Blloku Kulturë

 "Kudo që vajtëm na pritën me gëzim e entuziazmë sikurse po u zbriste Perëndia nga qielltë," - me këto fjalë fillon raporti i parë që Kryetari i Misionit të Jashtëzakonshëm për hapjen e shkollave dhe kurseve të gjuhës shqipe në Kosovë, Ali Hashorva, i dërgonte shtetit shqiptar më 25.7.1941 -  "Na turreshin nga prapa si të dehur duke na pyetur: 'Kur po na vjen Shqipnia, kur po na vijnë mësuesët e Shqipnisë?', ose 'Kur po na vjen Albania?' e na luteshin që të mos i 'mashtrojshim', d.m.th., të mos i gënjenim, t'u thoshim të vërtetën. Kemi shkuar me ta çaste të paharrueshme mallëngjimi.

Kujtoni vargjet e Migjenit për të arritur e për të kuptuar rreshtat e vetë jetës. Në doni të jetoni të lumtur përgjithmonë, do të duhet të respektoni gjithçka që ju tregon, e të vlerësoni vetëm ato që e meritojnë. Kujtoni Komedinë Hyjnore. U krijua vetëm për të dhënë ide e mendime, jo për të mënjanuar a të mos përkrahësh më të varfrin. Kujtoni teatrin kur keni shkuar për herë të fundit për të kuptuar se ne pa pak përnjohje apo përngjasje të historive tona me të dikujt tjetër nuk do të jetonim dot…Biblioteka rezervon një vend të veçantë për disa libra, atë të harresës.

“Ndal anglishtes! Të mbrojmë italishten!”. Kështu e titullon një shkrim të vetin “Avvenire” në Itali, i cili vë theksin te huazimet e sforcuara dhe të panevojshme që kanë depërtuar në lëmin teknologjik e atë të biznesit. “Por me të vërtetë që termat teknikë anglisht nuk kanë të barazvlefshmin e tyre në italisht? E pavërtetë”, vijon “Avvenire” duke raportuar se “gjuhëtarët e grupit Incipit, pjesë e Akademisë Crusca që merret me vlerësimin e neologjismave dhe huazimeve...kanë propozuar një shembull të përkthimit  italisht të tyre...”.

Një monografi e romanizuar mbi jetën dhe veprën e shkrimtarit Sterjo Spasse, shkruar nga i biri, Ilinden, u promovua dje në mjediset e Universitetit Europian të Tiranës.  Libri vjen si një roman mbi shkrimtarin, e mbështetur mbi një material të gjerë arkivor të familjes Spasse. Leximi bëhet në mënyrë kronologjike që nga fëmijëria deri në ikjen nga kjo jetë, duke sjellë fakte reale, jetësore, që e formuan dhe afirmuan shkrimtarin Sterjo Spasse. Për herë të parë sillen fakte e tablo nga jeta letrare e viteve ‘30, me figura si Petro Marko, Mitrush Kuteli, Nonda Bulka, V.

Kur kujtomë çlirimin e Aushvicit nga Ushtria e Kuqe (27 janar 1945), mund të bëjmë pyetjen: kush ishte më i keq, Hitleri apo Stalini?

Dy anëtarët e grupit të njohur muzikor, “Led Zeppelin”, kitaristi Jimmy Page dhe këngëtari Robert Plant, do të japin shpjegimet e tyre para një gjykate në Los Angeles sa i përket këngës së njohur “Stairway to Heaven”. Ata janë paditur nga një fondacion që operon në emër të themeluesit të një grupi tjetër “Spirit” se kanë vjedhur notat hyrëse të këngës nga një këngë e tyre: “Taurus”, e publikuar në vitin 1967. Avokati i dyshes deklaroi se ata e krijuan “Stairway to Heaven” në mënyrë krejt të pavarur. Madje sipas tij, nuk ka të dhëna nëse ata e kishin dëgjuar ndonjëherë “Taurus”.

Të rralla janë veprat letrare, e qoftë edhe ato artistike, shqiptare në të cilat nuk shpërfaqet kriza psikike e autorit mbi tradhtinë e femrës ndaj mashkullit.

Ndër intelektualët më në zë të viteve ’20-’30 të shekullit të kaluar, Branko Merxhani, mbetet akoma një figurë plot të panjohura. Enigmatik ishte edhe për bashkëkohësit, të cilët hamendësonin për prejardhjen e tij familjare pa treguar ndonjë të dhënë të sigurt. Edhe krijimtarinë e tij nuk e kemi të plotë në duar. Vëllimi "Vepra" përmban publicistikën e tij në shqip të viteve ’20-’30, por asgjë të botuar përpara ose pas kësaj periudhe që ka interes për Shqipërinë dhe shqiptarët.

“Poezia shqipe, një histori letrare” është studimi më i ri me autor Gazmend Krasniqin, i cili sjell një qasje të re të të vështruarit të historisë së poezisë shqipe, nën botimin e “Ombra GVG”. Autori jep disa detaje të veprës së tij në një intervistë për gazetën "Shqip". 

Çfarë presupozon për studimet tona dalja e një historie letrare?