opinion

Shumë gjatë, madje edhe sot, kam menduar dhe ende mendoj, se çfarëdo komenti dhe shkrimi rreth temave fetare veçse shtojnë kundërthëniet. Sidomos kur shkrimet dhe diskutimet rreth kësaj teme bëhen me gjuhë radikale, agresive, fyese, nënçmuese, prepotente, superiore ... nga cilado palë, në ç’mënyrë ushqehet radikalizmi i palës tjetër. Efekti përforcohet edhe më shumë kur ky lloj i diskutimeve bëhet nga persona publikë nëpër mediume të ndryshme.

Pjesëmarrja në nivelin 89 për qind, në një vend me popullsi rreth 90 milionë banorë, është një rezultat zgjedhor që i turpëron shumicën e demokracive liberale.

Turqia, natyrisht, nuk është një demokraci liberale. Shkeljet e të drejtave dhe lirive themelore të njeriut, një shtet ligjor i gërryer dhe një ndarje e shkatërruar e pushteteve nuk lënë vend për dyshime.

E domosdoshme, e parealizueshme. Nëse i bashkon këta dy mbiemra, kupton se ku konsiston drama evropiane. Siç u pa, së fundmi, nga udhëtimi i presidentit francez, Emmanuel Macron, në Kinë. Ndërsa Evropa ka nevojë për një integrim më të madh për t'u përballur me kërcënimet në rritje për sigurinë e të gjithë ne evropianëve, fuqitë e mëdha, mbi të gjitha pesha dhe presioni i së kaluarës mbi të tashmen, e bëjnë pothuajse të pamundur ("pothuajse" është një lëshim ndaj paparashikueshmërisë së të ardhmes) ta arrijë atë.

Pak më shumë se një javë nga raundi i parë i zgjedhjeve presidenciale, sondazhet japin një tjetër panoramë nga ajo e fillimit të fushatës në Francë. Emmanuel Macron ka humbur katër pikë dhe rivalja e tij më e fortë, Marine Le Pen ka fituar tetë, sipas institutit IFOP. Edhe pse nuk dihet nëse pallati "Elize" po e dramatizon situatën për të mobilizuar votuesit apo frika është vërtet reale, megjithatë e sigurt është se Macron nuk do të ketë plebishitin e pesë viteve më parë, kur mundi Le Pen 66 me 34.

Lufta e Putinit, shtypja e disidencës dhe heroizmi ukrainas kanë një efekt të dobishëm në Perëndim. Një aleancë më e fortë atlantike, një Evropë më kohezive, vlera të mbrojtura dhe të larta të demokracisë dhe lirisë.

Përgjatë gjithë mandatit, lideri më i ri i Francës që nga koha e Napoleonit ka mbajtur rolin që i dha vetes pas fitores së tij të papritur në 2017: atë të një ndërmjetësi të rëndësishëm, duke e vendosur diplomacinë franceze – dhe veten – në mënyrë të vendosur në qendër të vëmendjes.

Ndërsa misioni i fundit i Macron-it – shmangia e pushtimit më të madh ushtarak të Evropës që nga Lufta e Dytë Botërore – përfundoi me dështim, kjo nuk erdhi për mungesë përpjekjesh.