"Pushteti duhet përdorur me përgjegjësi"

Kryepeshkopi i Katanias, Luigi Rena, vlerëson se, me Laudate Deum, Papa Françesku "na vë përpara disa të dhënave të pakundërshtueshme dhe leximeve të shtrembëruara". Rena ndalet te kriza klimatike dhe përdorimi i pushtetit, duke arsyetuar se multilateralizmi sjell zgjidhjet më të mira.

Pushteti duhet të ecë paralelisht me demokracinë, me marrëveshjet shumëpalëshe, me përfshirjen e shoqërisë civile sipas parimit të subsidiaritetit. Është fuqia për të ndryshuar.

Shkëlqesia Juaj, kriza klimatike është "një sëmundje e heshtur që na prek të gjithëve". A kemi arritur në pikën e kthesës?

Papa bëri një gjest të paprecedentë në krahasim me paraardhësit e tij. Shkrimi i një thirrjeje apostolike për të njëjtën temë si një enciklikë e tetë viteve më parë shpreh shqetësim të madh për atë që ai e përkufizon si një botë që "po shkërmoqet dhe ndoshta po i afrohet pikës së thyerjes". Ajo tregon një ndërgjegje kritike që duhet të na shqetësojë. Jo për të qenë pesimistë, por për t'u rritur në përgjegjësi. Është një ftesë për të gjithë që të rriten në përgjegjësi përballë diçkaje që mund të jetë e pashmangshme.

Thirrja apostolike është nganjëherë një tekst teknik, me numra dhe konsiderata shkencore. Kjo referencë ndaj të dhënave objektive a të kujton urgjencën e ndier nga Ati i Shenjtë për një gjendje që ka të bëjë me mbarë njerëzimin?

Vetëm enciklika Pacem in Terris nga Gjoni XXIII dhe Populorum Progressio nga Pali VI janë kaq të rrepta për disa çështje, veçanërisht e dyta me referencën e saj në shumë të dhëna teknike mbi zhvillimin. E njëjta vëmendje vihet re edhe te Laudate Deum, sepse Papa i jep hapësirë ​​të ashtuquajturit momenti i të vërejturit, i cili pasohet nga gjykimi dhe veprimi. Fatkeqësisht, opinionet e shumta mohuese minojnë formimin e një gjykimi objektiv.

Nuk mund të shmangim provat e fakteve.

Françesku na paraqet disa të dhëna të pakundërshtueshme dhe lexime të shtrembëruara, të cilat nxiten nga vizione ideologjike dhe përdoren nga ata që nuk e duan këtë ndryshim, sepse dukshëm ka kosto përsa i përket një vizioni teknokratik që duhet të tërhiqet për të garantuar që planeti të mos arrijë në pikën e thyerjes.

"Jo çdo rritje e fuqisë është përparim për njerëzimin", paralajmëron Françesku. Kjo të sjell ndërmend “zgjimin etik” për të ndalur garën e shfrenuar të nxitur nga teknologjia dhe arsyet ekonomike.

Zgjimi etik është njëkohësisht edhe zgjim politik dhe ekonomik. Më kujton një pasazh në dokumentin përgatitor të Javëve Sociale, në të cilin jemi të ftuar të mos kemi frikë nga pushteti, pushteti duhet përdorur me përgjegjësi dhe me një vizion shumë të qartë.

A është vërtet multilateralizmi "një rrugë e pashmangshme"?

Ne duhet ta orientojmë pushtetin drejt përdorimit të mirë, që është – siç na kujton Françesku – ajo që ofrojnë marrëveshjet shumëpalëshe. Multilateralizmi e shpërndan pushtetin për shumë njerëz, u lejon të gjithëve të ulen në një tryezë ku merren vendimet. Edhe shoqëria civile lejohet të marrë pjesë, si në marrëveshjen e Otavës për minat kundër personelit. Pushteti duhet të ecë paralelisht me demokracinë, me marrëveshjet shumëpalëshe, me përfshirjen e shoqërisë civile sipas parimit të subsidiaritetit. Është fuqia për të ndryshuar.

Françesku denoncon "dobësinë e politikës ndërkombëtare", e nxitur nga "ndryshimi i rrethanave politike ose interesave të disave".

Disa vende kanë interesa të forta dhe bllokojnë protokollet. Për këtë arsye, Papa bën thirrje për marrëveshje shumëpalëshe në të cilat nuk është vetëm pesha e fuqive të mëdha. Por problemi ka të bëjë edhe me Italinë. Ne dolëm nga Java Sociale e Tarantos 2021 me projekte të mëdha, mbi të gjitha atë të mbështetjes së tranzicionit ekologjik me komunitetet energjetike, me idenë e një sistemi pa karbon që do të përfshinte të gjitha komunitetet e famullisë që përbëjnë rrjetin më të pasur që i jep nerv jetës së vendit. Por ne jemi ende në pritje të dekreteve zbatuese.

Ne i presim me ankth dhe shpresoj që nxitja e Papa Françeskut t'i nxisë parlamentarët tanë dhe komisionet që janë ngarkuar me këtë detyrë të veprojnë menjëherë.

A është Laudate Deum një sfidë edhe për kishën italiane?

Ajo do t'i japë një shtysë të re veprimeve tona. Jetojmë në një moment historik të shënuar nga Sinodi i Kishës universale dhe Rruga Sinodalale, sigurisht që nxitja bëhet një temë me karakter politik. Do të përpiqemi ta vendosim edhe më shumë në rendin e ditës në rrugën drejt javëve sociale, në një terren tashmë të frytshëm të nisur në Taranto. Më pëlqen fillimi që kujton Pacem in Terris, ftesa drejtuar "të gjithë njerëzve të vullnetit të mirë". Kisha është thirrur jo vetëm ta pranojë, por edhe ta përhapë në shoqërinë civile, për ta bërë atë kulturë. Gratë dhe burrat vullnetmirë janë përkrah nesh dhe shpesh janë më të ndjeshëm se ne katolikët ndaj këtyre çështjeve. Duhet të punojmë së bashku.

​