Vatikanit ishte Zhan Guiton, të cilin Pali VI - gjithashtu shumë i afërt me Zhak Maritan - e quajti Guitone, duke ia italianizuar emrin sikur të ishte një shenjtor apo filozof mesjetar.

“Vrasja në katedrale”, nga Tomas Beket në Canterbury, te Imzot Romero në Salvador, nuk është thjesht një sugjerim letrar, nuk është thjesht një akt i lig sakrilegji; kësaj here është edhe një sulm ndaj shpirtit të vendit me të cilin Italia është historikisht më e afërt, në një qytet, Nice, tashmë i prekur nga terrorizmi islamik në festën kombëtare të 14 korrikut. Edhe për këtë arsye - dhe jo vetëm për detajet e turpshme të qëndrimin e vrasësit në Lampeduza dhe largimin e tij të patrazuar drejt krimit - zilja e Notre-Dame de Nice duhet të bjerë edhe për ne. / Corriere.it /