Zgjedhjet e ndershme, statusi i vendit kandidat dhe ngërçi ekonomik

Pavarësisht se partitë politike shqiptare do të bëjnë ritualin e rradhës me akuzat e ndërsjellta ndaj njëra-tjetrës për mosmarrjen e statusit të vendit kandidat për antarësim në Bashkimin Europian, një gjë duhet të jetë bërë tashmë e qartë për çdo votues shqiptar – pa zhvilluar zgjedhje të lira e të ndershme në qershor, Shqipëria nuk ka shans ta marrë këtë status edhe vitin tjetër. Dhe ç’është më e keqja, po nuk ndodhën këto dy gjëra, Shqipëria nuk ka shans të fillojë daljen nga ngërçi ekonomik në të cilin ndodhet. Dhe kjo ndoshta nuk është e qartë për çdo votues shqiptar.

Në fakt, për disa nga këta votues, nuk kanë fare rëndësi “në qoftë se-të” e mësipërme – për ta ka rëndësi që, me çdo kusht, Berisha të mbetet kryeministër. Në qoftë se ju, i dashur lexues, jeni i tillë, kursejeni kohën dhe ndërpriteni leximin këtu.

Edhe për disa votues të tjerë, nuk kanë rëndësi “në qoftë se-të” e mësipërme, por për një arsye krejt të kundërt me të parët – ata duan që, me çdo kusht, Edi Rama të bëhet kryeministër. Edhe për lexues që bëjnë pjesë në këtë grup të dytë, kam të njëjtën këshillë – kursejeni kohën dhe ndërpriteni leximin këtu.

Këta rreshta janë për ata votues shqiptarë që duan që Shqipëria ta marrë sa më shpejt statusin e vendit kandidat për antarësim në Bashkimin Europian dhe që duan që ekonomia të fillojë sa më shpejt daljen nga ngërçi, pavarësisht se kush e ka fajin për ngecjen e derisotme në rrugën drejt Brukselit. Ndër këta votues bëj pjesë edhe unë dhe ma do mendja se, duke mos qenë as tifozë të Berishës e as të Ramës, do të jemi kritikë me secilin prej tyre, në qoftë se nesër bëhen pengesë për marrjen e statusit të vendit kandidat për antarësim në Bashkimin Europian dhe për daljen e Shqipërisë nga ngërçi ekonomik.

Le ta fillojmë analizën nga ky objektiv i fundit. Shkaku kryesor i ngërçit ekonomik, sipas shumë ekspertëve, është mbarimi i karburantit për trenin ekonomik shqiptar. Aktualisht, sipas të dhënave të Drejtorisë së Përgjithshme të Doganave (http://www.dogana.gov.al/doc/Buletini%20%20Treg%20Jashtme%20Janar%20Tetor%202012%20publ%20(2).htm  ), për çdo 5 euro që ne importojmë, eksportojmë vetëm 2 euro. Pra, plot 60% e vlerës së importeve nuk mbulohet dot nga vlera e eksporteve tona.

Në 20 vjetët e fundit, deficiti gjigand tregtar i Shqipërisë është mbuluar kryesisht nga dërgesat e valutës prej emigrantëve, nga valuta e trafiqeve ilegale dhe nga kreditë e ndihmat e huaja. Por ky karburant, nga të treja këto burime, ka filluar të pakësohet ndjeshëm vitet e fundit. Dhe shenjat treguese më të qarta për këtë janë rënia e vlerës së lekut në tregun e shkëmbimit valuator (sot 1 euro shkëmbehet me 140 lekë, ndërsa tre vjet më parë shkëmbehej me 125 lekë), si dhe rënia e ndjeshme e konsumit (në qershor 2009, sipas INSTAT-it, indeksi i vëllimit të tregëtisë me pakicë ishte 192.9, ndërsa në qershor 2012 ishte 169.3; pra, një rënie plot 12% në të njëjtin sezon të vitit, krahasuar me tre vjet më parë – http://www.instat.gov.al/al/themes/informacioni-ekonomik-për-ndërmarrjet.aspx?tab=tabs  ).

Që gropa e krijuar nga pakësimi i futjes së valutës së huaj të mos thellohet më tej, duhet të rriten ndjeshëm investimet e huaja të drejpërdrejta në turizëm, industri, agrobiznes dhe energjitikë. Por investitorët e huaj nuk janë tifozë të Berishës apo Ramës – ata janë thjesht tifozë të stabilitetit dhe normalitetit. (Nuk bëhet fjalë këtu për investitorë të tipit Taçi&co) Dhe kjo dëshirë e investitorëve të huaj seriozë per normalitet e stabilitet na sjell tek zgjedhjet e qershorit.

Në qoftë se qeveria do të vazhdojë të bëjë marifete si ai i “shtesës natyrale” të popullsisë së katër komunave të qarkut Kukës, opozita, pa dyshim, nuk do të njohë një rezultat zgjedhjesh që nxjerr “fitues” Berishën. Dhe në ato kushte, asnjë investitor serioz nuk do të donte të investonte në Shqipëri. Vetëm zgjedhje të pranuara nga të dyja palët dhe të certifikuara nga komuniteti ndërkombëtar si të lira e të ndershme mund të shërbejnë për ta si një sinjal fillestar se normaliteti dhe stabiliteti është vendosur në Shqipëri.

Gjithashtu, në një rast të tillë, shanset për marrjen e statusit të vendit kandidat për antarësim në Bashkimin Europian do të rriten ndjeshëm. Dhe marrja e këtij statusi do ta rriste më tej besimin e investitorëve të huaj ndaj Shqipërisë. Më pas, do t’i mbetet qeverisë së dalë nga zgjedhjet e qershorit që të mos e shpërdorojë besimin e tyre, në mënyrë që ai të materializohet në investime që do të mbushin atë gropën e deficitit tregtar që u përmend në fillim…