mesdheu

Përgjatë këtij viti, Evropa Jugore përjetoi valë të nxehti, thatësia, ciklone e përmbytje, duke konfirmuar se zona e Mesdheut është në ballë të një transformimi që rrezikon të bëhet normalitet.

Evropa është kontinenti që po ngrohet më shpejt: në pesë vitet e fundit ajo ka regjistruar një rritje mesatare të temperaturës prej 2.3°C krahasuar me epokën para-industriale, shumë mbi mesataren globale prej 1.3° (të dhënat e Copernicus).

Pas Arktikut, zona e Mesdheut është më e prekura nga ndryshimet klimatike. Mesdheu nxehet 20% më shpejt se të gjithë të tjerët.

Çfarë do të ndodhte nëse do ta thanim detin Mesdhe, duke e kthyer atë në një liqen të kripur gjigant? A do të mbijetonin gjallesat që jetojnë në të dhe nëse po, sa kohë do t’i duhej për t’u rikuperuar?

Këto mund të duken si pyetje të forta teorike, por jo për Herman Sörgel, arkitekt bavarez që i kushtoi shumë nga jeta e tij pikërisht këtij projekti: ndërtimit të një dige gjigante përgjatë ngushticës së Gjibraltarit, lënies së Mesdheut të thahet dhe kolonizimit të tokës së rikuperuar nga deti.

Konflikti dhe rivaliteti greko-turk mbi kërkimet e hidrokarbureve në Mesdhe nuk po konsideron një problem më të madh që është mjedisi dhe e ardhmja e afërt e basenit që është një ndër zonat ëm të rrezikuara në botë.

Drama e Mesdheut nuk ka të sosur me viktima dhe episode tragjike që përsëriten e përsëriten. Një video e publikuar së fundmi ilustron se se në përpjekjen për t’u hedhur në Europë nga Afrika ka viktima që janë në kohën tonë edhe subjekte të regjistrimit live të fundit të tyre.

Ndërsa ëndrrat e Turqisë për t'u bashkuar me Bashkimin Evropian janë zbehur, Ankaraja e ka zhvendosur strategjinë e saj drejt Perëndimit. Kjo nuk është askund më e qartë se në Mesdheun Lindor. Lëvizjet e fundit të Presidentit turk, Rexhep Tajip Erdogan, një vizitë në Republikën Turke të Qipros Veriore dhe njoftimi për rifillimin e kërkimeve të energjisë turke në zone, kanë për qëllim të tregojnë se ai do të vazhdojë të ndjekë "Mavi Vatan"-in e tij neo-otoman, doktrina Atdheu Blu.

Një raport i World Wide Fund for Nature paralajmëron se Mesdheu po shkon drejt shndërrimit në një det tropikal. Temperaturat në detin ku hyn edhe vendi ynë po rriten 20% më shpejt sesa mesatarja botërore çka ka sjellë për pasojë e ndryshimin e regjimit migrator të peshqve. Barrakuda p.sh, një peshk i Mesdhut jugor ka lëvizjr drejt veriut, ndërkohë që nga Kanali i Suezit kanë hyrë 1000 specie invazive që kanë zëvendësuar speciet origjinale. 

Kryeministrat e katër vendeve të Bashkimit Evropian në vijën e frontit të krizës së migracionit, përkatësisht Greqia, Italia, Spanja dhe Malta, kanë nënshkruar një memorandum të përbashkët, i cili qartëson pozicionet e tyre në raport me Paktin e ri të BE për Migracionin dhe Azilin te kryesia gjermane e Këshillit Evropian, e përfaqësuar nga kancelarja Merkel, Presidenti i Këshillit Evropian, Charles Michel, dhe Presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen.

Balanca e fuqisë në Mesdhe ka ndryshuar. Të paktën këtë mendon ish-kreu i Forcave të Armatosura të Italisë, admirali Luigi Binelli Mantelli.

Rusia është fuqia detare dominues në Mesdhe, e ka fituar këtë rol në terren. Rusia do të kërkojë të ndërtojë një bazë detare në Libi dhe ka një bazë të avancuar në Siri

ka deklaruar Mantelli në një intervistë për EuObserbver.

Mesdheu mbetet arena ku përplasen axhendat nacionale të Greqisë dhe Turqisë. Edhe nëse Turqia ndërpret kërkimet e saj në jug të ishullit grek të Kastelorizos në një periudhë afatmesme, do të jetë e vështirë për të dy vendet të zhvillojnë mes tyre një dialog produktiv. Ideja evropiane e një samiti shumëpalësh të të gjitha vendeve të Mesdheut Lindor është më premtuese, por ende nuk është konkrete.

Njëherë e një kohë ishte Amerika, tani është Gjermania.

Kështu titullohet një koment i publikuar në versionin anglisht të gazetës konservatore greke “Kathimerini”, që duket se shpreson që kriza në Mesdheun Lindor të katalizojë ndër të tjera një rol të ri për Gjermaninë.