Krahasimi i pandemisë me një luftë është i gabuar

Retorika e luftës është një mënyrë për të shpëtuar nga përgjegjësitë reale të një klase politike që ka bërë të drejta buxhetore për dekada. Por inkuadrimi i luftës është i lindur, natyrisht: na lejon të ndërtojmë një identitet të përbashkët, të kompaktohemi mes nesh, duke na mbajtur së bashku në një grup me trekëndëshat që varen nga dritaret, himnet kombëtare dhe këngët popullore nga ballkonet. Të bashkuar kundër një kërcënimi që vjen nga jashtë, ne ndërtojmë njërën prej nesh kundër "tjetrit", me një armik që na kërcënon.

Kjo është arsyeja pse krahasimi i pandemisë me një luftë është i gabuar.

Ne nuk jemi në luftë. Është e sigurt dhe e qartë. Ajo që ne po përjetojmë është një pandemi e rëndësishme, dramatike që po i lë të gjithë familjet të mbështjellura me dhimbje. Por virusi Covid-19 nuk është një ushtri e padukshme, nuk është pasoja e popujve që po bëjnë luftë për një shami territore ose për një epërsi ekonomike. Nuk na mungon uji i rrjedhshëm: shumica prej nesh janë në shtëpi me Wi-Fi, televizione, telefona dhe një lidhje interneti për të komunikuar me të dashurit tanë, me pjesën e jashtme, me të tjerët.

Historia e epidemive është historia e njerëzimit tonë, e mënyrës në të cilën mungesa e higjenës, zakonet e gabuara, shpyllëzimi, ndryshimi i aranzhimeve shoqërore kanë luajtur një rol vendimtar dhe qeveritë, të çdo epoke dhe forme, kanë përsëritur gjithmonë të njëjtat gabime. Së pari minimizimi dhe pastaj numërimi i të vdekurve dhe ikja me zgjidhje të kontrollit. Kjo është për shkak se është më e lehtë të fitosh një luftë ose ta humbësh atë sesa të kontrollosh efikasitetin shëndetësor të një shteti dhe qasjen në të drejtën e qytetarëve të tij për shëndet.

Retorika e luftës është një mënyrë për të shpëtuar nga përgjegjësitë reale të një klase politike që ka bërë të drejta buxhetore për dekada. Ulja e kostove të shëndetit dhe shpenzimit dhe zgjedhja e rrugëve private është padyshim e ligjshme dhe italianët votuan për shumicat që kurrë nuk kanë garantuar nivelet e mirëqenies të shkaktuar nga mirëqenia e vendit tonë pas luftës, por janë përpjekur të fshehin të gjitha këto.

Megjithatë, për të luftuar këtë krizë shëndetësore, nuk keni nevojë për ushtarë ose ushtri të gatshëm për të vdekur, por mjekë dhe infermierë të aftë, të koordinuar nga profesionistë dhe menaxherë edhe më të aftë dhe jo nga kolonelët që i shikojnë të vdesin, të rehatshëm në radhën e tyre të dytë: nëse lufta arrin papritur, mënyra e vetme për të reaguar është të mbroheni. Nëse arrin një pandemi (papritmas?), ekzistojnë disa mënyra për të reaguar: një mbi të gjitha, duke u përgjigjur me kode, skema dhe sjellje të paracaktuara, të vendosura, të rregulluara.

Por inkuadrimi i luftës është i lindur, natyrisht: na lejon të ndërtojmë një identitet të përbashkët, të kompaktohemi mes nesh, duke na mbajtur së bashku në një grup me trekëndëshat që varen nga dritaret, himnet kombëtare dhe këngët popullore nga ballkonet. Të bashkuar kundër një kërcënimi që vjen nga jashtë, ne ndërtojmë njërin prej nesh kundër "tjetrit", me një armik që na kërcënon.

Për më tepër, lufta kërkon kolonelët, dhe në fakt nuk mungon retorika nga komandanti i përgjithshëm: kjo trondit çdo ditë kombin, ushqehet nga uria për informacion dhe përdorimi i vazhdueshëm i konferencave, intervistave, TV, mundësi mediatike për të pohuar personalitete dhe protagonistë që në thelb funksionojnë: 30% e italianëve thonë se kanë përmirësuar mendimin e tyre për Giuseppe Conte (të dhëna TP për Cafe Break), dhe 71% e italianëve i besojnë atij.

Duket si një mekanizëm i shtrembëruar, por është në fakt ajo që ne shohim të ndodhë çdo ditë në debatin politik, dhe kjo periudhë nuk bën përjashtim.

Në rrjetet sociale, edhe intelektualët tanë vetë e filluan veten në krahasime mashtruese, në të cilat karantina jonë madje u krahasua me klandestinitetin e Anne Frank. Retorika e luftës bën që e gjithë kjo të jetë më e pranueshme, më e tretshme: ne do të flasim për të me nipërit tanë, edhe ne me një histori fitore për të treguar dhe një armik të mposhtur. Ashtu si gjyshërit tanë, ne gjithashtu do të kemi historitë tona të luftës që mund t'i kalojmë.

Polarizim, personalizim, fuqizim: kjo është se si lufta shfaqet në deklaratat e politikanëve tanë dhe në fjalimet e drejtuesve nga e gjithë bota: është e qartë se koncepti i luftës i pëlqen meshkujt nga Macron tek Edi Rama, duke kaluar nëpër Johnson dhe Trump pa ndryshe nga disa, një simbol që një menaxhim i krizave thjesht patriarkale ka rreziqe të mëdha.

Ne mësojmë nga kjo pandemi të rivendosim kuptimin e duhur të fjalëve edhe kur normaliteti të jetë rikthyer, mbase kështu do të shmangim përdorimin e shprehjeve të tilla si "ai e ka humbur luftën e tij të fundit", "tumori e ka mposhtur atë" ose "ai ka luftoi deri në fund si një luftëtar”. Ndoshta do të jemi në gjendje të themi që një person i sëmurë është një person që përpiqet të jetojë në maksimum duke bërë atë që është e drejtë për të bërë: përpiquni të qëndroni për aq kohë sa ai dëshiron me njerëzit që i do. Sepse dashuria dhe lufta u bënë bashkë vetëm në disa filma amerikanë. 

TPI.it/TvT