Zgjedhjet europiane/ Pritet kthesë e madhe djathtas në PE

Një kthesë djathtas pritet në zgjedhjet europiane të qershorit. Një studim i përgatitur nga Departamenti i Marrëdhënieve me Jashtë të Këshillit Evropian për zgjedhjet e Parlamentit Evropian 2024 tregon një rënie relative të partive të qendrës së majtë dhe Të Blertëve.

Sipas kësaj analize, populistët anti-evropianë mund të kryesojnë sondazhet në 9 vende (Austri, Belgjikë, Republikën Çeke, Francë, Hungari, Itali, Holandë, Poloni dhe Sllovaki) dhe do të jenë të dytët ose të tretët në nëntë vende të tjera (Bullgaria, Estonia, Finlanda, Gjermania, Letonia, Portugalia, Rumania, Spanja dhe Suedia).

Kjo "kthesë e mprehtë djathtas" ka të ngjarë të ketë pasoja të rëndësishme për politikat në nivel evropian, të cilat do të ndikojnë në zgjedhjet e politikës së jashtme që BE mund të bëjë, veçanërisht në çështjet mjedisore, ku shumica e re ka të ngjarë të kundërshtojë veprimin ambicioz të BE-së për çështjen e klimës.

Partitë e ekstremit të djathtë po bëhen gjithnjë e më dominuese në kontekstet kombëtare të shumë kryeqyteteve evropiane. Si në rezultatet elektorale, si suksesi i Partisë së Lirisë së Geert Wilders në zgjedhjet e përgjithshme holandeze në nëntor, dhe në aftësinë e tyre për të diktuar axhendën e opozitës, e djathta ekstreme ka luajtur një rol të rëndësishëm në formësimin e politikës evropiane në 2023.

Një tendencë që pritet të vazhdojë edhe në vitin 2024 në politikën kombëtare të vendeve dhe në nivel europian, me sondazhet e para që e nxjerrin në pah qartë këtë. Rezultatet tregojnë se Parlamenti Evropian ka të ngjarë të marrë një kthesë të fortë djathtas pas qershorit 2024. Edhe pse Parlamenti nuk është institucioni më i rëndësishëm i BE-së kur bëhet fjalë për politikën e jashtme, mënyra se si grupet politike rreshtohen pas zgjedhjeve dhe ndikimi që këto zgjedhje do të kenë në debatet kombëtare në Shtetet Anëtare do të kenë implikime të rëndësishme në aftësinë e Komisionit Evropian dhe Këshillit për të bërë zgjedhje të politikës së jashtme, veçanërisht në zbatimin e fazës tjetër të Marrëveshjes së Gjelbër Evropiane.

Partitë “fituese” dhe ato në rrezik

Rezultatet e studimit tregojnë se dy grupet kryesore politike në parlament – ​​Partia Popullore Evropiane (EPP) dhe Aleanca Progresive e Socialistëve dhe Demokratëve (S&D) – ka të ngjarë të vazhdojnë të humbasin mandate (kjo ka ndodhur tashmë në dy zgjedhjet e fundit për Parlamentin Evropian). Kjo pasqyron rënien afatgjatë të mbështetjes për partitë kryesore dhe mbështetjen në rritje për partitë ekstremiste dhe partitë më të vogla në të gjithë Evropën, duke rezultuar në një fragmentim në rritje të sistemeve partiake evropiane, në nivel kombëtar dhe evropian.

EPP pritet të mbetet grupi më i madh në Parlament, megjithatë, kështu që do të mbajë pjesën më të madhe të pushtetit për vendosjen e agjendës, duke përfshirë zgjedhjen e presidentit të ardhshëm të Komisionit. Grupi i qendrës Reneë Europe (RE) dhe të Gjelbrit/Aleanca e Lirë Evropiane (G/ALE) do të humbasin gjithashtu mandate, duke rënë përkatësisht nga 101 në 86 dhe nga 71 në 61. Ndërkohë, grupi i majtë pritet të rrisë përfaqësimin e tij nga 38 në 44 vende.

Fituesi kryesor i zgjedhjeve do të jetë e djathta populiste. Grupi i krahut të djathtë radikal, Identiteti dhe Demokracia (ID) pritet të zgjerohet, pritet të fitojë 40 vende dhe, me gati 100 deputetë, të dalë si grupi i tretë më i madh në parlamentin e ri. Vlerësohet gjithashtu se grupi i Konservatorëve dhe Reformistëve Evropianë (ECR) do të fitojë 18 vende. Dhe nëse Fidesz në Hungari (pritet të marrë 14 vende) vendos të bashkohet me ECR në vend që të ulet me eurodeputetë jo të bashkangjitur, ECR mund të kalojë RE dhe ID dhe të bëhet grupi i tretë më i madh. Disa përqindje: Grupet ECR dhe ID së bashku pritet të përfaqësojnë 25% të deputetëve dhe për herë të parë të kenë më shumë vende të kombinuara se PPE ose grupi S&D.