Asnjë vendi kandidat nuk i janë kërkuar më shumë reforma se Kosovës
Nuk duhet ndonjë ekspert me përvojë për të kuptuar se Serbia i përket Evropës. Vendi ndodhet në zemër të kontinentit, i rrethuar nga katër vende anëtare të BE-së dhe për dekada, BE-ja ka qenë partneri kryesor tregtar i Serbisë. Prosperiteti i ardhshëm i Serbisë dhe qëndrueshmëria demokratike janë të lidhura thelbësisht me marrëdhëniet e saj me BE-në.
Megjithatë, vitet e fundit, perspektiva e integrimit evropian të Serbisë ka çaluar. Përditësimi i politikës së zgjerimit të Këshillit Evropian në dhjetor nuk e përfshiu Serbinë; Parlamenti Evropian votoi në shkurt për të pezulluar fondet e BE-së për të, mes akuzave për mashtrime zgjedhore; dhe Komisioni Evropian ka shprehur zhgënjim të fortë për ngecjen e dialogut të normalizimit me Prishtinën.
Në të njëjtën kohë, për të gjithë ne që ëndërrojmë për një Serbi të begatë evropiane, lidhjet gjithnjë e më të ngushta me Rusinë dhe Kinën, incidentet e fundit të joliberalizmit dhe rastet e përsëritura të retorikës anti-BE në diskursin politik shkaktojnë shqetësim të madh.
Kur Asambleja Parlamentare (APKE) e Këshillit të Evropës (KE) më emëroi si Raportuese për kërkesën e Komitetit të Ministrave për opinionin e Kuvendit për aplikimin e Kosovës, të gjithë ishin në dijeni të lidhjeve të mia të veçanta me Serbinë dhe popullin serb.
Jo vetëm sepse përfaqësoj një shtet anëtar që nuk e njeh pavarësinë e Kosovës, por edhe për shkak të punës sime për Integrimin Evropian të Serbisë. Për herë të parë, Beogradin e vizitova në prill të vitit 1993, ndërsa shoqëroja babanë tim, Konstantinos Mitsotakis, i cili në atë kohë ishte kryeministër i Greqisë. Gjatë 30 viteve të ardhshme, pata mundësinë të mbështes Serbinë në çdo rol që kam marrë, jo më pak si ministre e Jashtme e Greqisë, nga viti 2006 deri në 2009, dhe si kryetare e OSBE-së, në vitin 2009.
KiE është një organizatë ndërkombëtare – e dallueshme nga BE-ja – e përkushtuar vetëm në promovimin e demokracisë, shtetit të së drejtës dhe të drejtave të njeriut në Evropë.
Ndaj, ndryshe nga organizatat e tjera ndërkombëtare, procesi i anëtarësimit ka qenë historikisht i thjeshtë (46 nga 49 vende evropiane janë tashmë anëtare), pasi anëtarësimi kërkohet përpara se qytetarët të kenë akses në "mjetet" demokratike të KiE.
Raporti im konsultativ, jo-detyrues, iu kushtua vetëm të drejtave të njeriut dhe nevojës për të sjellë edhe 2 milionë evropianë të tjerë nën ombrellën demokratike të KiE. Kjo e fundit është veçanërisht e rëndësishme për komunitetin serb në rajon, të cilit, për dekada, i është hequr e drejta për të ndjekur penalisht autoritetet e Prishtinës për shkelje të të drejtave të njeriut, para një gjykate të njohur ndërkombëtarisht.
Për të arritur një opinion pozitiv, u deshën 300 ditë, misione në Prishtinë, Mitrovicën Veriore dhe Bruksel, një ekip avokatësh të specializuar dhe dhjetëra takime me qeveritë, ambasadorët, kryetarët serbë, përfaqësues të Kishës Ortodokse Serbe, OJQ dhe organizata ndërkombëtare.
Kjo kërkoi gjithashtu që autoritetet në Prishtinë, pas 25 vitesh, t’i riktheheshin pronësisë së Manastirit më të rëndësishëm serb në rajon, të tërhiqnin një projektligj për shpronësimin e shprehur të pronave serbe dhe të nënshkruanin një listë të gjatë marrëveshjesh për të drejtat e njeriut që, mbi të gjitha, vënien e pakicës serbe nën mbrojtjen ndërkombëtare.
Asnjë anëtari kandidat nuk i është kërkuar ndonjëherë të ndërmarrë kaq shumë reforma para se të kalojë për diskutim çështja e anëtarësimit të saj në organizatë. Kjo është ndoshta arsyeja pse 83% e Kuvendit votuan pro raportit.
Përkundrazi, u përmend qartë se APKE nuk do të mbante asnjë qëndrim për shtetësinë. Në fakt, gjatë fjalës sime në seancë plenare, nënvizova se “nëse do të kisha qenë e detyruar nga Komiteti i Ministrave të shprehja mendimin tim për shtetësinë, nuk do ta kisha marrë kurrë përsipër raportin dhe do të rreshtohesha me pozicionin e vendit tim”, duke mohuar çdo konsideratë për anëtarësimin e Kosovës në organizatë.
Sidoqoftë, kjo e fundit nuk u kërkua kurrë. Njohja ose mosnjohja e shtetësisë është dhe do të mbetet prerogativë e shteteve.
Përkundër gjithë sa u përmend më lart, unë u sulmova personalisht nga lidershipi i Serbisë. Më cilësuan një tradhtare të paturp që minon marrëdhëniet dypalëshe të vendeve tona. Asgjë nuk mund të jetë më larg realitetit. Vlerësimi publikisht i përpjekjeve të mia nga At Savva, igumeni i Manastirit të Visoki Deçanit, shërben si një dëshmi modeste për këtë. Për më tepër, duhet përmendur se lidershipi i vendit nuk ka pasur gjithmonë këtë qasje.
Në vitin 2018, në Forumin Evropian Alpbach në Austri, presidenti Vuçiç pranoi publikisht se kishte negociuar “korrigjimet e kufijve” mes Serbisë dhe Kosovës, me ish-presidentin e Kosovës, Hashim Thaçi.
Pavarësisht se negociatat kufitare presupozojnë ekzistencën e dy shteteve (nëse jo, atëherë me kë po negocion?), negociatat të cilat unë i kundërshtoj, këtë e konsiderova si një akt trimërie nga ana e presidentit Vuçiç, jo një akt tradhtie. Pragmatizmi është një burim i pakët, por kritik në politikë dhe liderët që kanë arritur ndonjëherë në promovimin e interesave të vendeve të tyre janë ata që nuk hezituan të shkojnë kundër instinkteve themelore të imagjinatës kombëtare.
Në përpjekjen për një të ardhme të begatë për Serbinë, nuk ka tjetër alternativë të qëndrueshme përveç BE-së dhe përqafimit të institucioneve liberale demokratike. Sipas parashikimeve aktuale, deri në vitin 2050, Serbia pritet të humbasë pothuajse një të katërtën e popullsisë së saj, pasi të rinjtë dhe profesionistët emigrojnë në kërkim të punës. Nëse miqtë e mi serbë duan t’i korrigjojnë efektet e kësaj tragjedie, kthimi në rrugën drejt politikës pro-liberale që shikon nga e ardhmja është e vetmja rrugë përpara. Unë besoj se do ta bëjnë këtë!
PS: Si një njeri që ka qenë në Beograd gjatë bombardimeve, ndihem e zhgënjyer dhe në mënyrë të padrejtë shënjestër e sulmeve personale të zërave ekstremë.
Add new comment