Pas mishit, gati edhe peshku i kultivuar në laborator

Njeriu po e shfrytëzon përtej kapacitetit peshkun e egër (në total 2.2 milionë ton peshk i kapur përtej ritmeve të ripërtërirjes dhe 2270 lloje që kërcënohen nga zhdukja). 170 vende tashmë nuk janë në gjendje të plotësojnë kërkesën për peshk që, në vitet e ardhshme, pritet të rritet me 30%. Përveç kësaj, peshqit e deteve dhe oqeaneve janë në rrezik të lartë për kontaminim nga mikro dhe nanoplastika, si edhe nga metalet e rënda. Mjafton ky informacion për të shpjeguar interesin e madh që po ngjallin si alternativat me bazë perimesh, ashtu edhe ato me bazë peshku, ecuria e të cilave monitorohet vazhdimisht nga FoodNavigator.

Një artikull i botuar pak ditë më parë ilustron një projekt pan-evropian, i bazuar në një lëndë të parë që ka avantazhe të mëdha: algat. Në fakt, këto, përveçse nuk kërkojnë ndonjë lloj të veçantë kultivimi, dhe për rrjedhojë nuk konsumojnë tokë ose ujë të freskët ose të kripur, ndërsa zhvillohen ato thithin CO2, nitratet dhe fosfatet, duke ngadalësuar eutrofikimin e detit, duke u kthyer njëkohësisht në strehë për specie të shumta detare. Përveç kësaj, disa prej tyre kanë profile të jashtëzakonshme ushqyese, duke qenë të pasura me fibra, kripëra minerale, proteina dhe yndyrna të dobishme si omega-3 (kërkesa e të cilave po rritet në mënyrë eksponenciale), por me pak kalori. Dhe, për më tepër kanë shijen e detit, që u bën më lehtë zëvendësues të peshkut.

Për këto arsye, në vitin 2021 Bashkimi Evropian financoi projektin Seafood Alg-ternative me 2.8 milionë euro (nga të cilat 2 milionë të marra nga Fondi Europian i Detit dhe Peshkimit). Projekti drejtohet nga Algama franceze, në partneritet me Seafood Reboot, gjithashtu franceze, të cilat së bashku kanë paraqitur tashmë dhjetë patenta në 31 vende. Të dy kompanitë kanë arritur një nivel organoleptik dhe ushqyes të konsideruar optimal dhe për këtë arsye po punojnë me autoritetet shëndetësore evropiane për të marrë autorizimet më të fundit dhe për të nisur kështu prodhimin në shkallë të nevojshme për të hedhur në treg zëvendësuesit e tyre për salmonin e tymosur, tonin e konservuar, havjar dhe taramosalata (krem me bazë vezët e peshkut, tipik i kuzhinës greke) si produkte të para.

Në vend të kësaj, Aqua Cultured Foods of Chicago fokusohet në fermentimin mikrobik, duke krijuar kështu alternativa me bazë kërpudhat dhe karkalecat, tonin, kallamarët dhe peshkun e bardhë pa alergjenë dhe të pasura me lëndë ushqyese, të cilat gjithashtu kanë avantazhin e prodhimit përmes një procesi natyror dhe në mungesë të derivateve të kafshëve ose ndryshimeve gjenetike. Për momentin, kompania start-up ka tre lloje patentash - për procesin, për përdorimin e tij në sistemet ushqimore dhe për micelin (lënda e parë nga kërpudhat) - dhe gjithashtu duhet të jetë afër komercializimit. Aktualisht, ajo ka nënshkruar një marrëveshje me kompaninë zvicerane të shitjes me pakicë Migros në vitin 2021. Ndërsa në treg është tashmë suedezja Hooked Foods, me produkte të ndryshme që ngjajnë me tonin, salmonin dhe peshkun e bardhë dhe që kanë bazë më klasike si soja, të përziera megjithatë, edhe në këtë rast, me alga deti.

Ndërkohë, punojnë edhe me peshkun e kultivuar, të marrë në mënyrë krejtësisht analoge me atë që ndodh me mishin, kompani si Shiok Meats në Singapor, e cila është e para që ka filluar kultivimin e mishit të butakëve dhe që ka avancuar më shumë në këtë fushë, në Azinë Juglindore. Pastaj është Avant Meats i Hong-Kongut dhe, për rrjedhojë, kinezi i parë, me gjithë potencialin e rastit. Para këtyre vjen Kalifornia Finless Foods, e cila përveç peshkut rrit edhe molusqe, ndërsa po studion edhe zëvendësuesit veganë dhe, duke marrë parasysh dritën jeshile të fundit nga FDA për mishin e pulës dhe viçit, përgatitet për të dalë në treg së shpejti.

Të zëvendësosh mishin e kultivuar me peshk të kultivuar ose të kapur nuk është zgjidhje e zbatueshme, duke pasur parasysh dëmin mjedisor dhe atë në shëndetin e njeriut që lidhet me të dyja praktikat. Prandaj, në mënyrë aktive po kërkohen alternativa të qëndrueshme, si zëvendësuesit me bazë algat dhe peshqit e kultivuar.

/ Il Fatto Alimentare /