Kulturë

Një grua pa fëmijë, me dëshirën për të pasur një vajzë, konsultohet me një shtrigë, e cila i jep asaj një farë. Gruaja e mbjell dhe kur bima lulëzon, ajo gjen një vajzë të vogël mes petaleve të saj. Kështu nis përralla e Hans Christian Andersen, botuar në 1835. E titulluar “Tommelise” në origjinalin danez (dhe Thumbelina në anglisht), “Gishtëza” është përralla e një vajze në madhësinë e gishtit të madh të dorës. Vilhelm Pedersen, piktori danez dhe ilustruesi i botimeve të para të përrallave të Andersenit, e paraqiti atë në një gjethe zambaku uji.

Emërtimet për njerëzit, në gjuhën shqipe lidhen më tepër me tiparet morale sesa ato fizike.

I ftuar në MCN, profesori Idriz Metani shpjegoi vlerat e fjalorit më të ri të botuar. Ai ka një natyre të veçantë dhe ka kërkuar një  punë disa vjeçare. Fjalori ka më shumë se 15 mijë njësi.

Toka e etur për shi pasi pikat e para nisin të bien mbi të ka një erë karakteristike. Në Kannauj, një qytet në veri të shtetit Uttar Pradesh, në Indi, parfumbërësit e quajnë këtë erë mitti attar dhe e “mbërthejnë” në enë argjile.

“Është aroma e tokës së tharë kur shirat e parë vijnë pas një thatësire të gjatë”, thotë Rajat Mehrotra, bashkëpronar i Parfumerisë Meena. Parfumerët si Mehrotra kanë mbushur shishet me aromën enigmatike për shekuj me radhë.

Bota e fëmijëve në pikturat e artistëve shqiptarë të para ’90-s. 11 piktura që kanë në qendër fëmijët në aktivitete të ndryshme.  

Djali me liber- Bajram Mata- Foto GA

Vajza me kordele- Abdurrahim Buza - foto GA

Toto Cutugno, një nga këngëtarët më të mirë të muzikës italiane, ndërroi jetë në një spital në Milano, pas një beteje të gjatë me kancerin. Italiani i vërtetë me kitarën në dorë, siç thonë vargjet e këngës së tij, lë pas një listë të gjatë suksesesh muzikore dhe një karrierë që i kaloi shumë herët kufijtë e vendit fqinj.

“L’italiano”, me të cilën ai mori pjesë në Sanremon e vitit 1983, u bë kënga që do ta identifikonte atë si këngëtar, por edhe mbeti si një fotografi e kohës kur u shkrua.

Në dhjetor të vitit të kaluar, u zhvillua në Muzeun Benaki në Athinë, Konferenca e 12-të ndërkombëtare CoMuseum me titull “Civilizim, Përkujdesje dhe Terapi”, ku u diskutua mbi terapinë përmes rrugëve kulturore e krijuese. Për këtë arsye folëm me Brenda Cowan, pedagoge për zhvillimet e vlerësimin e ekspozitave dhe për objektet muzeore në Universitetin shtetëror të New York-ut në USA dhe autore e librit “The Relationship between Exhibitions and Wellness”.

Nga Stela Pajsanidhi

Nëse shprehja “Pasha në Janinë” ka sot kuptimin e jetesës së mirë dhe të moskokëçarjes, në fund të shekullit të XVIII, fillim i shek. XIX, kjo referencë mund t’u kallte datën shumë njerëzve. Sepse Ali Pasha i Janinës, i ashtuquajturi “Luan i Epirit”, nuk ishte as si njerëzit e tjerë dhe as si hegjemonët e tjerë. Gjysma e hapësirës greke, tronditej në themel, kur ai tërbohej. Armiqtë e tij nuk gjenin dot mëshirë, por as miqtë. Madje edhe Porta e Lartë në Stamboll ia kishte frikën, ndërkohë që në Europë po lindte legjenda e tij. 

Kur Gabi Jimenez, një piktor rom franko-spanjoll, dëgjoi për herë të parë se para shumë vitesh një muze i madh në Francë po përgatiste një ekspozitë për kulturën dhe historinë e romëve, deklaroi që rezultati do të ishte një kaos. Historia e romëve, thoshte Jimenez, është prezantuar këtu e kaq kohë nga të huajt, që në rastin më të mirë i paraqesin si dembelë endecakë dhe në më të keq, si hajdutë të molisur.

Mes viteve 1890-1978, në Shkollën Rezidenciale Indiane në Kamloops në provincën kanadeze të British Columbia, mijëra fëmijëve indigjenë u mësohej ‘të harronin’. Të ndarë nga familjet e tyre, këta fëmijë detyroheshin të harronin gjuhët e tyre, identitetet dhe kulturat. Përmes ndarjes dhe të harruarit, kolonët dhe mësuesit besonin se jo vetëm po ndihmonin këta fëmijë indigjenë, por edhe vetë kombin. Kanadaja do të përparonte, shpresonin kolonët, nëse fëmijët indigjenë – vendas – do të mund të bëheshin edhe më të ngjashëm me të bardhët.

Një bisedë me historianin e njohur, Thanos Veremis, se si nisi revolucioni grek e deri tek Andrea Papandreu. Botimi i librit kolektiv “1821. Kryengritja e grekëve”, u bë shkas që të takojmë historianin, pedagogun e Universitetit Kapodistrian të Athinës dhe nënkryetarin e ELIAMEP (The Hellenic Foundation for European and Foreign Policy) Thanos Veremis, i cili bashkë me Andonis Klapsis u përkujdes për hartimin e kësaj vepre.