“Edhe muret kanë veshë!” & “Në çdo tre shqiptarë, ka një spiun të Sigurimit”

Shprehjet “Në çdo tre shqiptarë ka një spiun të Sigurimit” dhe “Kujdes, se edhe muret kanë veshë” m’i thonte pothuaj çdo ditë im atë, deri sa vdiq. Dhe kishte arsye të fortë për të m’i thënë ato fjalë – kishte vuajtur në burgun famëkeq të Burrelit falë një spiunimi dhe, më pas, të një përgjimi nga famëkeqi Sigurim i Shtetit. M’u kujtuan këto shprehje kur fillova të kryej një sondazh për Ministrinë e Kulturës, e cila sot promovoi fillimin e punës për kthimin e ish-drejtorisë së përgjimeve të Sigurimit ("Shtepine e Gjetheve") në Muze të Përgjimeve.

(Fotoja shoqëruese e bërë gjatë ceremonisë së promovimit)

Dhe sondazhi konfirmoi se, sidomos në shtresën e të përndjekurve, frika nga përgjimet, por më tepër nga spiunimet, ishte mjaft e madhe. Më poshtë janë detajet dhe gjetjet e sondazhit.

Në total u anketuan 1200 persona të moshës 18 vjeç e sipër. Numri i të anketuarve për çdo qytet u përcaktua në përpjestim me numrat fiks të përfshirë në numratorin telefonik të AlbTelekomit. Pas anketimit, kampioni u ripeshua demografikisht në mënyrë që të anketuarit të përfaqësonin popullsinë urbane. Gjithashtu, kampioni u ripeshua gjeografikisht sipas popullsisë urbane të qarqeve (Census 2011), si dhe  politikisht, që të përfaqësonte popullsinë urbane sipas peshave specifike 60%-40%, majtas-djathtas, bazuar në rezultatet zyrtare të zgjedhjeve të fundit. Në përfundim të ripeshimit, rezultoi se maksimumi i marzhit të gabimit statistikor është plus/minus 2.9%

Rezultatet e anketimit të kampionit të ripeshuar tregojnë se 12% e popullsisë urbane mendon se përgjimet me mikrofona të fshehtë apo ato telefonike para vitit 1991 kanë qenë shumë të përhapura, 10% mendojnë se kanë qenë disi të përhapura, 49% mendojnë se se kanë qenë pak të përhapura dhe 29% janë përgjigjur “S’e di”

Në bazë të vetëdeklarimit të të anketuarve, rezulton se 30% e popullsisë urbane është nga familje që kanë qenë të përndjekura politikisht para vitit 1991. Llogaritur vetëm për këtë pjesë të popullsisë, rezultatet për këtë pyetje nuk ndryshojnë rrënjësisht nga rezultatet e mësipërme. Grafiku 2 tregon se 19% e popullsisë urbane të përndjekur mendon se përgjimet me mikrofona të fshehtë apo ato telefonike para vitit 1991 kanë qenë shumë të përhapura, 11% mendojnë se kanë qenë disi të përhapura, 51% mendojnë se se kanë qenë pak të përhapura dhe 19% janë përgjigjur “nuk e di”

Në lidhje me spiunimet personale, 44% e popullsisë urbane mendon se ato para vitit 1991 kanë qenë shumë të përhapura, 12% mendojnë se kanë qenë disi të përhapura, 8% mendojnë se se kanë qenë pak të përhapura dhe 36% janë përgjigjur “nuk e di”.

Llogaritur vetëm për pjesën e përndjekur të popullsisë, rezultatet për këtë pyetje ndryshojnë rrënjësisht nga rezultatet e mësipërme. Grafiku 4 tregon se 76% e popullsisë urbane të përndjekur mendon se spiunimet personale para vitit 1991 kanë qenë shumë të përhapura, 5% mendojnë se kanë qenë disi të përhapura, 3% mendojnë se se kanë qenë pak të përhapura dhe 16% janë përgjigjur “S’e di”

Vetëm për të anketuarit 40 vjeç e sipër (të cilët kanë qenë 16 vjeç e sipër në vitin 1990), janë paraqitur në Grafikun 5 përgjigjet e pyetjes “Sa shqetësuese kanë qenë për ju personalisht përgjimet me mikrofona të fshehtë apo ato telefonike para vitit 1991?”.  Shumë shqetësuese janë përgjigjur 9%, disi 6%, pak 61% dhe s’e di 24%. Edhe për të anketuarit 40 vjeç e sipër nga familje të përndjekura, rezultatet janë të ngjashme.  Shumë shqetësuese janë përgjigjur 6%, disi 5%, pak 70% dhe s’e di 19%.

Situata ndryshon kur të anketuarit 40 vjeç e sipër janë pyetur “Sa shqetësuese kanë qenë për ju spiunimet personale para vitit 1991?”. Shumë shqetësuese janë përgjigjur 30%, disi  11%, pak 33% dhe s’e di 26%. Llogaritur vetëm për pjesën e përndjekur të popullsisë 40 vjeç e sipër, rezultatet për këtë pyetje ndryshojnë rrënjësisht nga rezultatet e mësipërme. Grafiku 8 tregon se 55% kanë qenë shumë të shqetësuar, 15% disi të shqetësuar, pak 18% dhe s’e di 12%.

Pyetjes “A ka patur në familjen tuaj të burgosur politikë nga përgjimet me mikrofona të fshehtë apo ato telefonike para vitit 1991?”, vetëm 2% e të gjithë kampionit i është përgjigjur “Po”. Ndërsa pyetjes “A ka patur në familjen tuaj të burgosur politikë nga spiunimet personale para vitit 1991?, plot 11% i janë përgjigjur “Po”.

Duke ekstrapoluar në nivel kombëtar (urban-rural) përgjigjen e pyetjes “A ka qenë familja juaj e përndjekur politikisht para vitit 1990?”, rezulton se 870 mijë banorë aktualë të Shqipërisë (30%*2.9 milion banorë) rrjedhin nga familje ish të persekutuara.

Nga të dhënat e Institutit të Integrimit të Ish të Përndjekurve Politikë, rezulton se ka patur 21.400 të pushkatuar/burgosur politikë (5,550 të pushkatuar dhe 15,850 të burgosur). Duke kombinuar këto të dhëna me përgjigjet e pyetjeve mbi burgosjen si pasojë e përgjimeve/spiunimeve, rezulton se 520 mijë banorë aktualë të Shqipërisë kanë patur të pushkatuar/burgosur politikë të afërm të tyre, si baba, nënë, burrë, grua, vëlla, motër, gjysh, gjyshe, xhaxha, dajë, hallë, ose teze.