Kontribuan për 8 mandate, morën 1 post politik...

Në zgjedhjet e 23 qershorit, sipas rezultateve zyrtare të publikuara nga KQZ-ja, 1.72 milion vota të vlefshme të shqiptarëve përcaktuan shpërndarjen e 140 mandateve parlamentare. Pra, 12.3 mijë vota prodhuan mesatarisht një mandat. (Në 2009-ën, një mandat u prodhua nga 10.9 mijë vota, sepse pjesëmarrja ishte 206 mijë votues më pak se në 2013-ën).

Duke përdorur shifrën mesatare të 2013-ës, i binte që PS-ja, e cila mori 713.4 mijë vota, të prodhonte vetëm 58 mandate me votat e veta, nga 65 që mori me ndihmën e koalicionit prej 37 partish (shihni tabelën e mëposhtme). Ndërsa partitë e tjera të majta që arritën të hyjnë në Kuvendin e Shqipërisë morën pothuaj aq mandate sa ç’prodhuan me votat e veta (vetëm LSI-ja mori 1 mandat më tepër se sa prodhoi).

Po ç’ndodhi me 77 mijë votat e partive të majta që nuk u futën në Kuvend? Ato e ndihmuan koalicionin fitues të merrte 8 mandate më tepër se sa prodhuan partitë që u futën në Kuvend, por u shpërblyen vetëm me një post të nivelit të dytë qeverisës – kryetari i G99-ës u bë zv.Ministër i Financave. Kjo, përkundër marrëveshjes paraelektorale që Edi Rama nënshkroi me kryetarët e partive të vogla të majta, sipas së cilës, në vartësi të votave në rang kombëtar, do të shpërndaheshin poste qeverisëse mes partive.

Ky rezultat politik i futjes në koalicion si parti të vogla më vete shtron një pyetje ekzistenciale për to. Ose duhet të bashkohen mes vetit dhe të futen me një listë të përbashkët në koalicionin e majtë në zgjedhjet e ardhshme (pra të koalicioni të ketë PS-në, LSI-në dhe Bashkimin e Partive të Vogla të Majta), ose të shkrihen, duke u bashkuar me një nga dy partitë e mëdha të koalicionit (PS, LSI).  Në qoftë se do të hyjnë nesër në koalicion më vete si sot, fare pak njerëz do t’i votojnë – ata që i votuan në 23 qershor mendonin se kandidatët e tyre do të merrnin ndonjë post dhe sistemi i patronazhit elektoral do të vazhdonte të funksiononte...

Më e ndërlikuar paraqitet situata në koalicionin e djathtë. Vërtet PD-ja, me ndihmën e partive të vogla të koalicionit, mori 7 mandate më tepër se sa prodhoi me forcat e veta (shihni tabelën e mëposhtme), por nga ana tjetër, ajo i kishte shpërblyer paradhënie disa prej tyre, duke u futur kryetarët në listat e saj.

Në një garë të ardhshme elektorale, PD-ja nuk mund t’ia lejojë vetes luksin që ta bëjë këtë gjë përsëri, sepse, duke qenë në opozitë, nuk ka sigurinë se “mercenarët” e partive të vogla nuk do të shkojnë pas zgjedhjeve tek koalicioni kundërshtar. Nga ana tjetër, PD-së i duhen disa kandidatë nga partitë e vogla të djathta, të cilët mund të kenë ndikim lokal në zona të veçanta. Një zgjidhje në këtë rast mund të jetë një Bashkim i Djathtë, ku partitë e vogla mund të jenë fraksione të PD-së, por jo parti më vete.

Sidoqoftë, eksperienca e dy zgjedhjeve të fundit parlamentare, tregon se partitë e vogla po shkojnë drejt shuarjes. Në qoftë se nuk zgjedhin rrugën e bashkimit me partitë e mëdha apo të bashkimit mes vetit, sistemi aktual zgjedhor do të jetë i pamëshirshëm me to. Ndërsa për ndryshimin e sistemit zgjedhor as që duhet të shpresojnë, sepse tri partitë e mëdha do jenë edhe më të pamëshirshme në të ardhmen...

Partia-----Nr. i mandateve që prodhoi me votat e veta----Nr i mandateve që i mandatoi KQZ-ja----Difrenca

PS--------------------------------58------------------------------------------65-------------------------------- +7

LSI-------------------------------15------------------------------------------16--------------------------------- +1

PBDNJ----------------------------1-------------------------------------------1---------------------------------- 0

PKDSH----------------------------1------------------------------------------ 1---------------------------------- 0

PD-------------------------------43------------------------------------------50--------------------------------- +7

PDIU------------------------------4-------------------------------------------4---------------------------------- 0

PR----------------------------- ---4-------------------------------------------3---------------------------------  -1