Një Minishengen në Ballkan

Stavros Tzimas

Liderët e Serbisë, Maqedonisë së Veriut dhe Shqipërisë ranë dakord të enjten e kaluar për të hapur kufijtë e tyre me njëri-tjetrin, duke lejuar kalimin falas për qytetarët, mallrat dhe kapitalin e tyre përkatës që nga 1 janari 2023. Ata e quajtën iniciativën e tyre "Ballkan i hapur" ose "Mini Shengen ”-sipas zonës së udhëtimit të lirë të Bashkimit Evropian - dhe thanë se shpresojnë që t’u bashkohen një ditë edhe Mali i Zi, Bosnje-Hercegovina dhe Kosova, të cilat, nuk i janë përgjigjur ftesës për të marrë pjesë në proces.

Një partneritet i tillë rajonal padyshim që nuk është gjë e keqe, edhe pse duket e pamundur, duke pasur parasysh dallimet historike që ndajnë shoqëritë dhe nxisin tensionet etnike.

Sidoqoftë, çështja qëndron diku tjetër. A është nisma "Ballkani i Hapur" një përparësi për Aleksandër Vuçiçin e Serbisë, Zoran Zaevin e Maqedonisë së Veriut dhe Edi Ramën e Shqipërisë apo është një lëvizje simbolike që po bëhet nga tre udhëheqësit për t’i bërë presion politik (shantazhuar) Brukselit për pranimin e tyre në Bashkimin Evropian? Çfarë nënkuptuan ata me deklaratën e tyre, se Ballkani Perëndimor "nuk mund të presë që BE-ja t’i zgjidhë problemet e saj të brendshme, në mënyrë që pranimi i tyre në Union të avancojë"? Dhe nëse ata mendojnë se nuk mund të presin më, a kanë ndonjë gji tjetër në mendje kur braktisin vizionin e një "Ballkani Evropian"?

Ajo që Rama, Vuçiç, Zaev dhe të tjerët vendosin të bëjnë për të bërë "Mini-Shengenin" të funksionojë nuk është me interes për evropianët. Ajo që ka interes është nëse ata po i zbatojnë reformat e nevojshme për t'u bashkuar me Bashkimin Evropian. Komentet e dëgjuara pasi u nënshkrua marrëveshja për kufirin e hapur në lidhje me "dështimin" e BE -së për të caktuar një datë për fillimin e negociatave të pranimit me Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut "për shkak të çështjeve të brendshme të BE" janë vetëm gjysma e së vërtetës. Gjysma tjetër është se këto vende - pjesërisht si rezultat i zgjedhjeve të bëra nga udhëheqësit e tyre - nuk janë ende në gjendje të përshtaten mirë me shoqëritë e tjera të BE-së, edhe pse partnerët i duan ato nën të njëjtën çati, edhe nëse kjo është kryesisht për arsye gjeopolitike.

Pra, në vend që të kërkojnë alternativa, ndoshta këta liderë duhet të lënë mënjanë ambiciet e tyre populiste dhe personale dhe të bëjnë një përpjekje më të madhe për të përmbushur kriteret që do t'i çojnë më shpejt te dera e BE -së. Dhe pastaj ata mund t’i shohin njerëzit dhe mallrat e tyre të qarkullojnë lirshëm mes tyre - sepse falë vizave nga Brukseli, populli i Serbisë, Shqipërisë dhe Maqedonisë së Veriut tashmë gëzojnë udhëtime falas në BE. Pra, çfarë do të vijë? Ballkan "i hapur" apo "evropian"? Tre udhëheqësit duhet të vendosin. Duke mbajtur nga një këmbë në të dy “varkat”, ata veçse po dëmtojnë popujt e tyre.

Shkrimi është publikuar në Kathimerini